Thoát vị đĩa đệm nội xốp - một bệnh lý xương khớp ít được biết đến, thường xuất hiện ở người cao tuổi. Mặc dù khá hiếm gặp, căn bệnh này tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa sức khỏe người bệnh. Việc trang bị kiến thức cơ bản về bệnh là điều cần thiết để phòng ngừa.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Thoát vị nội xốp là gì?
Tuy thoát vị đĩa đệm đã trở nên phổ biến, không ít người vẫn băn khoăn về một dạng thoát vị khác, đó là thoát vị nội xốp. Vậy thoát vị nội xốp là gì? Thực chất, thoát vị nội xốp hay còn gọi là thoát vị nội xốp đĩa đệm, là một loại thoát vị với những triệu chứng khác lạ tập trung ở phần nội xốp của các đốt sống, dọc theo xương cột sống.
Điểm đặc trưng của bệnh là những cơn đau xuất hiện tại vùng cột sống gần thắt lưng, bắt nguồn từ một đĩa đệm có cấu trúc khác biệt so với bình thường. Thậm chí, những cơn đau này có thể bao gồm những cơn đau quy chiếu.
Thoát vị đĩa đệm được phân loại thành 4 mức độ theo thang điểm Discogram Dallas (có sửa đổi):
- Mức độ 1: Một vết rách hình chiếc khuyên, thường chiếm gần 1/3 bên trong đĩa đệm, đã bắt đầu hình thành. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, người bệnh vẫn chưa cảm nhận được bất kỳ cơn đau nào.
- Mức độ 2: Cơn đau nhẹ, không rõ và cảm giác mỏi xuất hiện tại vị trí đĩa đệm bị tổn thương. Vết rách trên đĩa đệm đã lan rộng hơn, đạt đến 1/3 phần giữa của đĩa đệm.
- Mức độ 3: Rễ thần kinh bị chèn ép do vết rách đĩa đệm mở rộng đến 1/3 phần ngoài, gây ra các cơn đau xuất hiện thường xuyên hơn ở mức độ tổn thương này.
- Mức độ 4: Cơn đau không chỉ giới hạn trong đĩa đệm mà còn lan rộng ra các vùng xung quanh, đồng thời trở nên dữ dội hơn so với giai đoạn trước.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh thoát vị nội xốp đĩa đệm
Những dấu hiệu sau đây sẽ xuất hiện khi người bệnh bị thoát vị đĩa đệm nội xốp:
- Cảm giác đau:
- Đau nhói, đau lưng âm ỉ, tăng dần cường độ theo thời gian.
- Cơn đau xuất hiện thường xuyên hơn khi ấn vào vùng tổn thương.
- Trong một số trường hợp, cơn đau đi kèm cảm giác bỏng rát.
- Đau lưng giảm nhẹ khi duỗi thẳng hoặc nằm ngửa.
- Đau tăng mạnh khi ngồi lâu, cúi người, vặn mình, ho hoặc hắt hơi.
- Đau lan xuống chân khi tổn thương ở vùng thắt lưng.
- Ảnh hưởng đến chức năng:
- Lưng yếu dần và cứng khớp.
- Khó khăn trong việc thực hiện các động tác hàng ngày.
- Kết quả chẩn đoán hình ảnh:
- Các nốt Schmorl được phát hiện trên phim chụp X-quang hoặc MRI. Theo nghiên cứu của Hamanishi, những nốt này xuất hiện nhiều hơn ở những người bị đau lưng (19%) so với những người không có triệu chứng (9%), dựa trên kết quả MRI của 400 người tham gia nghiên cứu.
3. Nguyên nhân gây ra thoát vị đĩa đệm nội xốp
Người cao tuổi, đặc biệt là những người trên 60 tuổi, thường là đối tượng dễ mắc phải thoát vị nội xốp đĩa đệm. Theo các chuyên gia y tế, tình trạng này chủ yếu do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể gây ra. Cụ thể, khi tuổi tác tăng cao, cấu trúc xương bị lão hóa, bao xơ bao bọc đĩa đệm trở nên yếu và dễ rách, các mô sụn khớp cũng bị thoái hóa, dẫn đến suy giảm khả năng vận động của hệ thống xương khớp.
Những người bị thoái hóa các nốt Schmorl thường đồng thời mắc phải tình trạng thoát vị đĩa đệm nội xốp. Phần mô mềm đĩa đệm của họ bị lồi ra, đặc biệt ở vùng thắt lưng hoặc các đốt sống ngực.
Ngoài các yếu tố nêu trên, một số nguyên nhân khác cũng không thể bỏ qua, đó là:
- Các hành động như nâng vác vật nặng, nhấc đồ nặng đột ngột và đội các vật nặng trên đầu có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho cột sống.
