Phẫu thuật nội soi tim có từ khi nào? Kỹ thuật này là một phát minh đột phá trong lĩnh vực y học, bắt đầu được khám phá và ứng dụng từ những năm 1990. Sự ra đời của phương pháp này là kết quả của những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ y tế, đặc biệt là trong lĩnh vực hình ảnh hóa và nội soi. Đây là một bước tiến lớn so với phương pháp phẫu thuật tim truyền thống, giúp giảm thiểu sự xâm lấn, giảm đau và thời gian hồi phục sau phẫu thuật cho bệnh nhân. Phẫu thuật nội soi cũng góp phần cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống sau phẫu thuật, giảm rủi ro và tăng khả năng thành công của các ca phẫu thuật tim mạch.
1. Phẫu thuật nội soi tim là gì?
Phẫu thuật nội soi tim là một kỹ thuật hiện đại trong lĩnh vực phẫu thuật tim mạch. Đây là cấp độ cao nhất của phẫu thuật ít xâm lấn, thay vì mở rộng lồng ngực qua đường mổ truyền thống, bác sĩ sử dụng các thiết bị nội soi chuyên dụng và một số lỗ nhỏ (thường là qua các lỗ trocar) để thực hiện phẫu thuật.
Hình ảnh từ camera được phóng đại và hiển thị trên một màn hình, cho phép bác sĩ thực hiện các thủ thuật phức tạp mà không cần phải mở rộng lồng ngực, giảm thiểu sự xâm lấn, giảm đau và rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân.
Phương pháp phẫu thuật tim nội soi áp dụng được cho phần lớn các bệnh lý tim mạch, như sửa chữa hoặc thay van tim, điều trị bệnh tim bẩm sinh và các phẫu thuật khác liên quan đến cấu trúc và chức năng của tim. Với sự tiến bộ của công nghệ, một số ca phẫu thuật còn được thực hiện với sự hỗ trợ của robot, giúp tăng độ chính xác và an toàn trong quá trình phẫu thuật.
2. Phẫu thuật nội soi tim có từ khi nào?
2.1. Lịch sử ra đời của phẫu thuật tim ít xâm lấn nói chung và phẫu thuật nội soi tim nói riêng
- Phẫu thuật nội soi phát triển mạnh trong những năm 1960 và 1970, ban đầu chủ yếu trong lĩnh vực sản khoa và tiêu hóa.
- Trước những năm 1990, phẫu thuật tim chỉ được thực hiện thông qua đường mổ trước lồng ngực - cưa toàn bộ xương ức. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của kinh tế, mức sống của người dân tăng cao, chất lượng sống của người bệnh sau mổ được quan tâm nhiều hơn. Đường mổ cưa toàn bộ xương ức có nhiều nhược điểm như: nguy cơ viêm gây đau đớn, thời gian hồi phục lâu dài, biến dạng lồng ngực ở trẻ nhỏ (lồng ngực chim bồ câu), để lại sẹo mổ dài, thiếu thẩm mỹ - đem đến những vấn đề tâm lý cho người bệnh sau mổ, đặc biệt ở phụ nữ và trẻ nhỏ. Vô tình, những thứ tưởng đơn giản đó trở thành rào cản vô hình ngăn người bệnh hội nhập trở lại với xã hội.
- Xuất phát từ thực tế đó, nhu cầu phẫu thuật tim ít xâm lấn tránh phải cưa toàn bộ xương ức, bắt đầu được thực hiện từ đầu những năm 1990. Sau đó, phẫu thuật nội soi tim - một tiến bộ hơn của phẫu thuật ít xâm lấn đã xuất hiện vào khoảng những năm 2000, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện chất lượng sống và giảm thiểu tổn thương cho bệnh nhân sau phẫu thuật.
2.2. Sự phát triển của phẫu thuật nội soi tim trong việc điều trị bệnh
- Phẫu thuật tim ít xâm lấn là một khái niệm rất rộng, là tên gọi chung được sử dụng cho các phương pháp mổ không cưa xương ức. Các chuyên gia thống nhất phân chia phẫu thuật tim ít xâm lấn thành 4 cấp độ:
- Hai cấp độ đầu được gọi là “phẫu thuật tim ít xâm lấn” vì quá trình mổ còn nhiều xâm lấn: Vết mổ vẫn còn dài và còn sử dụng dụng cụ banh xương sườn. Chữ “ít xâm lấn” ở đây có nghĩa là ít xâm lấn hơn so với mổ cưa toàn bộ xương ức.
- Cấp độ 3 và 4 là phẫu thuật nội soi tim, trong đó vết mổ lúc này chỉ là những trocar rất nhỏ, không dùng dụng cụ banh xương sườn nữa, toàn bộ quá trình phẫu thuật hoàn toàn thông qua nội soi. Trong đó cấp độ 4 có sự hỗ trợ của robot - hiện chỉ được thực hiện ở những nước phát triển.
- Phẫu thuật nội soi tim ra đời tạo nên một cuộc cách mạng trong điều trị tim mạch, đem lại chất lượng sống tốt cho người bệnh sau mổ.
- Sự phát triển của phẫu thuật nội soi nói chung và nội soi tim nói riêng không thể tách rời và được nhiều lợi ích của khoa học công nghệ. Ban đầu hệ thống nội soi còn rất thô sơ với công nghệ hình ảnh hai chiều (hay được gọi là 2D), độ phân giải hình ảnh kém. Phẫu thuật viên nội soi khá vất vả để tưởng tượng hình ảnh từ cách nhìn 3 chiều của mắt thường chuyển sang hình ảnh 2 chiều, độ nông sâu ra sao, ước lượng chính xác kích thước và vị trí của tổ chức cơ thể.
- Hơn chục năm trở lại đây, công nghệ hình ảnh 3 chiều, được ra đời và ứng dụng trước hết trong điện ảnh và video-game, tạo nên ấn tượng rất mạnh mẽ cho người trải nghiệm vì tính chân thực của hình ảnh đem lại như mắt chúng ta đang nhìn trực tiếp. Công nghệ 3D sau đó nhanh chóng được ứng dụng trong y học, phẫu thuật nội soi tim trở nên dễ dàng hơn, người học dễ hình dung về giải phẫu và nhanh chóng thành thạo kỹ thuật hơn.
- Đến nay, công nghệ hình ảnh đã phát triển hơn một bước nữa: hình ảnh 3 chiều với chất lượng siêu thực 4K - tạo cảm giác chân thực và sắc nét hơn cả mắt người nhìn. Hứa hẹn đem lại những góc nhìn sâu nhất, chi tiết nhất mà phẫu thuật viên nhìn trực tiếp bằng mắt khi mổ mở không thấy được.
Hiện nay, Vinmec Times city là một trong số rất ít trung tâm tim mạch ở Việt Nam thực hiện thường quy phẫu thuật nội soi tim cho phần lớn các bệnh lý tim mạch cấu trúc và chức năng.
