Vảy nến là một bệnh lý viêm da mãn tính có liên quan đến rối loạn miễn dịch. Bệnh có thể xuất hiện ở cả 2 giới. Tuy nhiên, phụ nữ bị bệnh vảy nến thì chất lượng cuộc sống sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn so với nam giới.
1. Bệnh vẩy nến là gì?
Bệnh vẩy nến (PSO) là một bệnh viêm mãn tính với các biểu hiện bao gồm các nốt, mảng hoặc sẩn đỏ, có vảy, ngứa và/hoặc đau. Những triệu chứng này thường có biểu hiện giống da đầu và bề mặt da giãn nhưng có thể lan rộng trong những trường hợp nghiêm trọng. Có tới 40% bệnh nhân PSO sẽ phát triển bệnh viêm khớp vảy nến (PsA), thường trong vòng 5 đến 10 năm kể từ khi bệnh PSO khởi phát. Ngoài PsA, những người có PSO cũng có nguy cơ phát triển một loạt các bệnh đi kèm liên quan đến hội chứng chuyển hóa, bao gồm tăng huyết áp, tăng lipid máu, béo phì và đái tháo đường type 2.
2. Tỉ lệ mắc bệnh vảy nến ở phụ nữ
Sự phổ biến của PSO khác nhau trên toàn thế giới; ở các nước có dân số chủ yếu là người da trắng, tỷ lệ này thường được báo cáo là từ 1% đến 3%. Bệnh khởi phát theo hai phương thức, với một lần mắc bệnh cao nhất xảy ra ở độ tuổi 15 đến 30 và lần thứ 2 từ 50 đến 60 tuổi. Tuy nhiên,> 75% trường hợp xuất hiện trước 40 tuổi.
Chẩn đoán bệnh vẩy nến ở phụ nữ (tuổi trung bình: 28 tuổi) và bắt đầu điều trị thường trùng lặp với những năm trong giai đoạn sinh sản (18-45 tuổi), có thể đặt ra những thách thức cụ thể cho việc điều trị. Hướng dẫn điều trị bệnh vẩy nến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ hiện không có sẵn, nhưng các dữ liệu của các hãng dược từ Hoa Kỳ và Châu Âu hiện tóm tắt dữ liệu an toàn liên quan đến mang thai và cho con bú để giúp đưa ra lựa chọn điều trị cho nhóm bệnh nhân này.
Phụ nữ bị bệnh vẩy nến có thể trải qua những biến động về hoạt động của bệnh với những thay đổi nội tiết tố và theo từng giai đoạn của hành trình làm mẹ. Trong một nghiên cứu tiền cứu đối với 163.763 phụ nữ (n = 1253 trường hợp có PSO), chu kỳ kinh nguyệt không đều và mãn kinh do phẫu thuật có liên quan đến nguy cơ PSO cao hơn, trong khi đó, xu hướng ở phụ nữ trẻ hơn đối với nguy cơ PSO thấp hơn ở những người đã trải qua sinh nhiều và thời gian cho con bú dài hơn.
3. Gánh nặng của bệnh vẩy nến ở phụ nữ
Bệnh vẩy nến ở phụ nữ có thể có tác động tiêu cực sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Trong một cuộc khảo sát về bệnh nhân bị PSO hoặc PsA (n = 5604) do Tổ chức Bệnh vẩy nến Quốc gia (NPF) thực hiện, phần lớn bệnh nhân cảm thấy rằng PSO là một vấn đề trong cuộc sống hàng ngày của họ (94%), ảnh hưởng đến tình cảm tổng thể của họ (88%), và cản trở việc tận hưởng cuộc sống của họ (82%). Tác động cảm xúc của PSO ở những bệnh nhân bị bệnh nặng (> 10% diện tích bề mặt cơ thể tự báo cáo [BSA]) so với những người bị bệnh nhẹ (<3% BSA;).
Phụ nữ bị PSO và PsA cho thấy chất lượng cuộc sống bị giảm sút trong tất cả các lĩnh vực. Theo Báo cáo Mức độ hạnh phúc của Bệnh vẩy nến Thế giới năm 2017, phụ nữ bị PSO nặng có tác động tiêu cực lớn hơn đến hạnh phúc của họ so với nam giới, với khoảng cách tương ứng 18,5%. Hơn nữa, phụ nữ bị PSO có nhiều khả năng bị căng thẳng (> 60%) và cô đơn (25-28%). Trong số những bệnh nhân bị PsA, phụ nữ cũng có vẻ có điểm số mức độ nghiêm trọng về tình trạng khuyết tật và mệt mỏi cao hơn.
