Sa sút trí tuệ là căn bệnh gây ra do tổn thương các tế bào thần kinh với mức độ hồi phục thấp. Tuy nhiên, nếu được xây dựng một chế độ ăn hợp lý với các thực phẩm bổ não thì có thể giúp làm chậm quá trình này.
1. Tổng quan
Sa sút trí tuệ là tình trạng suy giảm khả năng nhận thức của bản thân, từ đó dẫn đến những ảnh hưởng về khả năng ghi nhớ, tuy duy, hiểu biết, học tập và ngôn ngữ mặc dù ý thức của bệnh nhân vẫn bình thường. Ở người lớn tuổi, sa sút trí tuệ không bao gồm giảm trí nhớ, hay còn gọi là quên lành tính. Nguyên nhân chủ yếu của sa sút trí tuệ phần lớn do bệnh Alzheimer với tỷ lệ từ 60 - 70%.
Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng bệnh này đó là các bệnh lý ở mạch máu não như xuất huyết não, nhồi máu não hoặc các bệnh mạn tính khác như đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, béo phì,... Và có nhiều trường hợp có liên quan đến yếu tố di truyền từ những người trong gia đình.
Sa sút trí tuệ có thể coi như là quá trình tất yếu của cuộc sống. Vì khi cơ thể của chúng ta già đi thì các tế bào não cũng dần lão hóa và làm chậm đi quá trình nhận thức. Chúng ta không thể ngăn chặn hoặc ngừng nó lại, cũng giống như không thể làm ngừng các quá trình lão hóa khác của cơ thể. Tuy nhiên cần phải hạn chế sự lão hóa này hết mức có thể bằng cách lựa chọn lối sống lành mạnh cùng với chế độ ăn uống hợp lý.
2. Chế độ ăn giúp hạn chế tình trạng sa sút trí tuệ
Mỗi ngày, não bộ của chúng ta cần được cung cấp một nguồn năng lượng để đảm bảo duy trì các hoạt động một cách trơn tru nhất, và phần lớn chúng được lấy từ thức ăn. Để đảm bảo được điều này cần có hai yêu cầu:
- Một là, cung cấp đủ lượng calo cùng các yếu tố cần thiết khác như chất vi lượng, điện giải, vitamin..
- Chế độ ăn này nếu không làm chậm quá trình phát triển của não bộ thì cũng không làm thoái triển.
Bệnh nhân mắc chứng sa sút trí tuệ thường sẽ không ghi nhớ được chính xác mình đã ăn khi nào, ăn món gì, ăn lượng bao nhiêu và thậm chí cảm giác no đói cũng không được xác định rõ ràng. Do đó, cần phải có sự giúp đỡ từ người chăm sóc để cung cấp đủ dinh dưỡng cho bệnh nhân.
Thực ăn cần đảm bảo được nấu chín kỹ, mềm, dễ ăn và dễ tiêu hóa. Cần chia bữa ăn ra làm nhiều ữa nhỏ hằng ngày để tránh tình trạng ăn không tiêu hoặc sặc do rối loạn nuốt ở người lớn tuổi. Thành phần của món ăn cần phải đảm bảo có rau xanh như cải, súp lơ xanh, cải bắp... Vì các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loại rau xanh có thể giúp hạn chế tình trạng mất trí nhớ ở những bệnh nhân sa sút trí tuệ.
Ngoài ra, những người sa sút trí tuệ cần được bổ sung các loại thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi và các loại cá ở vùng nước lạnh khác như cá bơn, cá mòi, cá ngừ, cá thu. Để cơ thể hấp thu được một lượng omega-3 có lợi, bạn nên ăn một trong các loại cá trên với tần suất một từ 1 đến 2 lần.
Theo Hiệp hội bệnh Alzheimer, những loại quả có màu vỏ sậm như quả nho đỏ, mận, dâu, cherry,... giàu các chất chống oxy hóa nên có tác dụng lớn cho những người sa sút trí tuệ. Ngoài ra, cà phê và chocolate cũng là thực phẩm giàu chất chống oxy hóa nên có tác dụng giúp tăng cường trí nhớ. một số loại quả có màu vỏ sậm như quả dâu, mận, cam, nho đỏ, quả cherry...
Dầu olive ở dạng nguyên chất có chứa chất gọi là oleocanthal giúp tăng cường quá trình sản xuất một số protein và enzym có vai trò quan trọng trong việc làm tan các mảng amyloid là một yếu tố làm gia tăng bệnh Alzheimer hoặc viêm thần kinh.
Dầu dừa ép nguyên chất không chứa cholesterol và các acid béo phân nhánh cũng có tác dụng thúc đẩy khả năng sử dụng insulin để làm hạ đường huyết, tăng HDL là một loại cholesterol có lợi, hỗ trợ chức năng tuyến giáp và hoạt động như một chất kháng khuẩn, chống oxy hóa tự nhiên và đương nhiên cũng nên được sử dụng làm thực phẩm cho người bị sa sút trí tuệ. Không những thế, trong khẩu phần ăn của người bệnh cũng cần được cung cấp đủ các chất như acid folic, vitamin B12, B1, D, E, coenzyme Q10 và magie.
Trong khẩu phần ăn của người mắc chứng sa sút trí tuệ không nên ăn các loại mỡ động vật, thịt có màu đỏ như thịt trâu, bò, cừu..., các loại thức ăn nhanh, đồ rán hoặc nướng, thực phẩm đóng hộp. Cần tuyệt đối tránh hút thuốc lá, không lạm dụng các chất kích thích như rượu bia.
3. Cần làm gì thêm để ngăn ngừa sa sút trí tuệ?
Duy trì các hoạt động thể chất sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh về não bộ và giúp duy trì lượng máu đến não. Nếu chưa quen với tập thể dục, bạn nên bắt đầu tập với cường độ ngắn khoảng 30 phút trong 5 ngày mỗi tuần. Có thể tham gia bất kỳ hoạt động nào như đi bộ, đạp xe, bơi lội,.. sẽ giúp ổn định nhịp tim của bạn.
Tham gia tương tác với cuộc sống bên ngoài thông qua các hoạt động xã hội hoặc đơn giản hơn là tham gia câu lạc bộ cờ vua hoặc tham gia thể thao cùng với hàng xóm.
Cuối cùng, việc giữ cho một tinh thần ổn định trong trạng thái năng động, hoạt bát là rất quan trọng. Mỗi ngày bạn nên đọc một cuốn sách, một tờ báo hoặc một tạp chí sẽ giúp rèn luyện hoạt động trí não. Ngoài ra, bạn có thể tham gia các trò chơi trí tuệ như hoàn thành câu đố hoặc làm các bài tập thử thách trí nhớ.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com
