Sưng đau mắt cá chân và đau khớp mắt cá chân là những triệu chứng thường gặp, có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này bao gồm: bong gân, viêm gân, viêm khớp, gout, hoặc chấn thương. Để xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, người bệnh cần được khám và đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa.
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Dương Tiến - Bác sĩ Nội cơ xương khớp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Sưng đau mắt cá chân là gì?
Sưng đau mắt cá chân là cảm giác khó chịu xảy ra tại khớp cổ chân.
Đau khớp mắt cá chân có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, chẳng hạn như chấn thương (như bong gân) hoặc bệnh lý (như viêm khớp). Bong gân mắt cá chân là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây đau khớp mắt cá chân, chiếm đến 85% tất cả các ca chấn thương ở cổ chân.
Trắc nghiệm: Bạn biết gì về bệnh đau cổ vai gáy?
Đau cổ vai gáy là tình trạng cơ vùng vai gáy co cứng gây đau, kèm theo các hạn chế vận động khi quay cổ hoặc quay đầu. Bệnh thường xuất hiện vào buổi sáng và có liên quan chặt chẽ đến hệ thống cơ xương khớp và mạch máu vùng vai gáy.
Khi bị bong gân, dây chằng quanh khớp có thể bị rách hoặc căng quá mức. Cổ chân bị bong gân sẽ có hiện tượng sưng, đau và bầm tím trong khoảng từ 7 đến 14 ngày. Tuy nhiên, một vết thương nghiêm trọng có thể cần vài tháng để hồi phục hoàn toàn.
Tình trạng đau khớp mắt cá chân có thể do nhiều bệnh lý gây ra. Dựa trên nguyên nhân, bác sĩ sẽ có biện pháp điều trị thích hợp để làm giảm cơn đau cho người bệnh.
2. Các nguyên nhân gây đau khớp mắt cá chân là gì?
Một trong những nguyên nhân hay gặp gây đau khớp mắt cá chân là bong gân. Ngoài ra, tình trạng sưng đau mắt cá chân cũng có thể bắt nguồn từ các vấn đề sau:
- Viêm khớp: Đau khớp mắt cá chân thường xuất phát từ việc sụn khớp bị thoái hóa. Khi lớp sụn bảo vệ này bị mòn, các đầu xương sẽ cọ xát vào nhau, gây viêm và đau. Bên cạnh đó, các chấn thương trước đó nếu không được điều trị đúng cách cũng có thể làm tổn thương khớp, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm xâm nhập, từ đó gây viêm nhiễm.
- Bệnh Gout: Quá trình phân hủy purine tạo ra axit uric. Khi lượng acid uric tăng cao, chúng sẽ kết tinh và tích tụ trong các khớp, gây ra các cơn đau nhức, đặc biệt là ở vùng mắt cá chân.
- Tổn thương hệ thần kinh.
- Chấn thương liên quan đến thần kinh.
- Tắc nghẽn mạch máu.
- Nhiễm trùng tại khớp cổ chân.
3. Các cách chăm sóc sưng đau mắt cá chân tại nhà
Khi mắt cá chân bị sưng và đau, nếu đây là lần đầu tiên người gặp phải tình trạng này và mức độ không quá nghiêm trọng, người bị đau có thể tự chăm sóc tại nhà. Nếu thực hiện đúng các bước hướng dẫn dưới đây, tình trạng sưng đau mắt cá chân sẽ giảm đáng kể.
3.1 Nghỉ ngơi
Đừng để mắt cá chân tiếp tục chịu sức nặng từ cơ thể. Trong vài ngày đầu, việc hạn chế di chuyển là điều cần thiết. Nếu cần phải di chuyển, mọi người nên dùng nạng hoặc gậy để hỗ trợ, giúp giảm bớt trọng lượng tác động lên chân bị đau.
3.2 Chườm lạnh
Người bệnh nên bắt đầu bằng việc đặt một túi đá nhỏ lên mắt cá chân ít nhất 20 phút mỗi lần, sau đó nghỉ 90 phút giữa các lần chườm lạnh. Trong ba ngày đầu sau chấn thương, hãy thực hiện chườm lạnh từ ba đến năm lần mỗi ngày để giúp giảm sưng và đau.