Phụ nữ bị bệnh vẩy nến và PSA có nguy cơ trầm cảm, lo lắng và tự tử cao hơn. Trong một nghiên cứu sử dụng dữ liệu được thu thập khách quan từ Dự án Bệnh tự miễn dịch ở phụ nữ có thai (OTIS) của Tổ chức Các bệnh tự miễn dịch trong thai kỳ, tỷ lệ trầm cảm ở phụ nữ có PSO cao hơn xấp xỉ hai lần so với phụ nữ không mắc bệnh (21% so với 12% tương ứng; p = 0,03).
Bệnh vẩy nến ở phụ nữ cũng có thể dẫn đến suy giảm khả năng tình dục. Trả lời bảng câu hỏi (n = 481), 1/4 bệnh nhân của Hiệp hội bệnh vẩy nến Hà Lan báo cáo sự suy giảm hoạt động tình dục sau khi bệnh khởi phát, với phụ nữ bị ảnh hưởng ở mức độ nhiều hơn nam giới (tương ứng là 33% so với 19%; p <. 0001). Khoảng một nửa số phụ nữ có PSO trả lời bị rối loạn chức năng tình dục (n = 88 trong số 181 bệnh nhân; điểm giới hạn của Chỉ số Chức năng Tình dục Nữ: ≤ 26,55). Hơn nữa, sử dụng Thang điểm Rối loạn Tình dục Nữ (điểm ngưỡng: ≥ 15), 38% phụ nữ bị PSO có biểu hiện đau khổ về tình dục. Phụ nữ bị tổn thương bộ phận sinh dục hiện tại biểu hiện tình trạng đau khổ hơn đáng kể so với phụ nữ hiện không bị ảnh hưởng (p = 0,001).
Trong một nghiên cứu về bệnh nhân trưởng thành bị PSO (n = 354) ở Hoa Kỳ và Ireland, 63% cho biết đã trải qua PSO ở bộ phận sinh dục ở một số giai đoạn. Trong số những bệnh nhân có PSO sinh dục hiện đang hoạt động, 43% cho biết tần suất giao hợp giảm. Đáng lưu ý, phụ nữ bị đau, rát và khó chịu khi giao hợp thường xuyên hơn nam giới. PsA cũng được biết là can thiệp vào khả năng giao hợp về thể chất, đặc biệt là khi liên quan đến các khớp lưng dưới và xương cùng.
So với nam giới, phụ nữ bị kỳ thị cao hơn do kết quả của PSO, được đánh giá bằng Bảng câu hỏi cảm giác bị kỳ thị (tổng điểm trung bình là 93,2 so với 78,0; p = 0,001), bao gồm các câu hỏi về dự đoán bị từ chối, cảm giác bị thiếu sót, nhạy cảm với ý kiến của người khác và bí mật.
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe (HCP) có thể hỗ trợ và trấn an bệnh nhân bằng cách bắt đầu các cuộc thảo luận xung quanh sự thân mật và hẹn hò một cách cởi mở và trung thực. Hướng dẫn về quản lý PSO trong một mối quan hệ thân mật và cách sử dụng trang điểm và quần áo để cải thiện sự tự tin được cung cấp thông qua các nhóm hỗ trợ bệnh nhân PSO và trực tuyến (Tổ chức Bệnh vẩy nến Quốc gia, 2017). Phụ nữ bị bệnh vẩy nến cũng có thể yêu cầu hỗ trợ để xác định những kỳ vọng sẽ có đối với liệu pháp của họ; Không phải lúc nào bệnh nhân cũng có thể nhận thức được tình trạng tối ưu có thể đạt được của làn da, đặc biệt nếu họ không tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu, người kê đơn đầy đủ các phương pháp điều trị bệnh vẩy nến ở phụ nữ và PsA, bao gồm cả tác nhân sinh học hoặc toàn thân.
4. Bệnh vẩy nến và phụ nữ mang thai
Mức độ hoạt động của bệnh vẩy nến ở phụ nữ thường cải thiện hoặc ổn định trong thời kỳ mang thai, và một số ít phụ nữ cho thấy tình trạng da của họ được cải thiện rõ rệt. Trong một nghiên cứu điều tra ảnh hưởng của sự dao động nội tiết tố xung quanh thai kỳ đối với PSO (n = 47), 55% phụ nữ cho biết có cải thiện và 21% cho biết không thay đổi. Ở những bệnh nhân có ≥ 10% BSA vẩy nến đã cải thiện (n = 16; BSA trung bình: 40%), tổn thương giảm> 80% giữa tam cá nguyệt thứ nhất và thứ ba. Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy phụ nữ bị PSO và PsA cũng có thể bị bệnh da nặng hơn (hoặc bệnh hoạt động ổn định cao) trong thời kỳ mang thai (PSO: ~ 23%; PsA: ~ 9%)
Dữ liệu về kết quả mang thai của phụ nữ bị bệnh vẩy nến cho thấy các kết quả khác nhau và các nghiên cứu sâu hơn vẫn được đảm bảo. Trong một đánh giá có hệ thống năm 2016 bao gồm 9 nghiên cứu quan sát (6 nghiên cứu được đánh giá là chất lượng tốt), không có bằng chứng rõ ràng về nguy cơ gia tăng liên tục các kết cục bất lợi khi mang thai ở phụ nữ bị PSO. Hơn nữa, một nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ cơ sở dữ liệu mẫu bệnh nhân nội trú trên toàn quốc của Hoa Kỳ (2003-2011; n = 11.204 phụ nữ bị PSO hoặc PsA) cho thấy rằng, sau khi điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu tiềm ẩn, PSO/PsA của mẹ không có tác động đáng kể đến tử vong ở bệnh nhân nội trú hoặc tử vong thai. Tỷ lệ sinh non, vỡ ối sớm, băng huyết sau sinh và mổ lấy thai là tương tự giữa dân số PSO/PsA và nhóm chứng.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa hoạt động của bệnh và các biến chứng thai kỳ hoặc kết quả thai kỳ bất lợi. Trong một nghiên cứu thuần tập gần đây sử dụng dữ liệu được thu thập tiền cứu từ Đan Mạch và Thụy Điển (tháng 4 năm 2007 đến tháng 12 năm 2012; n = 8097 ca sinh của các bà mẹ PSO / PsA), nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật và sinh mổ khẩn cấp đã được báo cáo trong phụ nữ bị PSO. Các yếu tố lối sống và bệnh đi kèm được các tác giả điều chỉnh bao gồm quốc gia, tuổi mẹ và lứa đẻ, tình trạng hút thuốc, chỉ số khối cơ thể, trầm cảm, tiểu đường và tăng huyết áp. Nguy cơ cao hơn đối với những phụ nữ bị bệnh vẩy nến nặng, những người cũng được phát hiện có nguy cơ sinh non trung bình (32-36 tuần) và nhẹ cân. Việc gia tăng nguy cơ nhẹ cân và tiền sản giật ở phụ nữ bị PSO nặng là phù hợp với các phát hiện từ một nghiên cứu thuần tập trước đó đánh giá kết cục mang thai ở 1483 phụ nữ mang thai bị PSO. Phân tích này được điều chỉnh theo các đặc điểm của trẻ sơ sinh (giới tính và lứa tuổi), người mẹ (tuổi, trình độ học vấn, tình trạng hôn nhân, thu nhập, tăng huyết áp thai kỳ, tiểu đường, thiếu máu và bệnh tim mạch vành) và người cha (tuổi và trình độ học vấn).
Dữ liệu về kết quả mang thai ở phụ nữ bị PsA hạn chế hơn. Nghiên cứu thuần tập của Broms et al đã xác định nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ và tiền sản giật ở phụ nữ bị PsA (sau khi điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu như đã đề cập). Dữ liệu được trình bày gần đây từ một nghiên cứu thuần tập của Thụy Điển (2007-2014) cũng cho thấy tỷ số chênh lệch đã điều chỉnh (aOR) khi sinh non là 1,80 (khoảng tin cậy 95% [CI], 1,22-2,64) trong số 397 trường hợp mang thai PsA (n = 289 bà mẹ). Tuy nhiên, tỷ lệ của tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ và thai chết lưu không có sự khác biệt giữa các nhóm so sánh.
Tóm lại, những biến cố bất lợi liên quan đến tỉ lệ tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, sinh non ở những phụ nữ mang thai mắc POS là tương đương với quần thể chung. Các triệu chứng PSO có xu hướng giảm ở những phụ nữ mang thai mắc vảy nến.
Để giảm thiểu những ảnh hưởng mà bệnh vẩy nến ở phụ nữ gây ra thì người bệnh cần đến bệnh viện uy tín để tiến hành thăm khám và điều trị ngay khi có dấu hiệu khởi phát. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện uy tín cả nước, được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Không chỉ có hệ thống cơ vật chất, trang thiết bị hiện đại: 6 phòng siêu âm, 4 phòng chụp X- quang DR (1 máy chụp toàn trục, 1 máy tăng sáng, 1 máy tổng hợp và 1 máy chụp nhũ ảnh), 2 máy chụp Xquang di động DR, 2 phòng chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (1 máy 128 dãy và 1 máy 16 dãy), 2 phòng chụp Cộng hưởng từ (1 máy 3 Tesla và 1 máy 1.5 Tesla), 1 phòng chụp mạch máu can thiệp 2 bình diện và 1 phòng đo mật độ khoáng xương....Vinmec còn là nơi quy tụ đội ngũ các y, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ phần nhiều trong việc chẩn đoán và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của cơ thể người bệnh. Đặc biệt, với không gian được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn, Vinmec đảm bảo sẽ mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: psoriasis.org, ncbi.nlm.nih.gov
