Trẻ em dưới 6 tuổi là lứa tuổi phát triển nhanh về thể chất, tinh thần và vận động. Sự tăng trưởng về thể chất được đánh giá và theo dõi thông qua các chỉ số sinh học và biểu đồ năng lượng. Bên cạnh đó, để đánh giá và theo dõi sự phát triển tâm thần vận động cần phải sử dụng test tâm lý. Hiện nay, Test Denver được nhiều nước trên thế giới áp dụng và xem như là công cụ đầu tay để đánh giá sự phát triển tâm thần vận động ở trẻ em.
1. Test Denver đánh giá phát triển tâm thần vận động là gì?
Test Denver đánh giá phát triển tâm thần vận động được xây dựng năm 1967 tại trung tâm y học Denver Colorado (Mỹ) và được chỉnh sửa thành Denver II vào năm 1992. Test Denver với dụng cụ đơn giản, dễ thực hiện và có tính hệ thống nên được nhiều nước trên thế giới áp dụng để đánh giá, sàng lọc trẻ chậm phát triển tâm thần vận động.
Test Denver bao gồm 125 mục và được xếp thành 4 khu vực như sau:
- Khu vực vận động tinh tế thích ứng: Sự phối hợp tay mắt, khả năng thao tác với vật nhỏ, làm chủ nhóm cơ nhỏ.
- Khu vực cá nhân xã hội: Sự tương tác của trẻ với người khác và khả năng thực hiện nhu cầu cá nhân của trẻ.
- Khu vực ngôn ngữ: Khả năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ của trẻ.
- Khu vực vận động thô: Khả năng bò, ngồi, đi, chạy... làm chủ và phối hợp các nhóm cơ lớn của trẻ.
Phần trăm trẻ làm được theo lứa tuổi được hiển thị theo tỉ lệ 25%, 50%, 70%, 90% ở ô trắng và ô xanh.
2. Test Denver đánh giá phát triển tâm thần vận động được áp dụng trong trường hợp nào?
Test Denver đánh giá phát triển tâm thần vận động được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Trẻ em dưới 6 tuổi có nghi ngờ về chậm phát triển tinh thần và vận động.
- Trẻ có bệnh thực thể cần phải theo dõi sự phát triển tâm thần vận động.
- Trẻ có vấn đề về tiền sử thai nghén và sản khoa.
Bên cạnh đó, đánh giá phát triển tâm thần vận động bằng test Denver chống chỉ định trong các trường hợp sau:
- Người bệnh mệt mỏi, đang sử dụng thuốc tâm thần hoặc có bệnh thực thể nặng.
- Trẻ không có người chăm sóc đi cùng hoặc trẻ tăng động giảm chú ý, chống đối, hung tính...
3. Quy trình thực hiện test Denver
Test Denver đánh giá phát triển tâm thần vận động được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tâm thần, cán bộ tâm lý, điều dưỡng chuyên khoa và các phương tiện kỹ thuật sau:
- Phòng làm trắc nghiệm đáp ứng yêu cầu: Yên tĩnh, đủ ánh sáng, bàn ghế hoặc chỗ nằm ngồi phù hợp với độ tuổi của từng trẻ.
- Tờ phiếu Denver II, sách hướng dẫn làm test, bút 3 màu mực xanh, đỏ, tím, thước kẻ, bút chì và bộ dụng cụ để làm test.
Các bước tiến hành thực hiện test Denver như sau:
3.1. Kiểm tra hồ sơ
Bác sĩ kiểm tra hồ sơ bệnh án có đúng theo yêu cầu của Bộ Y tế.
3.2. Kiểm tra người bệnh
Trước khi tiến hành thực hiện test, bác sĩ cần thực hiện:
- Giải thích cho người chăm sóc trẻ mục đích thực hiện test và đề nghị hợp tác.
- Quan sát xem trẻ có đủ sức khỏe, tỉnh táo để tham gia làm test hay không.
- Sử dụng kỹ năng giao tiếp tốt để tạo môi trường thân thiện không gây sợ hãi cho trẻ.
3.3. Thực hiện Test
Bác sĩ tiến hành vẽ đường tuổi bằng cách: Lấy ngày làm test – ngày sinh, tuổi tính theo số tháng và ngày, với trẻ nhỏ hơn 2 tuổi trừ đi tuần đẻ non. Bác sĩ xác định vị trí tuổi trên đường phân chia khoảng tuổi và vẽ đường tuổi.
Bác sĩ tiến hành làm các mục và ghi ký hiệu.
Kiểm tra ba mục tiêu liên tiếp nằm hoàn toàn bên trái đường tuổi, nếu có ít nhất một mục không làm được tiếp tục lùi về trái, đến khi ba mục liên tiếp làm được thì dừng lại.
Bác sĩ tiến hành kiểm tra tất cả các mục mà đường tuổi đi qua, tiếp tục làm các mục bên phải đường tuổi đến khi nào ba mục liên tiếp làm được thì dừng lại.
Bác sĩ có thể hỏi cha mẹ trẻ một số mục được ký hiệu chữ R nhỏ trên phiếu và không cần kiểm tra.
Bác sĩ ký hiệu chữ ứng với các nội dung như sau: Chữ Đ màu xanh nghĩa là trẻ làm hoặc bố mẹ đã nhìn thấy trẻ làm được; Chữ K màu đỏ nếu trẻ không làm được hoặc bố mẹ trả lời trẻ không làm được. Chữ T màu tím nếu trẻ từ chối làm hoặc bố mẹ trả lời không rõ.
Tiếp theo bác sĩ tiến hành đánh giá từng mục như sau:
- Mục tiến bộ: Đ nằm hoàn toàn bên phải đường tuổi (nghĩa là trẻ làm được trong khi 90% trẻ cùng tuổi không làm được).
- Mục bình thường: K hoặc T của các mục nằm bên phải đường tuổi. K hoặc T của các mục mà đường tuổi đi qua phần trắng 25 – 75%.
- Mục nghi ngờ: K hoặc T của mục mà đường tuổi cắt qua phần xanh (vì có 75 – 90% trẻ cùng tuổi hoặc nhỏ hơn làm được mà trẻ không làm được).
- Mục chậm phát triển: K hoặc T của các mục nằm bên trái đường tuổi (khi có hơn 90% trẻ cùng tuổi hoặc nhỏ hơn làm được).
- Đánh giá toàn bộ test.
Bác sĩ đánh giá toàn bộ test Denver theo tiêu chí sau:
- Bình thường: Toàn bộ test không có mục chậm phát triển, có một mục nghi ngờ.
- Nghi ngờ chậm phát triển: Toàn bộ test có một mục chậm và trên 2 mục nghi ngờ.
- Chậm phát triển: Khi có trên 2 mục nghi ngờ và trên 1 mục chậm phát triển.
Bác sĩ đánh giá từng khu vực như sau: Tịnh tiến đường tuổi về bên trái hoặc bên phải. Sẽ dừng lại ở mức tuổi sao cho khu vực đó không có mục chậm và nghi ngờ. Các khu vực có tuổi phát triển tương đương với điểm đường tuổi dừng lại trên thang tuổi.
Tiến hành đánh giá hành vi: Đánh giá này được điền sau khi làm test vào các biểu hiện hành vi ở ô hình chữ nhật góc dưới bên phải của tờ test.
Bác sĩ viết báo cáo kết quả test vào phiếu làm test hoặc bệnh án, sổ y bạ và giải thích cho người chăm sóc trẻ về kết quả test.
4. Theo dõi sau khi thực hiện test Denver đánh giá phát triển tâm thần vận động
Khi thực hiện test Denver bác sĩ cần theo dõi một số vấn đề như sau:
- Bác sĩ nên động viên, dành lời khen cho trẻ sau mỗi mục trẻ hợp tác thực hiện.
- Nếu trẻ mệt mỏi, từ chối thì bác sĩ nên dừng lại, hẹn lần khác gần nhất có thể.
- Nếu trẻ bị chậm phát triển, bác sĩ cần tư vấn và hướng dẫn gia đình để kích thích trẻ phát triển tốt hơn.
- Trường hợp mục đánh giá hành vi có vấn đề nên làm thêm các test sàng lọc tự kỷ hoặc rối loạn hành vi cảm xúc.
Test Denver được nhiều nước trên thế giới áp dụng và xem như là công cụ đầu tay để đánh giá sự phát triển tâm thần vận động ở trẻ em. Kỹ thuật này được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tâm thần, cán bộ tâm lý, điều dưỡng chuyên khoa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
