Trầm cảm sau sinh có chữa khỏi được không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS nội trú Phạm Thành Luân - Chuyên gia tư vấn Tâm lý, Phòng khám Tâm lý, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Trầm cảm sau sinh (PPD) đôi khi tự biến mất trong vòng ba tháng sau khi sinh. Ngược lại nếu không tự khỏi thì PPD vẫn có thể điều trị thành công bằng thuốc hoặc kết hợp thuốc và tâm lý trị liệu.

1. Trầm cảm sau sinh là gì?

Trầm cảm sau sinh là loại trầm cảm có thể mắc phải sau khi sinh con. Nó có thể bắt đầu bất cứ lúc nào trong năm đầu tiên của bé, nhưng phổ biến nhất là 3 tuần đầu sau khi sinh. Nếu mắc chứng trầm cảm sau sinh, phụ nữ có thể cảm thấy buồn, vô vọng và cảm thấy tội lỗi vì có thể không cảm thấy muốn gắn kết, hoặc chăm sóc em bé.

2. Tác hại của bệnh trầm cảm sau sinh

Bệnh trầm cảm sau sinh gây ảnh hưởng đến mẹ và bé:

• Người mẹ bị mất ngủ và chán ăn khiến cho sức khỏe bị sa sút, tinh thần và trí tuệ kém minh mẫn ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống thường ngày.
• Người mẹ có tâm trạng lo lắng, bi quan và suy nghĩ thiếu tích cực khiến cho họ không còn nhiệt tình trong công việc. Trong một số diễn biến xấu nhất, người mẹ có thể tự sát hoặc giết hại chính con mình.
• Người mẹ không muốn gần gũi với con mình khiến cho đứa bé thiếu đi tình thương và sự chăm sóc của mẹ.

3. Trầm cảm sau sinh có chữa khỏi được không?

Trầm cảm sau sinh hoàn toàn có thể chữa khỏi và để điều trị bệnh trầm cảm, bác sĩ cần dựa trên tình trạng sức khỏe, mức độ mắc bệnh cũng như cơ địa của từng người để đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Phác đồ điều trị có thể thích hợp cho người này nhưng lại không thích hợp cho người kia cũng bởi vì như vậy.

Một số phương pháp điều trị trầm cảm sau sinh hiệu quả:

3.1. Thuốc chống trầm cảm

Chứng trầm cảm có quan hệ mật thiết với nồng độ serotonin. Do đó, việc điều trị chủ yếu xoay quanh việc dùng thuốc có thể làm tăng nồng độ serotonin. Thuốc ngăn hấp thụ ngược serotonin có chọn lọc (SSRIs) là loại được dùng thông thường nhất hiện nay để chữa trị trầm cảm. Thuốc chống trầm cảm có thể giúp giảm bớt sự cáu kỉnh, vô vọng, cảm giác không thể đối phó, tập trung và mất ngủ. Những loại thuốc này có thể mất một vài tuần để có hiệu quả.

Nhược điểm là hóa chất chống trầm cảm có thể được truyền cho trẻ sơ sinh thông qua sữa mẹ, và có rất ít dấu hiệu cho thấy những rủi ro lâu dài. Theo một số nghiên cứu nhỏ , thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như imipramine và nortriptyline, rất có thể là an toàn nhất để sử dụng trong khi cho con bú.

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng (TCAs) không phù hợp với những người có tiền sử bệnh tim , động kinh hoặc trầm cảm nặng với những suy nghĩ tự tử thường xuyên. Những người không thể dùng TCA có thể được kê đơn thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), chẳng hạn như paroxetine hoặc sertraline. Lượng paroxetine hoặc sertraline cuối cùng vào sữa mẹ là tối thiểu.

Việc điều trị trầm cảm nặng sẽ không có tiên lượng tốt như điều trị trầm cảm đơn thuần, bởi vì khi bị trầm cảm nặng, người bệnh có thể xuất hiện những biến chứng không thể hồi phục, ảnh hưởng đáng kể tới hệ thần kinh, như loạn thần, hoang tưởng,...việc điều trị chỉ có thể phần nào giúp giảm nhẹ triệu chứng.

Vì vậy thuốc an thần có thể được kê toa trong trường hợp rối loạn tâm thần sau sinh, người mẹ có thể bị ảo giác, có ý nghĩ tự tử và hành vi phi lý. Tuy nhiên, trong những trường hợp như vậy, các loại thuốc nên được sử dụng trong một thời gian ngắn. Tác dụng phụ bao gồm:

• Mất thăng bằng
• Mất trí nhớ
• Chóng mặt
• Buồn ngủ
• Nhầm lẫn.

3.2. Liệu pháp tâm lý

Liệu pháp hành vi nhận thức là một lựa chọn điều trị cho PPD.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể thành công trong các trường hợp PPD vừa phải.

Liệu pháp nhận thức cũng có hiệu quả đối với một số người. Loại trị liệu này dựa trên nguyên tắc rằng những suy nghĩ có thể kích hoạt trầm cảm. Cá nhân được dạy cách quản lý tốt hơn mối quan hệ giữa suy nghĩ và trạng thái tâm trí của cô. Mục đích là để thay đổi các kiểu suy nghĩ để chúng trở nên tích cực hơn.

Đối với những người bị trầm cảm nặng, nơi động lực thấp, liệu pháp nói chuyện một mình sẽ ít hiệu quả hơn. Hầu hết các nghiên cứu đều đồng ý rằng kết quả đến từ sự kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và thuốc.

3.3. Liệu pháp chống co giật

Nếu các triệu chứng nghiêm trọng đến mức họ không đáp ứng với điều trị khác, họ có thể được hưởng lợi từ liệu pháp chống co giật (ECT). Tuy nhiên, điều này chỉ được đề xuất khi tất cả các lựa chọn khác, chẳng hạn như thuốc chưa thành công.

ECT được áp dụng dưới gây mê nói chung và với thuốc giãn cơ. ECT thường rất hiệu quả trong trường hợp trầm cảm rất nặng. Những lợi ích, tuy nhiên, có thể là ngắn hạn.

Tác dụng phụ bao gồm đau đầu và mất trí nhớ thường, nhưng không phải lúc nào cũng vậy, ngắn hạn.

4. Điều trị trầm cảm sau sinh nặng

Một người bị PPD nặng có thể được giới thiệu đến một nhóm các chuyên gia, bao gồm bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học, nhà trị liệu nghề nghiệp và y tá chuyên ngành. Nếu các bác sĩ cảm thấy rằng bệnh nhân có nguy cơ gây hại cho bản thân hoặc con của mình, cô ấy có thể phải nhập viện trong một phòng khám sức khỏe tâm thần.

Trong một số trường hợp, đối tác hoặc thành viên gia đình có thể chăm sóc trẻ sơ sinh trong khi người bị PPD đang được điều trị.

Lưu ý đối với bệnh nhân

• Không được tự ý sử dụng thuốc hoặc ngưng sử dụng thuốc.
• Cần tham vấn ý kiến của bác sĩ nếu muốn dùng thêm một loại thuốc hay liệu pháp nào.
• Báo ngay cho bác sĩ biết khi có các tác dụng phụ của thuốc.
• Trung thực và kiên trì khi điều trị.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số 02439743556 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.