Phẫu thuật chính xác nhờ Robot: Khởi đầu quyết định thành công của mỗi ca mổ tái tạo dây chằng chéo trước khớp gối

Bài viết được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Võ Sỹ Quyền Năng - Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Trong các chấn thương thể thao thì chấn thương vùng khớp gối chiếm đến 40%. Trong đó có đến 30% các trường hợp là tổn thương các dây chằng của khớp gối mà nhiều nhất là tổn thương dây chằng chéo trước với khoảng 50% số ca tổn thương dây chằng khớp gối. Môn thể thao hay gặp chấn thương nhất là bóng đá (chiếm khoảng 1/3 số ca).

Dây chằng chéo trước (DCCT) nằm ở bên trong khớp gối, có vai trò quan trọng trong giữ vững khớp gối, giữ cho phần đầu trên xương chày (hay dân gian gọi là xương ống đồng) không bị trượt ra trước và xoay vào trong so với xương đùi. Vai trò giữ vững xoay của khớp gối lớn hơn là vai trò giữ vững trước sau. Do vậy, kỹ thuật mổ tái tạo DCCT ở dân chơi thể thao cần phải phục hồi cả độ vững trước sau và độ vững xoay thì mới phục hồi tốt nhất phong độ như trước chấn thương. Về mặt cấu trúc, DCCT là một dải liên tục với chiều dài trong khớp khoảng 25-40 mm tùy vào kích thước xương của từng người. Nhưng đa phần giới chuyên môn đồng ý rằng DCCT gồm 2 bó chức năng là bó trước trong và bó sau ngoài, tức là khi phục hồi/tái tạo đủ hai bó theo chức năng thì có thể khôi phục như dây chằng bình thường.

Trong DCCT có các thụ cảm thần kinh như các cảm biến lực căng dây chằng để từ đó cơ thể tự động điều chỉnh lực co, sức căng của các nhóm cơ trong khi vận động. Vì vậy mà khi đứt DCCT, cơ đùi sẽ bị teo, một phần do giảm vận động, một phần do các thụ cảm thần kinh mất tác dụng. Hậu quả quan trọng nữa khi bị đứt là DCCT mất chức năng dẫn đến khớp gối bị lỏng, ngoài chuyển động gập-duỗi còn gia tăng đáng kể lượng vận động xoay và trượt ngang. Người bị đứt DCCT sẽ cảm thấy bị lỏng lẻo khớp gối và giảm cảm giác vận động (cảm giác bóng với cầu thủ bóng đá), không tự tin khi chạy, khi thực hiện các động tác đòi hỏi kỹ thuật do đó sụt giảm nghiêm trọng phong độ và khả năng kỹ thuật. Nếu tình trạng kéo dài có thể dẫn đến tổn thương sụn khớp và sụn chêm (như miếng đệm giảm chấn giữa hai đầu xương) và tiến triển thành thoái hóa khớp. Vì vậy, phẫu thuật tái tạo DCCT là điều trị tiêu chuẩn cho những người đam mê các môn thể thao sử dụng chân nhiều như đá bóng, bóng rổ... để phục hồi lại phong độ và khả năng thi đấu.

Khi mổ, bác sĩ sẽ đặt camera rất nhỏ vào trong khớp để từ đó quan sát các cấu trúc của khớp và qua các vết mổ nhỏ khác để đưa dụng cụ mổ vào can thiệp và sửa chữa các tổn thương và tái tạo lại cấu trúc khớp gối. Phương pháp mổ nội soi là phương pháp can thiệp ít xâm lấn, giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, do phải quan sát qua ống kính rất nhỏ cũng như thao tác trong khoảng không gian trật hẹp nên bác sĩ mổ dù rất có kinh nghiệm nhưng cũng không thể đảm bảo đặt chính xác mảnh ghép để tái tạo lại dây chằng gần như dây chằng nguyên thủy. Việc đặt vị trí mảnh ghép mới chẳng khác nào một xạ thủ thực hiện những phát bắn vào bia, không phải lúc nào cũng đạt 9, 10 điểm được, vẫn có những phát bắn vào vòng điểm thấp hoặc thậm chí ra ngoài. Phẫu thuật viên lão làng cũng như xạ thủ chuyên nghiệp, tỉ lệ bắn trúng vòng 9, 10 điểm sẽ cao hơn chứ vẫn có tỉ lệ đặt vào vùng điểm thấp hoặc thậm chí ra ngoài.

Khi mảnh ghép đặt ra ngoài vị trí diện bám nguyên thủy của DCCT thì sẽ không đảm bảo chức năng sinh lý tự nhiên của dây chằng. Nếu vị trí đường hầm đùi ra trước so với điểm lý tưởng thì mảnh ghép cũng có nguy cơ trùng khi duỗi và căng khi gấp; nếu vị trí đường hầm đùi ra sau so với điểm lý tưởng thì có thể bị căng khi duỗi và trùng khi gấp; nếu đặt lên cao thì lại không giữ vững được xoay. Tuy không có điểm lý tưởng để mảnh ghép giữ nguyên chiều dài trong quá trình gấp duỗi gối nhưng các nghiên cứu gần đây đều thống nhất rằng cần đặt mảnh ghép vào vị trí giải phẫu nguyên thủy để đảm bảo dây chằng mới có chức năng tốt nhất. Kể cả với phương pháp khoan đường hầm xuyên chày (khoan đường hầm đùi qua đường hầm chày) mà hiện nay một số phẫu thuật viên áp dụng, mặc dù mảnh ghép có thể vững trước sau do vị trí này mảnh ghép đẳng trường nhất (tức là gần như giữ nguyên chiều dài khi gấp duỗi gối) nên ít bị giãn, tuy nhiên, do vị trí đặt ra ngoài diện bám giải phẫu nên dây chằng mới không đảm bảo độ vững xoay và không đạt được yêu cầu về mặt chức năng ở nhóm người hoạt động thể thao. Nhiều người cho rằng vai trò chính của dây chằng chéo trước chỉ là ngăn không cho mâm chày (đầu trên của xương chày) trượt ra trước so với xương đùi nhưng những nghiên cứu mới nhất cho thấy rằng vai trò giữ vững xoay cũng quan trọng không kém. Như vậy, yêu cầu của ca mổ tái tạo DCCT là phải đặt được mảnh ghép vào vị trí mà chống được cả lực xoay và lực trượt ra trước. Nếu coi vị trí lý tưởng là một điểm (hồng tâm) thì vòng tròn điểm 9, 10 để đặt tâm đường hầm chỉ trong bán kính không quá 1 mm. Khi DCCT bị giãn trên 2mm chức năng của dây chằng đã bị ảnh hưởng. Khi mảnh ghép không được đặt đúng vị trí thì dù có tập phục hồi chức năng tốt và bài bản đến mấy thì dây chằng mới vẫn không đảm bảo chức năng cần có để có thể khôi phục phong độ và kỹ thuật tốt nhất sau tái tạo dây chằng, không những thế còn dễ bị chấn thương, đứt lại khi chơi thể thao. Do đó, việc đặt chính xác vị trí mảnh ghép chính là chìa khóa, là bước khởi đầu quyết định thành công của mỗi ca mổ tái tạo DCCT khớp gối.

Tại Trung tâm Phẫu thuật khớp và Y học thể thao – GS Trần Trung Dũng cùng với BSCKII Vũ Tú Nam và Ths.BSNT Võ Sỹ Quyền Năng đã nghiên cứu và ứng dụng thành công Robot Innova với khả năng dựng hình 3D trong mổ vào phẫu thuật tái tạo DCCT cũng như các dây chằng khác, nhờ đó việc đặt đường hầm ở tất cả các ca mổ đều có thể đạt được ở vùng vị trí tốt nhất (vòng điểm 10). Các ca mổ đều được quét hình và tái tạo 3D khớp gối của người bệnh ngay trong mổ để từ đó tính toán và chọn ra điểm đặt mảnh ghép tối ưu và giúp phẫu thuật viên có thể đặt mảnh ghép chính xác gần như tuyệt đối. Với việc áp dụng các công nghệ tiên tiến vào phẫu thuật và điều trị, trung tâm hoàn toàn tự tin trong chẩn đoán, điều trị và giúp người chơi thể thao, các vận động viên chuyên nghiệp phục hồi nhanh chóng sau chấn thương để tiếp tục với niềm đam mê, và tiếp tục cống hiến trong các môn thể thao.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.