Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Nguyễn Quỳnh Giang - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chụp cộng hưởng từ khớp (MRI) không tiêm thuốc đối quang từ là một trong những xét nghiệm hình ảnh về xương và khớp phổ biến nhất. So với các phương tiện hình ảnh học khác, chụp MRI khớp có nhiều ưu điểm vượt trội, giúp nhận định cấu trúc mô mềm và cả mô cứng một cách rõ ràng và chính xác nhất.
1. Chụp MRI khớp là gì?
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một xét nghiệm y tế không xâm lấn mà các bác sĩ sử dụng để chẩn đoán và điều trị các tình trạng y tế. MRI hoàn toàn không sử dụng bức xạ ion hóa (tia X) như chụp Xquang hay chụp cắt lớp vi tính nên không có nguy cơ gây phơi nhiễm.
Nguyên lý của chụp MRI khớp chuyên biệt là sử dụng tần số vô tuyến, năng lượng từ trường và máy tính để tạo ra hình ảnh của xương, cơ, gân, dây chằng và sụn ở đầu gối và cả khu vực xung quanh tại bất kỳ vị trí của khớp nào.
Kiểm tra MRI có thể được điều chỉnh theo các khớp cụ thể. Trong đó, các khớp lớn như vai, hông, đầu gối, mắt cá chân và bàn chân thường được quan tâm nhiều nhất do tần suất các bệnh lý thường gặp nhưng về cơ bản tất cả các khớp đều có thể được đánh giá.
Ưu điểm của MRI là giúp cho thấy giải phẫu khớp ở mức độ cao hơn các phương thức hình ảnh khác như Xquang hoặc CT. Hình ảnh MRI chi tiết của khớp cho phép các bác sĩ xác định sự hiện diện của một số tổn thương. Các chỉ định phổ biến bao gồm đánh giá các nguyên nhân gây đau như từ chấn thương hoặc viêm xương khớp. MRI cũng rất tốt trong việc đánh giá các mô mềm xung quanh khớp có thể bị viêm như tình trạng khuỷu tay khi chơi quần vợt).
Đối với chụp MRI khớp tại đầu gối nói riêng, kết quả hình ảnh thu nhập được giúp các bác sĩ đánh giá tình trạng viêm khớp, sụn khớp bị tổn thương, thoái hóa khớp, dây chằng, gân hoặc các bất thường khác, bao gồm cả sự hiện diện của chất lỏng tích tụ ở vùng đầu gối.
Ngoài ra, các điều kiện khác có thể được chẩn đoán với chụp MRI khớp bao gồm khối u khớp, bệnh viêm khớp, bất thường di truyền và bệnh tủy xương và khớp. Thông thường khi tiếp cận bệnh nhân có vấn đề tại khớp, chỉ định được thực hiện đầu tiên là siêu âm cơ xương khớp hay chụp X-quang khớp.
Tuy nhiên, với phương tiện chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ, các thành phần cấu trúc tại khớp luôn hiện lên một cách rõ ràng, giúp bác sĩ nhận định tổn thương và điều chỉnh chẩn đoán.
2. Những chỉ định khi cần chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ
Hình ảnh thu nhận khi chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ là cần thiết trong các tình huống như sau:
● Đánh giá bất kỳ tổn thương nào bên trong khớp, ví dụ như rách dây chằng chéo trước tại khớp đầu gối
● Đánh giá mức độ hao mòn thoái hóa khớp như mất sụn hoặc rách màng bao khớp
● Đánh giá cho bất kỳ tình trạng viêm tại khớp và của các cấu trúc xung quanh khớp như gân, dây chằng, bao hoạt dịch
● Đánh giá lý do sưng hoặc đau tại chỗ có liên quan đến khớp
3. Quy trình chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ
Vì sự hiện diện của kim loại là chống chỉ định của việc chụp MRI nói chung, cần phải cho bác sĩ chỉ định biết nếu trên cơ thể bạn có máy tạo nhịp tim, các mảnh dị vật bằng kim loại nhưng mảnh đạn hoặc các loại clip, kẹp túi phình động mạch.
Bạn có thể mặc quần áo cá nhân của mình bình thường miễn là chúng không chứa bất kỳ thành phần kim loại nào, bao gồm nút, khóa kéo và sợi kim loại.
Tuy nhiên, để đảm bảo điều kiện chụp là lý tưởng nhất, bạn nên thay trang phục chuyên dụng để chụp cộng hưởng từ tại phòng chụp; đồng thời, điều này cũng giúp bạn thoải mái hơn trong khi phải nằm yên suốt thời gian dài. Ngoài ra, bạn cũng sẽ được yêu cầu loại bỏ tất cả đồ trang sức, kính, răng giả, tóc giả, ví, thẻ ngân hàng hoặc thẻ tín dụng... ra khỏi cơ thể.
Vì bạn chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ, bạn không cần phải nhịn ăn trong đêm trước khi đi chụp. Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị các bệnh lý mạn tính, bạn vẫn có thể tiếp tục dùng thuốc theo quy định. Nếu bạn cần dùng thuốc giảm đau do bệnh lý tại khớp cấp tính hay mạn tính, bạn cũng nên uống thuốc để giúp quá trình chụp cộng hưởng từ được trở nên thoải mái hơn, vì bạn sẽ phải nằm yên trong suốt thời gian này.
Khi việc chuẩn bị chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ đã sẵn sàng, một bàn trượt trong lòng máy sẽ đi ra ngoài. Bạn cần nằm trên bàn, với tư thế đầu hoặc chân trước tùy thuộc vào loại khớp cần đánh giá là khớp trên hay dưới cơ thể. Bàn trượt sau đó sẽ di chuyển, đưa phần cơ thể được quét vào trung tâm của thân máy, có bản chất là một ống nam châm khổng lồ.
Toàn bộ quá trình này sẽ được quan sát bởi các kỹ thuật viên điều khiển trong phòng bên cạnh. Khi vùng cần khảo sát đã được định vị, kỹ thuật viên sẽ hoạt động máy. Bạn sẽ nghe thấy tiếng động rất ồn ào khi máy đang quét. Do đó, nếu tiếng ồn quá lớn, bạn sẽ được đeo nút tai hay tai nghe để nghe các bản nhạc yêu thích, thư giãn trong quá trình chụp.
Nếu bạn có cảm giác ngột ngạt, lo lắng, vui lòng thông báo cho kỹ thuật viên biết để chỉ định những loại thuốc có thể giúp bạn thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên, nếu bạn cần đến loại thuốc này, bạn sẽ cần phải có người thân đưa về nhà sau khi chụp và bạn cũng cần phải tránh điều khiển phương tiện, máy móc trong ít nhất một ngay sau đó.
Nhìn chung, thời gian chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ thường trong vòng 30 đến 45 phút. Nếu chỉ cần khảo sát một khớp, thời gian sẽ rút ngắn hơn. Khi đảm bảo hình ảnh thu thập là đạt chất lượng, kỹ thuật viên sẽ đỡ bạn ngồi dậy và đưa bạn ra ngoài. Lúc này, bạn có thể ra về và sinh hoạt như bình thường trong tình trạng xương khớp cho phép.
Thời gian cần thiết để đọc kết quả thường dài hơn và đòi hỏi cần có một bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh nhận định, phân tích. Kết quả sẽ được gửi trả về cho bác sĩ chỉ định. Bằng cách kết hợp với bệnh sử, triệu chứng cơ năng, các dấu hiệu thăm khám và các kết quả chẩn đoán hình ảnh học khác, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và định hướng điều trị.
Trong trường hợp tổn thương khớp cần đến những can thiệp ngoại khoa, kết quả cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ này có thể là cơ sở giúp định hình phác đồ phẫu thuật cần thực hiện cũng như làm bằng chứng cho những so sánh, đối chiếu về hiệu quả điều trị về sau này.
Tóm lại, tổn thương khớp được khảo sát với phương tiện cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ. Qua đó, các cấu trúc giải phẫu được hiện lên rõ ràng, giúp bác sĩ nhận định tổn thương khớp trong điều kiện tốt nhất và đưa ra các hướng can thiệp hiệu quả, cải thiện cũng như bảo tồn chức năng vận động của khớp về lâu dài.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Bác sĩ Giang đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong lĩnh vực cắt lớp vi tính đa dãy, cộng hưởng từ. Hiện tại, bác sĩ đang làm việc tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
