Sởi: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phòng ngừa

Sởi là một bệnh rất dễ lây, gây sốt, phát ban đỏ, ho và chảy nước mắt. Nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở một số người. Tiêm vắc-xin sởi là cách tốt nhất để ngăn ngừa nhiễm và lây lan bệnh sởi.

Sởi là gì?

Sởi (rubeola) là một bệnh do virus gây ra, dẫn đến sốt và phát ban. Đây là một bệnh cực kỳ dễ lây và lây lan qua không khí khi một người mắc bệnh sởi nói, ho hoặc hắt hơi. Không có phương pháp điều trị y tế cụ thể cho bệnh sởi — bạn phải để virus tự phát triển và tự khỏi. Bất cứ ai chưa được tiêm vắc-xin sởi đều có thể mắc bệnh sởi. Cách bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh sởi là tiêm vắc-xin sởi.

Kể từ khi có vắc-xin, bệnh sởi không còn phổ biến như trước khi có vắc-xin. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm chủng cũng không cao ở nhiều nơi trên thế giới. Điều này có nghĩa là bạn có thể mắc sởi khi đi du lịch. Bất kỳ ai chưa được tiêm vắc-xin sởi đều có nguy cơ mắc bệnh này.

Sởi còn được gọi là rubeola, sởi 10 ngày hoặc sởi đỏ. Đây không phải là cùng một loại bệnh với sởi Đức (rubella).
 

Triệu chứng và Nguyên nhân

Các triệu chứng của bệnh sởi là gì?

Các triệu chứng thường phát triển từ khoảng 8 đến 12 ngày sau khi bạn tiếp xúc với người mắc bệnh sởi. Nhưng đôi khi mất tới 21 ngày để các triệu chứng phát triển sau khi tiếp xúc.

Các triệu chứng phổ biến nhất của bệnh sởi bao gồm:

• Sốt cao.
• Mệt mỏi.
• Ho khàn.
• Mắt đỏ hoặc đỏ ngầu.
• Chảy nước mũi.

Vài ngày sau khi các triệu chứng này bắt đầu sẽ xuất hiện phát ban đỏ, loang lổ lan từ mặt xuống khắp cơ thể. Phát ban kéo dài khoảng 7 đến 10 ngày.

Các triệu chứng khác của bệnh sởi có thể bao gồm:

• Đau họng.
• Các đốm trắng trong miệng.
• Đau cơ.
• Nhạy cảm với ánh sáng.

Phát ban do sởi trông như thế nào?

Phát ban do sởi bắt đầu từ các đốm đỏ phẳng trên mặt, sau đó di chuyển xuống bao phủ toàn bộ cơ thể. Sau đó, các đốm trắng nhỏ hơn có thể nổi lên trên phát ban đỏ. Các đốm có thể nổi đồng loạt lan ra khắp cơ thể.

Loại virus nào gây ra bệnh sởi?

Một loại virus cực kỳ dễ lây gọi là morbillivirus gây ra bệnh sởi. Đây là một bệnh truyền qua không khí, nghĩa là lây lan qua không khí khi người bị sởi thở, ho, hắt hơi hoặc nói. Nếu bạn hít phải các giọt của một người mắc bệnh sởi, bạn có thể mắc sởi. Các giọt trong không khí có thể tồn tại trong phòng trong hai giờ ngay cả khi người mắc sởi đã rời đi. Các giọt này cũng có thể rơi xuống bề mặt và lây lan qua con đường này.

Bệnh sởi lây qua:

• Chia sẻ đồ uống hoặc thức ăn với người mắc bệnh sởi.
• Hôn người bị sởi.
• Bắt tay, nắm tay hoặc ôm người mắc bệnh sởi.
• Chạm vào bề mặt có virus và sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt.
• Từ người mang thai sang con — trong thai kỳ, lúc sinh hoặc khi cho con bú.

Bạn có khả năng lây nhiễm khoảng bốn ngày trước khi phát ban và kéo dài cho đến bốn ngày sau khi phát ban bắt đầu. Tổng cộng là khoảng tám ngày.

Các biến chứng của bệnh sởi

Có nhiều biến chứng liên quan đến bệnh sởi và một số có thể rất nghiêm trọng. Một số người có nhiều khả năng gặp phải biến chứng, bao gồm:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mới biết đi.
• Người mang thai.
• Người trưởng thành trên 20 tuổi.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu (bị suy giảm miễn dịch).

Các biến chứng của bệnh sởi bao gồm:

• Tiêu chảy.
• Nhiễm trùng tai.
• Viêm phổi.
• Viêm não.
• Biến chứng thai kỳ như trẻ sinh nhẹ cân hoặc sinh non (ở những người mắc bệnh sởi trong thai kỳ).
• Trước khi tiêm chủng phổ biến, khoảng 400 đến 500 người tử vong mỗi năm vì bệnh sởi.
   

Chẩn đoán và xét nghiệm bệnh sởi

Cơ sở y tế thường có thể chẩn đoán bệnh sởi dựa trên tiền sử bệnh và khám sức khỏe kỹ lưỡng, kết hợp với quan sát các phát ban. Ngoài ra có thể cần làm thêm xét nghiệm máu, dịch tiết từ mũi và họng, và xét nghiệm nước tiểu.

Điều trị bệnh sởi

Không có cách chữa trị cho bệnh sởi. Virus phải tự phát triển và tự khỏi, thường mất khoảng 10 đến 14 ngày.

Bạn có thể kiểm soát các triệu chứng bằng cách:

• Uống acetaminophen hoặc thuốc giảm đau, nhức, hạ sốt sốt.
• Tăng cường nghỉ ngơi.
• Uống nhiều nước.
• Súc miệng bằng nước muối.
• Tránh ánh sáng chói nếu mắt bạn bị đau.

Bạn nên nghỉ ngơi hoặc giữ con bạn ở nhà để tránh lây bệnh sởi cho người khác. Thông thường, bạn có thể trở lại hoạt động bình thường sau khi phát ban đã tồn tại trong bốn ngày. Những người trong gia đình chưa được tiêm phòng có nguy cơ mắc bệnh sởi và nên tránh xa người bị nhiễm bệnh.

Lưu ý: Không bao giờ cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên uống aspirin trừ khi bác sĩ yêu cầu cụ thể vì nguy cơ mắc hội chứng Reye.

Phòng ngừa bệnh sởi

Tiêm vắc-xin là cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh sởi. Nếu bạn tiêm vắc-xin sởi, bạn có khả năng miễn dịch và ít có khả năng mắc bệnh. Vắc-xin sởi cực kỳ hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh sởi.

Có hai loại vắc-xin (tiêm) bảo vệ chống lại bệnh sởi:

• Vắc-xin sởi, quai bị, rubella (MMR).
• Vắc-xin sởi, quai bị, rubella, thủy đậu (MMRV).

Trẻ em thường tiêm hai liều MMR:

• Liều đầu tiên ở tuổi từ 12 đến 15 tháng.
• Liều thứ hai ở tuổi từ 4 đến 6 tuổi.

Nếu không tiêm vắc-xin khi còn nhỏ, bạn có thể tiêm ở độ tuổi lớn hơn. Tiêm vắc-xin MMR hoặc MMRV cũng có thể bảo vệ bạn nếu bạn đã tiếp xúc với người bị sởi.
 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: clevelandclinic