Uống thuốc nhuận tràng là một phương pháp phổ biến giúp giảm táo bón hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều người có xu hướng lạm dụng thuốc mà không lường trước những tác hại có thể xảy ra khi sử dụng trong thời gian dài. Hãy theo dõi bài viết sau để hiểu rõ về các tác hại có thể xảy ra khi uống thuốc nhuận tràng kéo dài.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Thuốc nhuận tràng là gì?
Thuốc nhuận tràng có tác dụng gia tăng nhu động ruột trong khoảng 8 -12 giờ giúp làm mềm phân và thúc đẩy quá trình đào thải tự nhiên của cơ thể. Nhờ đó, thuốc hỗ trợ loại bỏ nhanh chóng các chất tích tụ trong đường ruột ra bên ngoài giúp ngăn ngừa táo bón hiệu quả.
2. Uống thuốc nhuận tràng có hại không?
Uống thuốc nhuận tràng có gây hại không? Sử dụng loại thuốc này không phải lúc nào cũng có lợi cho sức khỏe. Trong trường hợp lạm dụng hoặc dùng không theo hướng dẫn của bác sĩ có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, làm tình trạng sức khỏe xấu đi. Dưới đây là một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể gặp khi sử dụng thuốc:
- Thường xuyên đau bụng quặn thắt.
- Tiêu chảy mạn tính kèm đầy hơi, chướng bụng.
- Mất nước, giảm khả năng giữ nước.
- Buồn nôn và nôn.
- Loãng xương, xương trở nên yếu hơn.
- Sức khỏe suy giảm, cơ thể suy nhược, thường xuyên mệt mỏi và chóng mặt bất thường.
- Suy giảm trí nhớ, dễ nhầm lẫn.
- Xuất hiện phát ban đỏ, mẩn ngứa trên da.
- Gặp khó khăn khi ăn uống, nuốt khó, cảm giác như có vật cản ở cổ họng.
- Nhịp tim rối loạn và thường xuyên bất thường.
- Chảy máu trực tràng.
Một tác dụng phụ khác do sử dụng thuốc kéo dài là thay đổi nồng độ chất điện giải trong máu, làm giảm kali, có thể dẫn đến nguy cơ đau tim.
3. Tác hại của sử dụng thuốc nhuận tràng kéo dài
Một số người vẫn không thể đi đại tiện dù đã uống thuốc nhuận tràng. Ngoài ra, việc sử dụng loại thuốc này cũng có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng.
- Đối với thắc mắc, uống thuốc nhuận tràng có gây hại không, các chuyên gia cho biết, việc sử dụng loại thuốc này kéo dài có thể gây tổn thương không thể phục hồi cho đường tiêu hóa. Táo bón kéo dài có thể làm cơ thể mất đi các khoáng chất và chất béo thiết yếu, dẫn đến tình trạng xương yếu.
- Nhiều người có xu hướng lạm dụng thuốc khi bị táo bón bao gồm cả dạng uống và dạng bơm trực tràng. Tuy nhiên, thuốc chỉ có hiệu quả ngắn hạn và chỉ nên dùng từ 3-4 ngày. Việc sử dụng thuốc quá thường xuyên có thể làm tổn thương màng nhầy ruột, khiến ruột hoạt động kém đi, nhu động ruột suy giảm làm tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn và dễ chuyển thành mãn tính, nhất là khi tuổi tác tăng cao.
- Uống thuốc nhuận tràng chủ yếu hỗ trợ nhu động ruột nhưng dùng quá liều có thể gây mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy kéo dài, thay đổi nồng độ chất điện giải trong máu, ảnh hưởng xấu đến các cơ quan và thậm chí dẫn đến liệt đại tràng do mất trương lực.
- Nếu táo bón chỉ xảy ra ở phần thấp do phân bị đóng cứng ở hậu môn, tình trạng này gây khó khăn cho việc đi tiêu, bệnh nhân có thể bơm glycerine để làm trơn hậu môn và giúp dễ dàng đi tiêu trong vòng 10 - 15 phút.
- Ngoài ra, do các tác dụng phụ đi kèm, thuốc giảm táo bón không nên dùng cho người bị tắc ruột, người có triệu chứng đau bụng chưa được chẩn đoán hoặc nghi ngờ cần can thiệp ngoại khoa khẩn cấp. Việc sử dụng thường xuyên và lạm dụng thuốc là tối kỵ và sẽ gây nguy hiểm cho sức khỏe của bệnh nhân.
4. Uống thuốc nhuận tràng vẫn không đi được, phải làm gì?
Nhiều người gặp tình trạng dù uống thuốc nhuận tràng nhưng vẫn không thể đi tiêu. Nguyên nhân chính là do lạm dụng các chất kích thích nhuận tràng, khiến đại tràng bị tổn thương và hoạt động bất thường. Điều này dẫn đến tình trạng táo bón, khiến mỗi lần muốn đi tiêu phải sử dụng lượng thuốc nhiều hơn.
Ngoài ra, một số yếu tố khác như ngồi nhiều, suy nhược ở người cao tuổi nằm lâu, căng thẳng thần kinh cũng góp phần dẫn đến tình trạng đi ngoài không được dù đã uống thuốc nhuận tràng. Một số nguyên nhân khác bao gồm các bệnh lý kèm theo như tổn thương ống tiêu hóa, mang thai ở tháng cuối, u xơ tử cung, phì đại tiền liệt tuyến và tình trạng dính ruột sau phẫu thuật.
Nếu sau khi uống thuốc nhuận tràng vẫn không hiệu quả, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để dừng thuốc hoặc chuyển sang loại thuốc khác phù hợp hơn. Nếu nguyên nhân xuất phát từ chế độ ăn uống không hợp lý, mọi người cần điều chỉnh lại thực đơn hàng ngày. Trong trường hợp táo bón do mất phản xạ đại tiện, bệnh nhân cần khôi phục lại bằng cách đi đại tiện đúng giờ, không nhịn khi có nhu cầu và tập thói quen đi vệ sinh vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
Có nhiều loại thuốc nhuận tràng khác nhau tùy theo cơ chế tác dụng, bao gồm:
- Chất xơ và chất nhầy (như sợi thức ăn, thạch agar).
- Thuốc làm mềm phân và nhuận tràng (như dầu vaseline hoặc paraffin).
- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu (như forlax, fortrans).
- Thuốc kích thích nhu động ruột (như phenolphtalein, bisacodyl).
- Thuốc có tác dụng tại chỗ (như thuốc đạn glycerin, thuốc đạn chứa bisacodyl).
Lưu ý, việc sử dụng các thuốc trên cần có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa.
Giải pháp lâu dài và hiệu quả nhất để điều trị táo bón là bổ sung thực phẩm giàu chất xơ. Chất xơ giúp giữ nước, làm mềm và tạo độ xốp cho phân giúp phân di chuyển và bài tiết dễ dàng hơn. Chất xơ có nhiều trong ngũ cốc nguyên hạt, gạo, rau xanh và trái cây khô.
Bệnh nhân nên nhai kỹ thức ăn để hỗ trợ quá trình tiêu hóa, uống đủ nước mỗi ngày, duy trì thói quen đại tiện đều đặn và tập thể dục thường xuyên. Hạn chế sử dụng các thực phẩm kích thích như trà, cà phê, thuốc lá và nước có ga.
Ngoài ra, hãy đến thăm khám chuyên khoa Tiêu hóa để nhận tư vấn và hướng dẫn sử dụng thuốc đúng cách, tránh tự ý dùng thuốc gây tác dụng phụ và làm nặng thêm tình trạng táo bón.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
