Thoái hóa khớp do chấn thương thể thao là vấn đề sức khỏe phổ biến mà nhiều vận động viên và người chơi thể thao gặp phải. Khi tham gia vào các hoạt động thể chất mạnh mẽ, khớp có thể chịu áp lực lớn, dẫn đến những chấn thương như rách dây chằng, tổn thương sụn hoặc bong gân.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm khớp là gì?
Viêm khớp là thuật ngữ chung chỉ tình trạng viêm một hoặc nhiều khớp trong cơ thể. Có hơn 100 loại viêm khớp khác nhau, mỗi loại có nguyên nhân và triệu chứng riêng biệt.
Hai loại viêm khớp phổ biến nhất là:
1.1 Thoái hoá khớp:
Bệnh thoái hóa khớp là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bệnh gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.
Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn bảo vệ các đầu xương trong khớp bắt đầu bị bào mòn. Sụn này hoạt động như một lớp đệm, giúp các khớp di chuyển trơn tru và bảo vệ các xương. Thoái hóa khớp cũng có thể liên quan đến chấn thương thể thao, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm.
Bệnh lý này có thể ảnh hưởng đến toàn bộ khớp, dẫn đến những thay đổi về cấu trúc đối với sụn, xương dưới màng cứng, dây chằng, bao khớp, màng hoạt dịch và cơ quanh khớp. Khi sụn bị bào mòn, các đầu xương cọ xát vào nhau gây đau đớn, sưng tấy và cứng khớp. Ngoài ra, những khớp phổ biến nhất bị ảnh hưởng bởi thoái hóa khớp bao gồm đầu gối, hông và các khớp nhỏ của bàn tay với các triệu chứng điển hình như sưng, cứng và hạn chế phạm vi di chuyển.
Khi khớp gối bị ảnh hưởng, tình trạng có thể tiến triển nhanh chóng và nghiêm trọng. Bệnh thường gặp ở người cao tuổi nhưng ngày càng trở nên phổ biến ở người trẻ tuổi và đặc biệt là ở vận động viên do thoái hóa khớp do chấn thương thể thao.
1.2 Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn dịch, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn và tấn công chính các mô khỏe mạnh, đặc biệt là các khớp. Điều này dẫn đến tình trạng viêm nhiễm, sưng tấy và đau đớn ở các khớp, làm ảnh hưởng đến khả năng di chuyển cũng như hoạt động hàng ngày của người bệnh.
Khi viêm khớp dạng thấp tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm đau nhức và cứng khớp, thường xảy ra vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi. Sự viêm nhiễm kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến các khớp mà còn có thể gây ra những biến đổi cấu trúc trong các mô quanh khớp như dây chằng, bao khớp và cơ. Kết quả là, các khớp có thể bị biến dạng, dẫn đến giảm khả năng vận động và làm giảm chất lượng cuộc sống.
Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp khác nhau trong cơ thể nhưng thường bắt đầu với các khớp nhỏ ở tay, cổ tay và bàn chân. Theo thời gian, viêm khớp dạng thấp cũng có thể gây ra các vấn đề ở các bộ phận khác của cơ thể như tim, phổi và mắt, do tình trạng viêm tổng thể trong cơ thể.
2. Tỷ lệ thoái hoá khớp do chấn thương thể thao trên thế giới
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng có mối liên hệ mật thiết giữa các cầu thủ bóng đá và thoái hoá khớp. Một nghiên cứu đã cho thấy, các cầu thủ bóng đá có nguy cơ bị thoái hoá khớp gối cao gấp 2-3 lần so với những người đàn ông cùng độ tuổi.
Ngoài ra, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối liên hệ giữa thoái hóa khớp và hoạt động thể thao khi một trong những nguyên nhân chính gây thoái hóa khớp là do chấn thương. Một nghiên cứu được thực hiện với các vận động viên Olympic cho thấy rằng, các chấn thương xảy ra trong quá trình thi đấu thể thao ở cấp độ quốc tế có thể làm tăng đáng kể nguy cơ thoái hóa khớp và đau khớp trong cuộc sống sau này.
Một số môn thể thao có thể tạo ra áp lực lớn lên các khớp của cơ thể do có tác động mạnh và các chuyển động lặp đi lặp lại. Điều này có thể dẫn đến căng thẳng và tổn thương cho xương khớp theo thời gian. Tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu người tập luyện sai tư thế hoặc có những thói quen không tốt trong quá trình tập.
3. Các nguyên nhân thoái hoá khớp khác
Thể thao là một trong những yếu tố dẫn đến bệnh thoái hoá khớp nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất. Thoái hoá khớp do chấn thương thể thao là một trong những nguyên nhân nhưng vẫn còn nhiều yếu tố khác bao gồm:
3.1 Tuổi tác
Nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp tăng cao ở người lớn tuổi vì các khớp bị hao mòn theo thời gian. Khi tuổi tác tăng lên, sụn khớp trở nên mỏng hơn và giảm khả năng đàn hồi cũng như chịu lực. Dây chằng và gân cũng yếu đi, làm cho khớp không được ổn định. Điều này có thể dẫn đến tình trạng xương dưới sụn dày lên và hình thành gai xương, gây đau đớn và hạn chế khả năng vận động.
3.2 Chấn thương
Chấn thương như gãy xương, bong gân hoặc tổn thương khớp cũng làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp ở vị trí bị chấn thương. Những chấn thương này có thể làm hư hại sụn, dây chằng và các mô khác trong khớp. Các vận động viên tham gia các môn thể thao như đối kháng, bóng đá, bóng rổ, cũng như những người thường xuyên mang vác vật nặng có nguy cơ cao mắc bệnh thoái hóa khớp.
3.3 Luyện tập thể chất cường độ mạnh
Chạy bộ, nhảy cao và chơi bóng đá có thể tạo áp lực lớn lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và hông. Nếu tập luyện quá sức mà không cho cơ thể thời gian nghỉ ngơi để hồi phục, điều này cũng có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp. Ngoài ra, kỹ thuật tập luyện không đúng cách cũng có thể góp phần vào tình trạng này.
3.4 Tình trạng sức khỏe khác
Bệnh Gout do tích tụ axit uric trong khớp, gây viêm và sưng. Viêm khớp dạng thấp do hệ thống miễn dịch tấn công các khớp, dẫn đến viêm và phá hủy sụn. Bệnh béo phì làm tăng áp lực lên các khớp chịu lực như đầu gối, hông, cột sống... đều là những nguyên nhân có thể dẫn đến thoái hoá khớp.
3.5 Giới tính
Phụ nữ có nguy cơ mắc thoái hoá khớp cao hơn nam giới do yếu tố di truyền cũng như thay đổi nội tiết tố sau mãn kinh.
3.6 Cân nặng
Béo phì làm tăng áp lực lên các khớp chịu lực, nhất là đầu gối, hông, cột sống, đẩy nhanh quá trình thoái hóa. Những nơi phải chịu lực lớn thời gian dài sẽ dẫn đến thoái hoá khớp.
Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, kết hợp với tập luyện thể thao đúng cách và lối sống lành mạnh là cách tốt nhất giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe xương khớp của bản thân.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
