Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hải Hà - Trưởng Đơn nguyên vắc-xin – Khoa Ngoại trú Nhi, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng cấp do ngoại độc tố của vi khuẩn ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, làm tổn thương não và hệ thần kinh trung ương, dẫn đến co giật các cơ trên nền cơ căng cứng, có thể gây suy hô hấp-trụy tim mạch, rối loạn thần kinh, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Nhận biết sớm bệnh để điều trị kịp thời là những vấn đề rất cần thiết. Vậy nên, chúng ta cần biết uốn ván phát bệnh sau bao lâu và triệu chứng bệnh như thế nào?
1. Bệnh uốn ván là gì?
Bệnh uốn ván hay còn gọi là phong đòn gánh (Tetanus) là một bệnh cấp tính do của vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) phát triển tại vết thương trong điều kiện yếm khí và tiết ra ngoại độc tố thần kinh (Tetanus exotoxin). Các triệu chứng của bệnh là những cơn co cứng cơ kèm theo đau, bắt đầu từ các cơ hàm, cơ mặt, cơ gáy và sau đó là cơ toàn thân.
2. Phương thức lây truyền bệnh uốn ván
Thông thường nha bào uốn ván xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hở bị nhiễm đất bẩn, bụi đường, phân người hoặc phân súc vật hoặc qua các vết rách da, vết bỏng, vết thương dập nát. Đôi khi có trường hợp uốn ván sau phẫu thuật, nạo thai trong những điều kiện không vệ sinh. Uốn ván sơ sinh cũng thường bắt nguồn từ nhiễm trùng do cắt dây rốn ở trẻ sơ sinh không đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn hoặc sau khi sinh, trẻ không được chăm sóc vệ sinh rốn sạch sẽ, gạc băng rốn không vô khuẩn nên bị nhiễm nha bào uốn ván.
3. Nhiễm trùng uốn ván ủ bệnh bao lâu?
Thời gian ủ bệnh: Tính từ khi có vết thương đến khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên của bệnh uốn ván, thường là biểu hiện cứng hàm, trung bình từ 3 đến 21 ngày. Cũng có thể từ 1 ngày cho tới vài tháng, phụ thuộc vào đặc điểm, độ lớn và vị trí vết thương. Sau khi bị thương, khoảng 15% trường hợp khởi phát bệnh trong vòng 3 ngày và 10% phát bệnh sau 14 ngày, trung bình là 7-10 ngày. Thời kỳ ủ bệnh càng ngắn (< 7 ngày) thì bệnh càng nặng. Nhìn chung, các vết thương bị nhiễm bẩn nặng thì thời gian ủ bệnh ngắn hơn và bệnh cũng nặng hơn, tiên lượng xấu hơn.
Sau thời gian ủ bệnh, uốn ván sẽ khởi phát với các dấu hiệu co thắt hay co giật, kéo dài từ 1-7 ngày. Thời gian khởi phát càng ngắn (< 48 giờ) bệnh càng nặng; đồng thời độ nặng tỷ lệ thuận với độ bẩn của vết thương. Mức độ nguy hiểm càng cao nếu thời kỳ ủ bệnh và khởi phát quá ngắn.
Bệnh uốn ván ở người lớn và trẻ em: Đặc trưng là bệnh nhân có nét mặt “cười nhăn” do sự co cứng các cơ hàm và các cơ ở mặt. Sau đó sẽ đến các cơ vùng gáy, cơ lưng, cơ bụng bị co cứng, đôi khi sự co cứng chỉ khu trú ở các cơ gần vùng có vết thương. Bệnh nhân sẽ có những tư thế đặc biệt tùy theo vị trí các cơ bị co, có thể gặp: Cong ưỡn người ra sau, cong người sang một bên, gập người ra phía trước, thẳng cứng cả người như tấm ván. Các yếu tố bên ngoài làm kích thích các cơn co giật toàn thân bao gồm sự va chạm, ánh sáng chói, tiếng động ồn ào...
Bệnh uốn ván sơ sinh hay còn gọi là uốn ván rốn: trẻ đẻ ra bình thường trong 2 ngày đầu, bệnh xuất hiện từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 28 sau sinh, thường khởi phát trong 2 tuần đầu sau khi sinh. Triệu chứng thường gặp là cứng hàm làm cho trẻ không thể bú được, co cứng toàn thân, người ưỡn cong và dễ dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
4. Làm thế nào để phòng bệnh uốn ván?
Tiêm vắc-xin phòng bệnh là giải pháp phòng bệnh uốn ván hiệu quả nhất. Hiện nay, tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có thực hiện dịch vụ tiêm vắc-xin phòng uốn ván đơn thuần (vắc-xin phòng uốn ván hấp phụ TT) và vắc-xin phối hợp (6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1, 3 trong 1 được sản xuất bởi hãng GSK của Bỉ và Sanofi Pasteur của Pháp) cho mọi đối tượng theo độ tuổi và cho cả phụ nữ mang thai.
Những ưu điểm khi tiêm phòng tại Vinmec bao gồm:
- Trước khi tiêm vắc-xin, tất cả khách hàng được khám sàng lọc trước tiêm với các bác sĩ chuyên khoa Nhi – vắc-xin để giúp khách hàng đảm bảo sức khỏe tốt khi tiêm chủng. Bác sĩ sẽ tư vấn các loại vắc-xin phòng bệnh phù hợp với từng lứa tuổi theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới cũng như cách theo dõi phản ứng sau tiêm vắc-xin.
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ giúp gia đình yên tâm trong quá trình tiêm chủng.
- 100% đối tượng tiêm chủng được theo dõi và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
- Phòng theo dõi sau tiêm chủng được trang bị đầy đủ các phương tiện cấp cứu; đội ngũ bác sĩ - điều dưỡng được đào tạo về xử trí cấp cứu phản vệ nhằm đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra. Ngoài ra, hệ thống Bệnh viện Vinmec luôn luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng để xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn để đảm bảo cho trẻ được tiêm chủng an toàn nhất.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, với tủ lạnh chứa vắc-xin tại mỗi phòng tiêm là tủ lạnh chuyên dụng vẫn có thể đảm bảo nhiệt độ +2 độ C đến +8 độ C khi mất điện trong vòng 24 giờ, nhằm giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
- Hiện Vinmec đang xây dựng phần mềm có thể kiểm tra lịch sử tiêm của trẻ hoặc đặt lịch nhắc để cha mẹ không quên lịch tiêm chủng của con qua máy tính, điện thoại một cách thuận tiện.
- Thông tin tiêm chủng sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.
Để phòng ngừa uốn ván toàn diện, tiêm vắc-xin là một hành động đúng đắn và cần thiết trong giai đoạn đầu đời của trẻ. Khách hàng quan tâm đến dịch vụ tiêm vắc-xin tại Vinmec có thể tham khảo về Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước, trong và sau khi mang thai.
Bác sĩ Nguyễn Hải Hà từng công tác nhiều năm tại Khoa Nhi – Sơ sinh Bệnh viện Thanh Nhàn – Hà Nội và Khoa sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City trước khi đảm nhiệm vị trí là Trưởng đơn nguyên vắc xin thuộc khoa Ngoại trú Nhi bệnh viện Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City như hiện nay.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
