Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Minh Thuyên - Bác sĩ Giải phẫu bệnh, Khoa giải phẫu bệnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
Khi nội soi và sinh thiết đại tràng, các mẫu được lấy sẽ xử lý và nghiên cứu dưới kính hiển vi bởi một bác sĩ chuyên ngành có nhiều năm đào tạo được gọi là bác sĩ giải phẫu bệnh (bệnh học). Sau đó, bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ gửi cho bác sĩ lâm sàng một báo cáo đưa ra kết luận chẩn đoán cho mỗi mẫu sinh thiết. Báo cáo này giúp quản lý chăm sóc sức khỏe của bạn. Các câu hỏi và câu trả lời dưới đây nhằm giúp bạn hiểu thuật ngữ y khoa được sử dụng trong báo cáo kết quả giải phẫu bệnh mà bạn nhận được cho sinh thiết của mình.
1. Nếu kết quả đề cập đến manh tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống, đại tràng sigma hoặc trực tràng có nghĩa là gì?
Đây là tất cả các phần của ruột già (đại tràng). Manh tràng là nơi bắt đầu của ruột già, nơi ruột non đổ vào ruột già. Đại tràng lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống và đại tràng sigma là những bộ phận khác của đại tràng tiếp theo sau manh tràng. Đại tràng kết thúc ở trực tràng, nơi chất thải được lưu trữ cho đến khi chúng ra ngoài qua hậu môn.
2. Ung thư biểu mô tuyến – adenocarcinoma của đại tràng (hoặc trực tràng) là gì?
Carcinoma tuyến là một loại ung thư bắt nguồn trong các tế bào hình thành các tuyến tạo chất nhờn để bôi trơn bên trong đại tràng và trực tràng. Đây là loại ung thư ruột kết và trực tràng phổ biến nhất.
3. Những từ “xâm nhập” (invasive) hoặc “thâm nhiễm” (infiltrate) có nghĩa là gì?
Khi ung thư đại tràng phát triển và lan rộng ra ngoài lớp lót bên trong của đại tràng (niêm mạc), nó được gọi là carcinoma tuyến xâm nhập (hoặc thâm nhiễm). Ung thư xâm nhập được gọi là ung thư thực sự, vì chúng có thể lây lan sang các vị trí khác trong cơ thể.
Điều này có nghĩa là khối u đã xâm lấn sâu và có tiên lượng xấu? Không phải luôn luôn như vậy. Tất cả điều này có nghĩa nó là một bệnh ung thư thực sự. Sinh thiết chỉ là một phần nhỏ của khối u được lấy từ bên trong đại tràng, do đó không phải lúc nào nó cũng có thể cho biết khối u đã xâm lấn sâu vào thành đại tràng bao nhiêu. Để biết ung thư đã xâm lấn đến đâu, bác sĩ giải phẫu bệnh cần phải có mẫu bệnh phẩm cắt toàn bộ khối u (khi phẫu thuật).
4. Biệt hóa (differentiation) có nghĩa là gì?
Sự biệt hóa là mức độ (grade mô học) của ung thư, dựa trên mức độ bất thường của các tế bào dưới kính hiển vi. Ung thư mức độ cao hơn hoặc biệt hóa kém có xu hướng phát triển và lây lan nhanh hơn. Ung thư đại tràng thường được chia thành 3 mức độ:
- Biệt hóa tốt (mức độ thấp – low grade)
- Biệt hóa vừa (mức độ trung bình – intermediate grade)
- Biệt hóa kém (mức độ cao – high grade)
5. Ý nghĩa của mức độ (grade mô học) trong ung thư đại tràng là gì?
Grade mô học là một trong nhiều yếu tố để giúp dự đoán khả năng ung thư phát triển và lây lan. Ung thư đại tràng biệt hóa kém (grade cao) có xu hướng phát triển và lây lan nhanh hơn so với ung thư đại tràng biệt hóa tốt và trung bình. Tuy nhiên, các yếu tố khác cũng rất quan trọng trong việc xác định tiên lượng của người bệnh, như mức độ lan rộng đến đâu của ung thư (điều này không thể xác định được trên sinh thiết).
6. Nếu có sự xâm lấn mạch máu (vascular), bạch huyết (lymphatic), hoặc mạch bạch huyết (angiolymphatic) có nghĩa là gì?
Những thuật ngữ này có nghĩa là tế bào ung thư có trong các mạch máu hoặc các mạch bạch huyết của đại tràng, do đó, có nhiều khả năng ung thư đã di căn ra ngoài đại tràng. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là ung thư của bạn đã di căn hoặc không thể chữa khỏi. Sự hiện diện của loại xâm lấn này có thể là một yếu tố trong một loại phương pháp điều trị được khuyến cáo sau khi loại bỏ ung thư.
7. Polyp là gì?
Polyp là một tổn thương nhô ra của mô từ niêm mạc vào lòng (trung tâm rỗng) của đại tràng. Các loại polyp khác nhau trông khác nhau dưới kính hiển vi. Polyp là sự phát triển lành tính (không phải ung thư), nhưng ung thư có thể bắt nguồn từ một số loại polyp.
8. Nếu ngoài ung thư, báo cáo kết quả nói rằng còn có các loại polyp khác như polyp dạng tuyến (u tuyến - adenoma) hoặc polyp tăng sản (hyperplastic polyps) có nghĩa là gì?