- Việc không điều trị dứt điểm các chấn thương do tai nạn lao động hoặc giao thông có thể gây ra những di chứng nghiêm trọng, trong đó, thoát vị nội xốp đĩa đệm là một ví dụ điển hình.
- Các bệnh lý về xương khớp, đặc biệt là thoát vị đĩa đệm, có mối liên hệ mật thiết với cân nặng. Áp lực lên xương khớp, nhất là vùng thắt lưng, tăng lên đáng kể khi cơ thể thừa cân.
- Ngoài những nguyên nhân đã biết, thoát vị đĩa đệm nội xốp còn liên quan đến nhiều yếu tố khác như ngồi không đúng tư thế, yếu tố di truyền, chế độ ăn uống, bệnh Paget, nhiễm trùng và cả quá trình mang thai.
4. Các phương pháp điều trị thoát vị nội xốp hiệu quả nhất
Với sự phát triển vượt bậc của y học hiện đại, câu hỏi liệu thoát vị nội xốp có chữa khỏi không đã có câu trả lời. Hiện nay, nhiều phương pháp điều trị khác nhau đã được áp dụng rộng rãi để đối phó với tình trạng này. Cụ thể, các phương pháp điều trị thoát vị nội xốp đĩa đệm phổ biến nhất là:
4.1 Vật lý trị liệu
Không chỉ cải thiện bệnh và phục hồi chức năng vùng xương khớp bị tổn thương, luyện tập vật lý trị liệu còn giúp người bệnh giảm thiểu đáng kể cơn đau mãn tính, ngăn ngừa các chấn thương vùng lưng và các biến chứng nguy hiểm trong tương lai như tàn tật.
4.2 Điều trị bằng thuốc
Người bệnh thường được bác sĩ kê đơn các loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid, Acetaminophen (Paracetamol), thuốc giãn cơ hoặc opioid để giảm đau và điều trị bảo tồn.
4.3 Thủ thuật can thiệp xâm lấn tối thiểu
Ngoài thuốc, bệnh nhân có thể được chỉ định tiêm steroid nội khoa hoặc áp dụng liệu pháp điện nhiệt hoặc tần số vô tuyến bên trong (IDET) để giảm thiểu xâm lấn.
4.4 Điều trị phẫu thuật
Mặc dù phẫu thuật được thực hiện nhằm mục đích kết hợp các đốt sống nơi đĩa đệm bị vỡ, song phương pháp này tiềm ẩn những bất lợi nhất định, đòi hỏi người bệnh phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định như:
- Các ổ thần kinh đệm bị hẹp đi và các mức đĩa lân cận bị quá tải do sự giảm chuyển động từng đoạn khi các mức hợp nhất.
- Không thể duy trì được chiều cao của đĩa đệm.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh này có thể dẫn đến Hội chứng chùm đuôi ngựa (Cauda Equina). Tình trạng này gây viêm nhiễm dây thần kinh tủy sống, tiềm ẩn nguy cơ bại liệt.
5. Cách phòng tránh thoát vị đĩa đệm nội xốp
Để phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe xương khớp, các chuyên gia khuyến cáo chúng ta nên:
- Điều chỉnh tư thế làm việc và sinh hoạt: Tránh thay đổi tư thế đột ngột, duy trì tư thế đúng để giảm áp lực lên cột sống và các khớp.
- Tăng cường vận động: Các bài tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, sự dẻo dai của khớp và cải thiện tuần hoàn máu, từ đó hỗ trợ xương khớp khỏe mạnh.
- Kiểm soát cân nặng: Việc duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng.
- Bảo vệ cột sống: Khi phải vận động mạnh hoặc mang vác nặng, nên sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như đai lưng, găng tay để giảm thiểu tổn thương.
- Bổ sung dinh dưỡng: Chế độ ăn uống cân đối, giàu canxi, vitamin D và các khoáng chất khác rất quan trọng cho sức khỏe xương khớp.
- Hạn chế các thói quen xấu: Việc sử dụng thuốc lá, rượu bia có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp.
- Khám sức khỏe định kỳ: Việc phát hiện sớm các bệnh lý về xương khớp sẽ giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn.
Mặc dù thoát vị đĩa đệm nội xốp không phải là căn bệnh quá nguy hiểm và cũng không thường gặp nhưng nếu người bệnh chủ quan, không quan tâm đến việc điều trị thì có thể dẫn đến những biến chứng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Do đó, để phòng tránh những hậu quả đáng tiếc, người bệnh cần chú ý đến những dấu hiệu bất thường của cơ thể, đi khám và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
