Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Hiện nay, sinh thiết gan vẫn được xem là tiêu chuẩn vàng để đánh giá xơ gan. Tuy nhiên, đây là phương pháp xâm nhập, nên có thể có biến chứng và một số hạn chế. Do đó, các phương pháp đánh giá xơ gan không xâm nhập ngày càng phát triển và đang được áp dụng rộng rãi nhằm hạn chế nhu cầu sinh thiết gan. Trong đó có thể kể đến đo cộng hưởng từ đàn hồi MRE.
1. Xơ gan là gì?
Xơ hóa gan là hậu quả của tổn thương mạn tính ở gan, biểu hiện bởi sự tích tụ cơ chất gian bào do sự mất cân bằng giữa sản xuất, lắng đọng và phá hủy. Xơ hóa gan sẽ diễn tiến từ từ đến xơ gan.
Xơ gan là tiến trình tạo mô xơ lan tỏa và làm thay đổi cấu trúc bình thường của gan thành cấu trúc dạng nốt bất thường.
Nguyên nhân gây xơ gan gồm có:
- Viêm gan virus mạn: viêm gan B, viêm gan C
- Rượu, bia
- Tắc mật mạn (sỏi mật, xơ nang, teo đường mật bẩm sinh,...)
- Tim mạch (suy tim, viêm màng ngoài tim, hội chứng Budd-Chiari)
- Chuyển hóa/ bất thường di truyền (ứ sắt, đồng, rối loạn lipid,...)
- Thuốc, chất độc
- Viêm gan tự miễn
- Không rõ nguyên nhân
Mức độ xơ hóa gan là yếu tố dự đoán biến chứng và tử vong liên quan đến bệnh gan rất quan trọng và có ý nghĩa. Đánh giá mức độ xơ hóa gan rất cần thiết trong chỉ định điều trị, theo dõi và tiên lượng viêm gan mạn, góp phần quan trọng nhằm giảm tỷ lệ tiến triển đến xơ gan và ung thư gan.
2. Vai trò của việc đánh giá xơ hóa gan
Đánh giá xơ hóa gan có các vai trò chính sau đây:
- Xác định mức độ tổn thương gan để quyết định thời điểm bắt đầu điều trị, tránh tiến triển đến xơ gan, đặc biệt khi có xơ hóa đáng kể.
- Thiết lập chế độ theo dõi đặc biệt, xác định thời gian tối ưu để bắt đầu tầm soát biến chứng (ung thư gan, giãn tĩnh mạch thực quản) đối với xơ hóa nặng và xơ gan.
- Theo dõi và dự đoán đáp ứng điều trị của bệnh nhân
Các kỹ thuật trong đánh giá xơ gan chia thành 2 nhóm: có xâm lấn và không xâm lấn
Phương pháp đánh giá xâm lấn: Sinh thiết gan
Phương pháp đánh giá không xâm lấn gồm có:
- Chỉ điểm sinh học
- Các chỉ điểm xơ hóa gián tiếp
- Các chỉ điểm xơ hóa trực tiếp: Không chuyên biệt, chuyên biệt.
- Chẩn đoán hình ảnh
Hình ảnh cắt ngang
Đo độ đàn hồi gan:
Tĩnh: Đo độ đàn hồi thời gian thực (Real-Time Elastography: RTE)
Động: Đo độ đàn hồi thoáng qua (Transient Elastography: TE)
Đo độ đàn hồi bằng cộng hưởng từ (MRE)
Kỹ thuật ARFI
Đo độ đàn hồi sóng biến dạng (Shear Wave Elastography: SWE)
3. Vai trò của cộng hưởng từ đàn hồi (MRE) trong đánh giá xơ gan
Đo cộng hưởng từ đàn hồi (Magnetic resonance elastography) hoạt động bằng cách kết hợp hình ảnh MRI với sóng âm thanh để tạo ra một bản đồ trực quan (elastogram) cho thấy độ cứng của các mô cơ thể. MRE giúp đo độ cứng của mô gan ở những người bị bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh gan. Bệnh gan có thể dẫn đến sẹo gan (xơ hóa), làm tăng độ cứng của mô gan. Bác sĩ sẽ đặt một đầu dò vào lưng của bệnh nhân, đầu dò này phát ra một rung động tần số thấp xuyên qua gan và có thể được đo bằng chuỗi echo quay MRI. Kỹ thuật đo cộng hưởng từ đàn hồi có lợi thế là có thể quét toàn bộ gan, do đó không phụ thuộc vào một cửa sổ âm nào (acoustic window) và có thể phát hiện các tổn thương trong gan như ung thư gan. Nhiều nghiên cứu cho thấy đo cộng hưởng từ đàn hồi là một công cụ rất hiệu quả để chẩn đoán xơ gan tiến triển. Nếu bạn bị xơ gan, MRE có thể giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh gan, hướng dẫn quyết định điều trị và xác định mức độ bạn sẽ đáp ứng với điều trị.
Chỉ định MRI đàn hồi mô gan khá rộng rãi nhằm chẩn đoán, đánh giá hiệu quả điều trị cũng như tiên lượng ở hầu hết các bệnh gan mạn tính:
- Viêm gan B mạn, viêm gan C mạn
- Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu và bệnh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu
- Xơ gan
- Bệnh gan do rượu
Tất nhiên, sinh thiết gan vẫn là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá xơ gan hiện nay. Tuy nhiên, việc áp dụng đo cộng hưởng từ đàn hồi cũng mang lại nhiều lợi ích trong chẩn đoán xơ gan:
- Đây là kỹ thuật không xâm lấn và thường an toàn và thoải mái hơn sinh thiết.
- Phương pháp này giúp đánh giá toàn bộ gan, không chỉ là phần mô gan được sinh thiết hoặc chụp bằng các xét nghiệm không xâm lấn khác.
- Có thể phát hiện xơ hóa ở giai đoạn sớm hơn các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác.
- Có hiệu quả ở những người béo phì.
- Giúp dự đoán nguy cơ của một số biến chứng gan, bao gồm cả xơ gan cổ chướng.
Cộng hưởng từ đàn hồi là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiệu quả trong đánh giá xơ gan. Tuy nhiên để đem lại hiệu quả chính xác, bệnh nhân cần chọn địa chỉ thăm khám y tế uy tín để thực hiện kỹ thuật này.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec khách hàng có thể thực hiện cùng lúc với MRI tầm soát u gan và làm được ở hầu hết các bệnh nhân bao gồm cả những người có báng bụng hoặc béo phì. Có thể thay thế phương pháp sinh thiết gan không cần thiết, gây nhiều biến chứng.
Quy trình chụp MRI đánh giá xơ gan tại Vinmec được thực hiện bài bản, đúng chuẩn quy trình bởi đội ngũ y bác sĩ tay nghề chuyên môn cao, hệ thống máy móc hiện đại, nhờ vậy cho kết quả chính xác, góp phần không nhỏ vào việc xác định bệnh và giai đoạn bệnh.
BSCK I Võ Công Hiền đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong siêu âm chẩn đoán các bệnh lý bụng tổng quát, tim - mạch máu nâng cao, sản phụ khoa. Bác sĩ Võ Công Hiền từng có thời gian công tác tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đại Học Y Dược - Hoàng Anh Gia Lai trước khi làm việc tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh Viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec Nha Trang.
Quý khách có nhu cầu khám bệnh bằng các phương pháp hiện đại, đạt hiệu quả cao tại Vinmec vui lòng đăng ký khám TẠI ĐÂY.
Nguồn tham khảo: mayoclinic.org
XEM THÊM:
