Vitamin D là loại vitamin có vai trò quan trọng trong việc quá trình hình thành và phát triển xương chắc khỏe. Đây cũng là loại vitamin có công dụng tốt giúp tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch của trẻ. Tuy nhiên, vitamin D là loại vitamin tan trong dầu, khi bổ sung quá liều lượng sẽ không tự đào thải mà tích lũy tại các mô mỡ trong cơ thể. Ở nồng độ cao, vitamin D có thể gây ra tình trạng ngộ độc nghiêm trọng. Do đó, việc bổ sung dư vitamin D ở trẻ sơ sinh cần được chú ý, tránh gây hậu quả nghiêm trọng.
1. Dấu hiệu dư vitamin D ở trẻ sơ sinh
Những dấu hiệu của dư vitamin D ở trẻ sơ sinh thường không rõ ràng, chính vì thế nên nhiều cha mẹ dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác.
Khi dư vitamin D ở trẻ sơ sinh có nghĩa là với hàm lượng canxi trong máu sẽ tăng cao. Khi đó, canxi sẽ bị lắng đọng ở thận và có thể gây ra những tổn thương cho thận. Đối với những người ở độ tuổi trưởng thành, nếu bị dư thừa vitamin D sẽ có thể được giải phóng từ từ ra ngoài cơ thể. Tuy nhiên, đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nguyên nhân do cơ thể của trẻ còn rất nhạy cảm nên dễ xuất hiện những dấu hiệu nghiêm trọng.
Khi trẻ em hay trẻ sơ sinh hấp thu quá nhiều vitamin D trong cơ thể sẽ rất dễ gây ra tình trạng nôn trớ nhiều, hay khát nước và tiểu tiện nhiều hơn. Đồng thời, trẻ còn có thể xuất hiện cảm giác chán ăn, bỏ bú, mệt mỏi, hay đau bụng, táo bón, đau nhức ở các chân tay, xương khớp và suy nhược cơ thể. Những dấu hiệu này tương tự với những bệnh lý hay gặp ở trẻ em như rối loạn tiêu hóa, táo bón, trào ngược thực quản – dạ dày, đau nhức xương, ốm sốt, cảm cúm, quấy khóc nhiều,... Do vậy, bố mẹ cần đưa con đi khám để được xét nghiệm cụ thể và tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng cơ thể trẻ không được khỏe. Ảnh hưởng độc tính của thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh có thể tồn tại tới 2 tháng sau khi loại bỏ nguồn vitamin D ngoại sinh.
2. Tác hại khi dư thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh
Vitamin D rất tốt đối với sức khỏe của trẻ, tuy nhiên nếu thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh quá mức cho phép thì sẽ gây ra những tác hại không mong muốn. Những tác hại có thể gặp khi thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh:
2.1 Trẻ thừa vitamin D làm nồng độ canxi trong máu tăng cao
Nếu cung cấp lượng vitamin D đầy đủ có vai trò tăng cường khả năng miễn dịch và bảo vệ trẻ nhỏ khỏi các nguy cơ mắc các bệnh lý như loãng xương và ung thư. Trung bình nếu cao hơn 125 nmol/L (50 mg/mL) thì được xác định là thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh.
Ngoài ra mức bình thường của canxi máu là 8,5 -10,2 mg/dl nếu thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và có khả năng nguy hiểm, là tác nhân gây ra những bệnh lý khác nhau bao gồm:
- Rối loạn tiêu hóa: nôn mửa, buồn nôn, tiêu chảy và đau dạ dày.
- Cơ thể mệt mỏi, kém tập trung, hay chóng mặt và bối rối.
- Đi tiểu nhiều lần trong ngày.
Xem ngay: Tác hại khi thừa hoặc thiếu vitamin D
2.2. Đau dạ dày, tiêu chảy, táo bón
Đau dạ dày, táo bón hoặc tiêu chảy là những hệ lụy thường xuyên gặp phải liên quan đến hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do trẻ không có khả năng dung nạp được thực phẩm hoặc bị hội chứng ruột kích thích. Đây được xem là hệ quả của việc cơ thể có nồng độ canxi tăng cao, bị nhiễm độc vitamin D.
Những triệu chứng này hay gặp nhất ở những trường hợp bổ sung vitamin D liều cao hay thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh. Các dấu hiệu triệu chứng này cũng có thể thay đổi tùy vào thể trạng của từng trẻ. Do vậy, cha mẹ cần thực sự chú ý đến những chuyển biến trong cơ thể của trẻ.
2.3 Tăng nguy cơ loãng xương
Vitamin D có vai trò quan trọng trong quá trình hấp thụ canxi để chuyển hóa xương. Tuy nhiên, nếu bổ sung vitamin D với lượng quá lớn dẫn đến thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh và gây bất lợi cho sức khỏe của xương ở trẻ nhỏ. Khi uống Vitamin D liều cao sẽ dễ dẫn đến lượng vitamin K2 trong máu của trẻ bị hạ xuống thấp. Trong khi đó, dự trữ canxi trong xương và đưa ra khỏi máu là một trong những chức năng quan trọng nhất của vitamin K2. Do vậy, nếu lượng vitamin D rất cao sẽ làm giảm hoạt động và chức năng của vitamin K2. Đây chính là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về hệ xương khớp và xương kém phát triển ở trẻ nhỏ.
2.4. Tăng nguy cơ suy thận khi trẻ thừa vitamin D
Theo nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu trẻ uống quá nhiều vitamin D trong thời gian dài sẽ dẫn đến suy thận nhanh chóng. Nhiều trường hợp bị suy thận nguyên nhân là do đã có nồng độ canxi trong máu cao ngay từ khi còn nhỏ.
3. Làm gì khi bị dư vitamin D ở trẻ sơ sinh?
Việc đầu tiên khi phát hiện nhiễm độc vitamin D hay thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh là ngừng bổ sung vitamin D ngay và hạn chế canxi trong chế độ ăn. Cha mẹ cần đưa trẻ tới thăm khám tại các bệnh viện hay trung tâm y tế, tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ Nhi khoa. Thực hiện đầy đủ các xét nghiệm cận lâm sàng và chỉ định để theo dõi và khắc phục tình trạng thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh.
4. Cách bổ sung vitamin D với trẻ sơ sinh
4.1. Chế độ dinh dưỡng đa dạng, đầy đủ dinh dưỡng
Đầu tiên, các mẹ đảm bảo chế độ dinh dưỡng hàng ngày đa dạng ngay từ khi còn đang mang thai, trong quá trình cho con bú và cả chế độ dinh dưỡng hàng ngày cho trẻ. Người mẹ nên chú ý bổ sung thêm một số loại thực phẩm giàu vitamin D như cá, dầu cá, ngũ cốc, sò, nấm, đậu,... Tuy nhiên, mẹ cần bổ sung đầy đủ các loại dưỡng chất, không nên quá tập trung vào vitamin D để tránh gây ra tình trạng thiếu hụt các chất khác.
Ngoài ra, mẹ có thể cho con bú sữa công thức để cung cấp vitamin cho cơ thể. Thông thường, đối với loại sữa công thức chứa hàm lượng chất dinh dưỡng đầy đủ thì bé không cần bổ sung thêm vitamin D từ bên ngoài. Lượng sữa công thức cần được sử dụng là 500ml mỗi ngày sẽ đáp ứng đầy đủ hàm lượng vitamin D trẻ cần.
4.2. Tắm nắng thường xuyên cho trẻ
Đối với trường hợp các chất dinh dưỡng trong sữa công thức không đủ để cung cấp đối với trẻ sơ sinh thì cha mẹ mới cần cung cấp thêm cho con. Cách đơn giản và hiệu quả nhất đó là cho trẻ đi tắm nắng hàng ngày. Nguyên nhân là do ánh nắng mặt trời có tác dụng chuyển hóa vitamin D rất tốt, ngoài ra còn giúp hệ xương khớp của trẻ trở nên chắc khỏe hơn.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt và đảm bảo sức khỏe cho bé, cha mẹ cần lưu ý một số vấn đề khi cho con tắm nắng như sau:
- Bé chỉ nên đi tắm nắng khi đã được tối thiểu là 10 ngày tuổi.
- Thời điểm thích hợp nhất để đi tắm nắng đó là vào buổi sáng khoảng thời gian từ 7 đến 8 giờ và từ 5 giờ chiều trở đi. Lúc này, ánh nắng mặt trời không còn quá gay gắt và chỉ số tia UV không quá cao, bạn hãy cho bé tắm nắng trong khoảng thời gian từ 10 đến 15 phút.
4.3. Sử dụng các chế phẩm có chứa vitamin D
Các mẹ cũng có thể tham khảo thêm về một số sản phẩm có công dụng chính là bổ sung vitamin D đối với trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh không thể sử dụng được những sản phẩm ở dạng viên cho nên bạn phải lưu ý lựa chọn sản phẩm dạng nước và cho bé uống từng giọt. Bác sĩ Nhi khoa sẽ chỉ định liều dự phòng thiếu hụt vitamin D cho các đối tượng có nguy cơ thiếu vitamin D và mẹ cần tuân thủ theo chỉ định đó. Trong quá trình sử dụng các loại chế phẩm vitamin D, cha mẹ cần phải chú ý nghiên cứu về liều lượng và cách dùng sản phẩm. Sử dụng vitamin D liều dùng hàng ngày là cách sử dụng an toàn nhất. Hạn chế dùng các chế phẩm vitamin D với liều lượng cao trong dự phòng và điều trị vì dễ gây ra dư vitamin D ở trẻ sơ sinh hay tình trạng ngộ độc.
5. Lưu ý khi lựa chọn các chế phẩm vitamin D
Để đảm bảo cho trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn và bú mẹ một phần không nhận quá liều 400 UI vitamin D mỗi ngày, các tổ chức y tế khuyến cáo cha mẹ như sau:
- Luôn giữ lại bao bì, hướng dẫn sử dụng của các sản phẩm bổ sung vitamin D để đảm bảo nguồn thông tin tham khảo khi sử dụng các chế phẩm này. Đảm bảo thực hiện đúng các thao tác, dùng đúng liều lượng theo hướng dẫn.
- Chỉ sử dụng các chế phẩm vitamin D dạng ống nhỏ giọt hay dụng cụ phân liều đi kèm với sản phẩm. Không sử dụng các dụng cụ phân liều của sản phẩm này cho sản phẩm khác.
- Lựa chọn các sản phẩm có ống nhỏ giọt hoặc phân liều có đơn vị rõ ràng, dễ hiểu. Chú ý, cần đảm bảo các đơn vị đo liều tương ứng với đơn vị trong hướng dẫn sử dụng.
- Nếu bạn không xác định được chính xác hàm lượng vitamin D được cung cấp trong mỗi liều sử dụng của sản phẩm, bạn cần hỏi lại chuyên gia y tế trước khi sử dụng.
- Nếu trẻ đang bú sữa công thức hoàn toàn hoặc một phần, hãy hỏi thêm ý kiến bác sĩ Nhi khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi cho trẻ bổ sung các chế phẩm vitamin D để hạn chế thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh.
- Bạn cần lưu ý rằng bất kể loại thuốc nào hay thực phẩm chức năng nào bên cạnh những công dụng đối với sức khỏe thì vẫn luôn có những tác dụng ngoại ý hay tác dụng không mong muốn khi sử dụng dư thừa.
Vitamin D rất cần thiết cho sự phát triển chắc khỏe của xương, đồng thời có vai trò trong việc ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến các bệnh lý về tim mạch, tiểu đường, xương khớp. Tuy nhiên, thừa vitamin D ở trẻ sơ sinh cũng gây ra những hậu quả nguy hiểm. Vì thế, mẹ chỉ nên bổ sung đúng liều lượng theo chỉ dẫn của bác sĩ để không gây nguy hại cho sức khỏe.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
