Tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh là tình trạng quá nhiều trương lực cơ. Dấu hiệu tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh dễ nhận biết nhất là trông trẻ có vẻ cứng và khó cử động cơ. Một chấn thương hoặc tình trạng ảnh hưởng đến chức năng của hệ thần kinh trung ương thường là nguyên nhân gây ra chứng tăng trương lực. Các trường hợp tăng trương lực cơ sinh lý ở trẻ sơ sinh sẽ nhanh chóng cải thiện nếu biết cách điều chỉnh.
1. Tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh là gì?
Tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh là khi trẻ có quá nhiều trương lực cơ. Dấu hiệu tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh được xác định là khi thấy các nhóm cơ bị co cứng, đặc biệt là phần cánh tay, chân và cổ, có thể khó cử động.
Cơ bắp có đặc tính là sức đề kháng đối với chuyển động của nội tại. Bạn có thể cảm nhận được sự săn chắc của cơ nếu véo bắp tay của mình trong khi nó đang thư giãn. Sức đề kháng mà bạn cảm nhận được chính là độ săn chắc của cơ bắp.
Cơ bắp săn chắc cho phép bạn duy trì tư thế tốt khi ngồi, kiểm soát phản xạ và giúp điều chỉnh chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Do đó, tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh sẽ khiến cho các chuyển động của trẻ trở nên giống người máy vì không thể thư giãn các cơ và độ linh hoạt hạn chế. Lúc này, trẻ bị tăng trương lực có khả năng giữ thăng bằng kém, khó tiếp cận và cầm lấy đồ vật, đôi khi chúng cần được giúp đỡ khi ăn. Khi trẻ lớn hơn, dấu hiệu tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh sẽ càng rõ ràng hơn, khiến con bạn khó cử động tay và chân, vì có sự ngắt kết nối giữa cách não của chúng truyền đạt đến các dây thần kinh và cơ, cho chúng biết khi nào nên co hoặc thư giãn các cơ của chúng. Con bạn có thể gặp khó khăn khi đi bộ vì cơ bắp của chúng bị cứng và có thể mất thăng bằng do cơ thể không phản ứng đủ nhanh để lấy lại thăng bằng.
2. Phân loại tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh
- Có 2 loại tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh:
- Tăng trương lực co cứng (co cứng): Phản xạ quá mức và co cứng cơ tăng lên khi cử động;
- Giảm trương lực cơ (độ cứng): Độ cứng của cơ không thay đổi khi cử động.
Để xác định loại tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh nào con bạn mắc phải, bác sĩ thăm khám sẽ cần di chuyển cánh tay hoặc chân trẻ từ một vị trí thoải mái với các tốc độ khác nhau theo nhiều hướng và đánh giá đáp ứng tương xứng của nhóm cơ có phù hợp hay không.
3. Các dấu hiệu tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh
Các triệu chứng của tăng trương lực cơ là kết quả của việc cơ bắp quá cứng. Các triệu chứng khác nhau ở mỗi trẻ được chẩn đoán mắc chứng tăng trương lực cơ. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng phụ thuộc vào vị trí tổn thương não và tủy sống.
Các dấu hiệu tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh bao gồm:
- Giảm phạm vi chuyển động;
- Khó cử động cánh tay, chân hoặc cổ;
- Mất thăng bằng và thường xuyên bị ngã;
- Cử động khớp hạn chế và chân tay thiếu linh hoạt;
- Đau nhói hoặc đau nhức ở các cơ;
- Co giật hoặc giật cơ không tự ý;
- Run cơ kiểu loạn trương lực.
Các trường hợp tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh nghiêm trọng có thể dẫn đến co rút, khi các khớp đóng băng tại chỗ và cơ, gân, mô, da bị thắt chặt vĩnh viễn, làm cho khớp của trẻ ngắn và cực kỳ cứng. Chứng co cứng gây khó khăn cho việc di chuyển, các bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng và có thể trở thành di chứng vĩnh viễn khi trẻ lớn lên.
4. Nguyên nhân của tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh
Các bất thường trong hệ thống thần kinh trung ương, gồm não và tủy sống, có chức năng điều chỉnh cách các dây thần kinh, cơ tương tác, gây ra chứng tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh.
Các con đường kết nối dây thần kinh với não giúp quản lý và kiểm soát trương lực cơ. Nếu có tổn thương hoặc bất kỳ sự can thiệp nào trong đường dẫn truyền của não, các nhóm cơ sẽ không thể nghe được những tín hiệu thần kinh đang yêu cầu chúng làm. Nếu trương lực cơ của trẻ quá cao cũng như nếu bị loạn trương lực cơ, não không thể thông báo cho các dây thần kinh để các cơ của bạn thư giãn.
Như vậy, các nguyên nhân của tổn thương đường truyền gây tăng trương lực cơ bao gồm:
- Tổn thương khi sinh như thiếu oxy khi trẻ di chuyển xuống ống sinh trong quá trình chuyển dạ;
- U não;
- Các tình trạng ảnh hưởng đến cách dây thần kinh giao tiếp với cơ;
- Tổn thương hệ thống thần kinh trung ương;
- Các vấn đề về quá trình não bộ của con bạn hình thành trong quá trình phát triển của thai nhi;
- Đột quỵ.
5. Những yếu tố gây tăng trương lực cơ sinh lý ở trẻ sơ sinh
Một số tình trạng khác cũng có ảnh hưởng đến cách não của trẻ giao tiếp với các dây thần kinh và cơ của cơ thể, dẫn đến triệu chứng của bệnh tăng trương lực cơ. Nếu con bạn được chẩn đoán mắc chứng tăng trương lực cơ sinh lý ở trẻ sơ sinh, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra con bạn để tìm các tình trạng khác cũng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của chúng, bao gồm:
6. Cách chẩn đoán và điều trị tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh
Để chẩn đoán tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh cho con bạn, bác sĩ sẽ cần phải kiểm tra trẻ để biết các triệu chứng thể chất của tình trạng này bằng cách quan sát:
- Khả năng cân bằng và phối hợp các nhóm cơ;
- Kỹ năng vận động (cầm nắm, cử động tay chân, ngồi dậy);
- Phản xạ xương khớp;
- Chức năng thần kinh;
- Các khám nghiệm thần kinh này không đau và thường cần đến các dụng cụ thăm khám chuyên dụng, như búa phản xạ.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ cần xem xét lịch sử y tế của gia đình bạn và xác định xem tình trạng này có phải là kết quả của bất kỳ biến chứng nào xảy ra trước khi trẻ được sinh ra hoặc trong khi sinh hay không.
Kế tiếp, khi vấn đề tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh đã được đặt ra sau khi thăm khám, bác sĩ có thể sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm bổ sung để xác định chẩn đoán, bao gồm:
- Các xét nghiệm hình ảnh để quan sát não và tủy sống, như chụp MRI hoặc CT;
- Điện cơ đồ để đo chức năng cơ và thần kinh.
Cuối cùng, việc điều trị được đặt ra và sẽ khác nhau dựa trên mức độ nghiêm trọng của chẩn đoán tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh. Quá trình điều trị tăng trương lực có thể bao gồm:
- Tập thể dục thường xuyên trong giới hạn cá nhân;
- Tham gia vật lý trị liệu để cải thiện phạm vi chuyển động;
- Tiêm thuốc cục bộ với độc tố botulinum trong các nhóm cơ bị ảnh hưởng để tắt tín hiệu thần kinh;
- Dùng thuốc giãn cơ để giảm co thắt cơ;
- Điều trị bất kỳ tình trạng cơ bản nào có triệu chứng tăng trương lực cơ.
Mục đích của việc điều trị tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh chủ yếu là để cải thiện khả năng vận động và sự an toàn của trẻ đã được chẩn đoán, đặc biệt là để giảm nguy cơ té ngã khi trẻ lớn lên, có thể dẫn đến gãy xương. Nhiều trẻ mắc bệnh mức độ nặng có thể cần phải chọn thiết bị di động được thiết kế phù hợp để cải thiện mức độ tàn phế khi trưởng thành.
Trong khi đó, tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh nếu chỉ ở mức độ nhẹ, cha mẹ có thể hỗ trợ con mình cải thiện một phần. Mặc dù có thể mất nhiều thời gian hơn để trẻ xây dựng các kỹ năng vận động, như cầm nắm đồ vật, với lấy đồ vật và bò, với các cách hỗ trợ thích hợp từ gia đình dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia vật lý trị liệu nhi khoa, trẻ vẫn có thể phát triển thể chất tương đồng với các trẻ cùng trang lứa.
Tóm lại, tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh là một tổn thương não gây ảnh hưởng nặng nề đến khả năng vận động của trẻ. Hiện tại, không có cách nào để ngăn ngừa chứng tăng trương lực cơ ở trẻ sơ sinh xảy ra, đặc biệt nếu nó là do chấn thương khi sinh. Tuy nhiên, tình trạng tăng trương lực cơ có thể được cải thiện bằng thuốc và các liệu pháp hỗ trợ thích hợp, giúp trẻ đạt được các mốc phát triển thể chất theo tuổi cũng như tự tin hòa đồng trong cuộc sống khi lớn lên.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