3.3 Băng cố định
Người bị chấn thương nên sử dụng băng thun để quấn quanh mắt cá chân bị tổn thương, điều này sẽ giúp hạn chế chuyển động quá mức và ổn định khớp. Chú ý không quấn băng quá chặt, vì sẽ gây cản trở lưu thông máu và làm tăng sưng tấy, đau đớn ở vùng đó.
3.4 Kê cao chân
Người bị chấn thương nên cố gắng kê cao mắt cá chân mỗi khi có thể, tốt nhất là đặt cổ chân ở vị trí cao hơn tim khi ngủ, thêm vào đó là dùng một chiếc gối mềm để hỗ trợ.
Nếu các phương pháp trên không mang lại hiệu quả hoặc hiệu quả chỉ ở mức thấp, người bệnh nên đi khám để được kê thuốc uống hoặc thuốc bôi ngoài da. Bên cạnh đó, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp sẽ giúp xác định mức độ tổn thương khớp và trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cần phải can thiệp phẫu thuật để bảo vệ chức năng của khớp cổ chân.
4. Các loại thuốc nào dùng điều trị đau khớp mắt cá chân?
Nếu người bệnh được chỉ định dùng thuốc điều trị sưng đau mắt cá chân, hãy chắc chắn bản thân hiểu rõ về công dụng, cách dùng, cũng như các lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc.
Các loại thuốc giúp giảm cơn đau, giảm viêm, ngừng tiêu xương, thay đổi tiến trình viêm xương và bảo vệ xương khớp rất quan trọng trong việc điều trị sưng đau mắt cá chân. Những loại thuốc được sử dụng trong trường hợp này bao gồm:
4.1 Thuốc chống viêm không steroid
Các loại thuốc trong nhóm này có tác dụng giảm đau và chống viêm đối với bệnh nhân đau khớp mắt cá chân và chúng cũng được áp dụng cho các dạng viêm khớp khác.
4.2 Corticosteroid
Các loại thuốc này phát huy tác dụng nhanh chóng và có đặc điểm tương tự cortisone, một loại hormone mà cơ thể tự sản sinh. Mục đích chính của thuốc là kiểm soát viêm nhiễm.
Trong trường hợp viêm khớp do một bệnh viêm toàn thân, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc corticosteroid để uống. Còn nếu viêm chỉ xảy ra ở một vài khớp, bác sĩ có thể tiêm corticosteroid vào các khớp bị ảnh hưởng.
4.3 Thuốc giảm đau
Thuốc giảm đau là một trong những loại thuốc thường xuyên được bác sĩ kê đơn cho bệnh nhân bị viêm khớp, không chỉ giới hạn ở các trường hợp sưng đau mắt cá chân. Ngoài ra, chúng còn được sử dụng để giảm đau khớp mắt cá chân do các chấn thương như bong gân, gãy xương và nhiều tổn thương khác.
Khác biệt với NSAID, vốn có tác dụng vừa giảm đau vừa kháng viêm, thuốc giảm đau chỉ chuyên dùng để giảm cảm giác đau. Chính vì thế, loại thuốc này thường an toàn cho những người bị dị ứng với NSAID hoặc có vấn đề về dạ dày. Đây cũng là lựa chọn lý tưởng và an toàn cho những bệnh nhân bị đau do viêm khớp nhưng không có dấu hiệu viêm nhiễm.
4.4 Thuốc chống thấp khớp
Các thuốc chống thấp khớp (DMARDs) là loại thuốc tác dụng chậm, có khả năng điều chỉnh quá trình sinh lý bệnh của viêm khớp.
Vì các DMARD tác động dựa trên các cơ chế sinh lý – sinh hóa tự nhiên, chúng được chỉ định cho những bệnh viêm khớp khác nhau, bao gồm viêm khớp dạng thấp, lupus, viêm khớp vẩy nến, có ảnh hưởng đến vùng mắt cá chân.
4.5 Thuốc chữa bệnh Gout
Một số thuốc điều trị bệnh Gout được dùng để giảm mức axit uric trong máu, giúp ngăn chặn các cơn đau khớp do viêm sưng. Hơn nữa, trong trường hợp bệnh nhân bị sưng đau mắt cá chân cấp tính, thuốc điều trị Gout vẫn có thể được áp dụng để làm giảm cơn đau và kháng viêm.
4.6 Thuốc trị loãng xương
Thuốc điều trị loãng xương giúp làm giảm tốc độ mất xương hoặc hỗ trợ cơ thể kích thích quá trình tái tạo xương. Dù các loại thuốc này không được chỉ định đặc biệt để chữa sưng đau mắt cá chân, nhưng nếu xương khỏe mạnh hơn, khả năng bị đau khớp mắt cá chân cũng sẽ giảm bớt.
4.7 Thuốc sửa đổi phản ứng sinh học
Những loại thuốc này được coi là hiện đại nhất và được chỉ định điều trị cho viêm khớp dạng thấp, cùng với một số bệnh viêm khớp tự miễn khác như viêm khớp vị thành niên, viêm cột sống dính khớp và viêm khớp vẩy nến.
Các thuốc này tác động bằng cách ngừng một phần trong chuỗi phản ứng viêm mà không can thiệp vào toàn bộ hệ miễn dịch. Đến nay, nhóm thuốc này vẫn đang tiếp tục nghiên cứu và thử nghiệm, với nhiều tín hiệu tích cực từ những kết quả ban đầu.
5. Sưng đau mắt cá chân có cần can thiệp phẫu thuật hay không?
Nếu mắt cá chân bị gãy hoặc viêm khớp nặng, khiến cho vùng này bị sưng đau không thể kiểm soát bằng thuốc, phẫu thuật có thể là sự lựa chọn cần thiết. Dưới đây là một số loại phẫu thuật mắt cá chân phổ biến.
5.1 Sửa chữa gãy xương
Phẫu thuật mắt cá chân thường được thực hiện để điều trị các vết gãy xương. Tuỳ vào loại xương bị gãy và mức độ nghiêm trọng của chấn thương, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật sao cho phù hợp. Trong một số trường hợp, các dụng cụ hỗ trợ như nẹp kim loại và vít có thể được sử dụng để giữ các mảnh xương cố định trong khi chúng hồi phục.
5.2 Nội soi mắt cá chân
Nội soi khớp cổ chân là thủ thuật phẫu thuật ít xâm lấn, thực hiện bằng cách đưa vào các dụng cụ như nguồn sáng, thiết bị ghi hình và dụng cụ phẫu thuật qua các vết cắt nhỏ trên da ở mắt cá chân. Nhờ việc theo dõi trên màn hình, bác sĩ phẫu thuật có thể điều chỉnh các dụng cụ để loại bỏ các mảnh sụn hay xương gãy, đồng thời phục hồi dây chằng bị tổn thương.
5.3 Thay khớp mắt cá chân
Phẫu thuật thay khớp mắt cá chân, dù ít phổ biến hơn thay khớp háng và khớp gối nhưng vẫn có thể là giải pháp cần thiết khi viêm khớp làm mất chức năng của khớp hoặc gây đau không thuyên giảm dù đã điều trị nội khoa.
Trong quá trình phẫu thuật thay thế mắt cá chân, bác sĩ sẽ tiến hành rạch một đường ở mặt trước của mắt cá chân, loại bỏ phần xương và sụn bị tổn thương, sau đó căn chỉnh lại các xương còn lại và lắp đặt các bộ phận của khớp nhân tạo bằng một loại keo sinh học đặc biệt. Đồng thời, bác sĩ cũng thực hiện ghép một đoạn xương vào giữa hai đầu của xương chày và cố định bằng ốc vít để tăng cường sự ổn định cho mắt cá chân.
Sưng đau mắt cá chân sẽ không còn là vấn đề đáng lo ngại nếu chúng ta biết cách xử lý tại nhà kết hợp với các loại thuốc giảm đau và kháng viêm như đã đề cập. Bên cạnh đó, nhờ vào sự phát triển của y học, phẫu thuật có thể giúp tái tạo lại cấu trúc khớp cổ chân toàn diện. Do đó, nếu tình trạng sưng đau khớp mắt cá chân kéo dài, người bệnh nên đến khám chuyên khoa để được điều trị kịp thời, giúp người bệnh lấy lại khả năng di chuyển và vận động như trước.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: nhs.uk, healthline.com