Polyp đại tràng là tổn thương phổ biến. Polyp tăng sản thường lành tính (không phải ung thư hoặc tiền ung thư) và không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Nhưng các loại polyp tuyến khác nhau (adenoma) cần được cắt bỏ. Tuy nhiên, nếu các polyp xuất hiện cùng với ung thư ở những vị trí khác trong đại tràng, chúng thường không ảnh hưởng đến việc điều trị hoặc theo dõi bệnh ung thư.
9. Nếu chất nhầy (mucin) được đề cập trong báo cáo có nghĩa là gì?
Chất nhầy được đại tràng tiết ra giúp bôi trơn. Ung thư đại tràng tiết ra một lượng lớn chất nhầy được gọi là carcinoma tuyến nhầy (mucinous adenocarcinoma).
10. Nếu kết quả sinh thiết đề cập đến các xét nghiệm đặc biệt như mất ổn định vệ tinh (MSI) và MSH2, MSH6, MLH1 và PMS2 là gì?
Trong một số ung thư đại tràng, các xét nghiệm đặc biệt có thể cho thấy sự bất thường được gọi là sự mất ổn định vệ tinh hoặc MSI (microsatellite instability) trong tế bào ung thư. Sự mất ổn định vệ tinh có liên quan đến các khiếm khuyết (đột biến) trong một số gen sửa chữa không phù hợp (mismatch repair - MMR), bao gồm MSH2, MSH6, MLH1 và PMS2. Các khiếm khuyết di truyền trong các gen này có thể dẫn đến một căn bệnh gọi là hội chứng Lynch hoặc ung thư đại tràng không đa polyp di truyền (HNPCC).
Nếu ung thư của bạn được phát hiện có MSI hoặc khiếm khuyết trong gen MMR, bác sĩ có thể đề nghị tư vấn di truyền và xét nghiệm máu để xem bạn có mắc hội chứng Lynch hay không. Cùng với việc có nguy cơ cao bị ung thư đại tràng, những người mắc hội chứng Lynch có nguy cơ mắc một số bệnh ung thư khác. Các thành viên khác trong gia đình thừa hưởng cùng một đột biến gen cũng có nguy cơ mắc các bệnh ung thư này cao hơn.
Kết quả xét nghiệm MSI cũng có thể ảnh hưởng đến việc điều trị ung thư đại tràng của bạn. Ví dụ, ung thư giai đoạn sớm có mức độ MSI thấp (hoặc không có MSI) có thể cần được điều trị tích cực hơn các ung thư giai đoạn đầu khác.
11. Nếu kết quả sinh thiết đề cập đến các xét nghiệm đặc biệt như KRAS, NRAS và BRAF là gì?
Các xét nghiệm này giúp phát hiện những thay đổi trong các gen KRAS, NRAS và BRAF trong tế bào ung thư. Đối với những người mắc ung thư đại tràng tiến triển hơn, những xét nghiệm này có thể giúp xác định xem bạn có được lợi hay không khi điều trị bằng một số loại thuốc (được gọi là thuốc nhắm trúng đích hoặc liệu pháp nhắm trúng đích). Nói cách khác, chúng được sử dụng để giúp bác sĩ xác định phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn. Mặc dù các xét nghiệm này phát hiện một số đột biến gen nhất định, nhưng chúng không liên quan đến việc tư vấn hoặc xét nghiệm di truyền. Chúng chỉ cung cấp thông tin về bệnh ung thư và loại điều trị chính xác mà bạn có thể cần. Hãy nhớ rằng không phải mọi bệnh nhân bị ung thư đại tràng cần các loại điều trị khác ngoài phẫu thuật.
Bệnh nhân có thể dựa vào những lý giải trên để hiểu rõ về kết quả giải phẫu bệnh ung thư tuyến đại tràng xâm nhập. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng nên trao đổi thêm với bác sĩ để hiểu rõ về hướng điều trị của tình trạng bệnh lý hiện tại.
Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện đảm bảo trang thiết bị hiện đại, đội ngũ bác sĩ, nhân viên giỏi, giàu kinh nghiệm với các giáo sư, bác sĩ hàng đầu trong và ngoài nước, hệ thống phòng bệnh, xét nghiệm tiên tiến cho phép thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị tiên tiến nhất. Trong đó, nổi bật nhất là kỹ thuật mới – Phẫu thuật ít xâm lấn bằng robot (robotic surgery) với robot cầm tay điều trị ung thư đại trực tràng. Phương pháp này có nhiều ưu thế so với cả phẫu thuật nội soi kinh điển và mổ robot như: Dụng cụ có đầu phẫu thuật hoạt động linh hoạt như khớp cổ tay giúp tiếp cận được những góc hẹp, tăng khả năng bóc tách và ít gây tổn thương cho các vùng lân cận so với phẫu thuật nội soi cổ điển, đèn nội soi tự động hóa qua giọng nói, laser, theo dõi bằng mắt,... giúp bác sĩ chủ động điều khiển và có tầm nhìn và sự kiểm soát tốt hơn, tăng sự chính xác và an toàn trong thực hiện phẫu thuật. Với ưu điểm nhỏ gọn, phẫu thuật bằng cánh tay robot ít xâm lấn có nhiều lợi điểm như đường mổ nhỏ, ít đau, nguy cơ nhiễm trùng thấp, từ đó giúp khách hàng ít mất máu trong phẫu thuật, phục hồi nhanh. Chi phí thực hiện thấp hơn nhiều phẫu thuật bằng robot. Nhờ vậy kết quả điều trị luôn được đánh giá cao và giúp sức khỏe bệnh nhân được phục hồi tốt, sớm ổn định cuộc sống.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ
