Virus viêm gan C có thời kỳ ủ bệnh khá dài, từ 2 tuần đến 6 tháng kể từ khi xâm nhập vào cơ thể. Vì thế, xét nghiệm anti-HCV trong khoảng thời gian này thường cho kết quả âm tính do cơ thể vẫn chưa tạo ra đủ kháng thể để phản ứng với virus. Bên cạnh đó, các triệu chứng viêm gan C còn thường không biểu hiện rõ ràng nên bệnh được xem như “một sát thủ thầm lặng”.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
1. Viêm gan C là gì?
Trong số năm loại viêm gan chính (A, B, C, D, E), viêm gan C do virus Hepatitis C virus (HCV) gây ra là một trong những bệnh lý truyền nhiễm về gan nguy hiểm.
Người mang virus HCV có thể lây bệnh cho người khác qua ba con đường: đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con qua nhau thai khi sinh. So với viêm gan B, nguy cơ lây nhiễm của bệnh qua đường tình dục của viêm gan C thấp hơn. Mặc dù đã có trường hợp mẹ truyền virus cho con nhưng tỷ lệ này không cao.
Như vậy, virus HCV lây truyền chủ yếu qua đường máu bao gồm (người nhận máu hoặc chế phẩm máu nhiễm siêu vi C; dùng chung kim tiêm nhiễm siêu vi C; một số nguyên nhân khác như châm cứu, bấm lỗ tai, xăm mình mà các dụng cụ hành nghề không tuyệt đối vô khuẩn...).
Trong số những người nhiễm HCV, có khoảng 30-40% trường hợp không xác định được nguyên nhân gây lây nhiễm.
Do chưa có vắc xin phòng bệnh, viêm gan C hiện nay chỉ có thể điều trị bằng thuốc kháng virus.
2. Các giai đoạn viêm gan C
Giai đoạn cấp tính và mãn tính là hai giai đoạn của bệnh:
- Viêm gan C cấp tính: Trong những tuần hoặc vài tháng đầu tiên sau khi siêu vi viêm gan C xâm nhập vào máu, người bệnh có thể mắc viêm gan C cấp tính. “Cấp tính” nghĩa là bệnh khởi phát đột ngột và diễn biến ngắn hạn, xảy ra trong vòng 2 tuần đầu tiên đến 6 tháng. Bệnh cạnh đó, virus HCV sẽ tự đào thải khỏi cơ thể trong 25% trường hợp mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu không có triệu chứng đặc trưng, hầu hết các ca viêm gan C cấp tính đều dẫn đến nhiễm trùng mãn tính.
- Viêm gan C mạn tính: Hầu hết những người nhiễm bệnh cấp tính (từ 75% đến 85%) sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính, kéo dài ít nhất nửa năm hoặc hơn. Ngay cả ở giai đoạn này, dù đa số mọi người không có triệu chứng bệnh nhưng không đồng nghĩa nhiễm trùng là lành tính. Mỗi năm, có khoảng 150 triệu bệnh nhân viêm gan C mạn tính có nguy cơ tiến triển thành ung thư gan, xơ gan, suy gan dẫn đến tử vong.
3. Thời gian ủ bệnh
Tùy thuộc vào thể trạng của từng người bệnh, virus HCV có thể ủ bệnh từ 2 tuần đến 6 tháng sau khi xâm nhập vào cơ thể.
Khoảng 80% số người hoàn toàn không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào sau khi nhiễm ban đầu. Thậm chí, khi tiến hành xét nghiệm anti-HCV, kết quả vẫn âm tính do cơ thể chưa kịp sản sinh kháng thể chống lại virus.
4. Triệu chứng viêm gan C
Vì virus HCV thường ẩn náu trong cơ thể nhiều năm mà không có bất kỳ dấu hiệu rõ ràng nào nên căn bệnh này được ví von như một "kẻ sát nhân thầm lặng". Quá trình điều trị chỉ được bắt đầu khi các triệu chứng viêm gan C xuất hiện hoặc quá trình chẩn đoán được thực hiện.
4.1 Triệu chứng bệnh cấp tính
Phần lớn trường hợp cấp tính sẽ không có bất kỳ triệu chứng viêm gan C nào. Tuy nhiên, một số trường hợp nhiễm virus cũng có thể xuất hiện những biểu hiện từ nhẹ đến nặng dưới đây, bao gồm:
- Mệt mỏi, chán ăn: Mệt mỏi, lười vận động, không muốn di chuyển ngay cả khi nằm là triệu chứng thường gặp ở những người mắc viêm gan C cấp. Nguyên nhân là do virus HCV đã tấn công và làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thể.
- Sốt nhẹ: Bệnh có thể biểu hiện qua triệu chứng sốt. Cơn sốt này thường kéo dài hoặc xuất hiện từng cơn dễ khiến người bệnh chủ quan nghĩ rằng chỉ do thời tiết thay đổi hoặc cảm thông thường.
- Da vàng, ngứa hoặc mắt vàng: Do virus HCV làm hoạt động của gan bị trì trệ ảnh hưởng đến khả năng lọc thải các chất độc có hại ra khỏi cơ thể, từ đó khiến cho nồng độ bilirubin trong máu tăng cao gây vàng mắt, vàng da ở người bệnh. Tuy nhiên, tình trạng này rất ít xuất hiện ở giai đoạn đầu.
Bên cạnh các triệu chứng viêm gan C đã nêu, người bệnh cũng có thể gặp phải các vấn đề như: Đau nhức cơ bắp; đau ở phần trên bên phải của ổ bụng; đau cơ hoặc khớp; buồn nôn hoặc nôn; đau dạ dày, sụt cân; nước tiểu vàng sậm, phân bạc màu; dễ chảy máu, dễ bầm tím.
Từ 2 đến 12 tuần sau khi nhiễm virus, các triệu chứng viêm gan C sẽ bắt đầu xuất hiện và kéo dài từ 2 đến 3 tháng. Nếu virus không bị loại bỏ, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính.
4.2 Triệu chứng bệnh mạn tính
Gan có thể bị tổn thương nếu người bệnh bị nhiễm virus HCV trong nhiều năm. Hầu hết người mắc bệnh mạn tính không có triệu chứng và biểu hiện cho tới khi xuất hiện biến chứng.
Viêm gan C thường được phát hiện ở những bệnh nhân không có triệu chứng viêm gan C nhờ vào việc xét nghiệm men gan trong máu (ALT, AST) cho thấy kết quả tăng cao. Nguy hiểm hơn, khoảng 1/4 số người bị bệnh mạn tính sẽ tiến triển thành xơ gan hoặc hình thành sẹo nghiêm trọng ở gan. Bên cạnh đó, một số triệu chứng như phù nề chân, bụng và tổn thương não do tích tụ độc tố trong máu cũng có thể xảy ra ở người bệnh.
Ở mỗi người bệnh, triệu chứng viêm gan C lại khác nhau. Có những người hoàn toàn không có triệu chứng gì, trong khi những người khác chỉ có những triệu chứng rất mờ nhạt, khó nhận biết. Thực tế, nhiều người mắc bệnh trong nhiều năm mà không hề hay biết.
Chính vì lý do này, bệnh rất dễ bị bỏ sót. Khi tiến triển nặng, người bệnh sẽ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng gan (biểu hiện qua mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, dễ chảy máu...), tăng áp lực tĩnh mạch cửa (gây sưng phù chân, cổ trướng), chảy máu tiêu hóa, rối loạn thần kinh (lú lẫn, nói lắp, hôn mê) hoặc thậm chí là ung thư gan.
Mọi người cần làm xét nghiệm máu để chẩn đoán chính xác việc bản thân có mắc bệnh hay không. Vì thế, các chuyên gia khuyến cáo mọi người nên đi xét nghiệm tầm soát bệnh ít nhất nửa năm một lần. Trường hợp không may nhiễm bệnh, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định điều trị của bác sĩ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
