Những ai nên chụp CT đa lát cắt để tầm soát ung thư đại tràng?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Lê Thảo Trâm - Bác sĩ Chẩn Đoán Hình Ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

1. Tổng quan về bệnh Ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng là một loại ung thư có nguồn gốc từ ruột già (đại tràng). Bệnh thường ảnh hưởng đến người lớn tuổi, mặc dù nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Bệnh thường bắt đầu bằng những khối u nhỏ ở tế bào, không ung thư (lành tính) được gọi là polyp hình thành bên ở bên trong đại tràng. Theo thời gian, một số polyp có thể trở thành ung thư đại tràng.

Do thời điểm ban đầu của bệnh là những polyp có thể rất nhỏ và ít nên các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh chưa biểu hiện rõ ràng. Vì vậy, bác sĩ thường khuyên nên kiểm tra sàng lọc thường xuyên để có thể tầm soát ung thư đại tràng bằng cách xác định và loại bỏ polyp trước khi chúng biến thành khối u ung thư.

Nếu bệnh ung thư đại tràng tiến triển, có nhiều phương pháp điều trị giúp kiểm soát bệnh bao gồm phẫu thuật, xạ trị và điều trị bằng thuốc như hoá trị, hoặc liệu pháp tế bào đích và liệu pháp miễn dịch.

Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư đại tràng có thể bắt đầu khi các tế bào khỏe mạnh trong đại tràng phát triển cùng với sự thay đổi trong DNA. Khi DNA có sự thay đổi sẽ làm cho tế bào bị phá huỷ và trở thành ung thư, các tế bào này vẫn tiếp tục phân chia ngay cả khi các tế bào mới không cần thiết. Khi các tế bào này tích tụ, chúng sẽ tạo ra khối u. Theo thời gian, các tế bào ung thư có thể phát triển xâm lấn và phá huỷ các mô bình thường gần đó, đồng thời di chuyển đến các bộ phận khác (di căn).

Khi bệnh tiến triển sẽ xuất hiện một số dấu hiệu và triệu chứng như: tiêu chảy, táo bón, tính chất của phân bị thay đổi, chảy máu trực tràng hoặc có máu trong phân, khó chịu ở bụng, giảm cân không rõ nguyên nhân...

2. Tại sao nên tầm soát ung thư đại tràng?

Ung thư đại tràng là bệnh ung thư phổ biến thứ ba được chẩn đoán cả ở nam và nữ. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn tuổi, nhưng hiện nay nó cũng có tỷ lệ mắc cao hơn ở những người trẻ tuổi. Theo thống kê từ năm 2007 đến 2016 tỷ lệ mắc giảm 3.6% mỗi năm ở người từ 55 tuổi trở lên, nhưng tỷ lệ này lại tăng 2% mỗi năm ở những người dưới 55 tuổi. Ước tính tỷ lệ tử vong do bệnh này gây nên khoảng 53,200 ca. Cho nên, ung thư đại tràng là nguyên nhân thứ hai gây tử vong cao ở cả nam và nữ.

Khi ung thư đại tràng được phát hiện sớm thì tỷ lệ chữa khỏi bệnh là rất cao. Tỷ lệ sốt sống sau 5 năm của ung thư đại trạng nói chung khoảng 64%. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể thay đổi và phụ thuộc vào một số yếu tố. Ngoài ra, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của những bệnh nhân ung thư đại tràng giai đoạn khu trú là khoảng 90%. Nếu ung thư đã lan đến các mô hoặc cơ quan xung quanh hoặc các hạch bạch huyết, tỷ lệ sống sót sau 5 năm khoảng 71%. Nếu ung thư lan đến các bộ phận xa hơn của cơ thể, thì tỷ lệ sống sót sau 5 năm khoảng 14%.

Dựa vào các yếu tố này, việc tầm soát ung thư đại tràng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Hiệu quả của tầm soát ung thư đại tràng tốt giúp cho bác sĩ tìm ra phác đồ điều trị sớm mang lại nhiều cơ hội sống cho bệnh nhân.

3. Nội soi đại tràng ảo (CT colonography) là gì?

Nội soi đại tràng ảo sử dụng phóng xạ liều thấp để có thể quan sát hình ảnh bên trong của đại tràng từ mọi góc độ khác nhau. Kết quả của phương pháp này cho phép tái hiện lại toàn bộ cấu trúc trong đại tràng không chỉ là hình ảnh hai chiều mà còn tái hiện được toàn bộ cấu trúc theo hình ảnh 3D giống nội soi ống mềm, nhưng không có sự xâm lấn.

4. Ưu điểm nội soi đại tràng ảo

Một trong những ưu điểm lớn nhất của nội soi đại tràng ảo là sử dụng kỹ thuật không xâm lấn, không gây cảm giác đau cho người bệnh. Ngoài ra, phương pháp này còn có một số ưu điểm khác như:

● Cung cấp hình ảnh 2D và 3D có thể mô tả nhiều polyp và các tổn thương khác rõ ràng như khi chúng được nhìn thấy trực tiếp bằng phương pháp nội soi thông thường.

● Giảm nguy cơ thủng đại tràng.

● Giảm nguy cơ biến chứng do nội soi, chẳng hạn như điều trị với chất làm loãng máu hoặc vấn đề hô hấp nghiêm trọng.

● Giúp bệnh nhân cao tuổi hoặc những bệnh nhân đau ốm dễ dàng chấp nhận phương pháp này mà không cần phải cố gắng.

● Nội soi đại tràng ảo có thể sẽ khả thi hơn với những trường hợp ruột bị hẹp hoặc tắc nghẽn vì một lý do nào đó, chẳng hạn bị chặn bởi một khối u.

● Phương pháp thực hiện dễ dàng và nhanh chóng.

● Có thể phát hiện các bất thường bên ngoài đại tràng, bao gồm các khối u ác tính ở giai đoạn đầu ở các cơ quan khác cũng như các tình trạng nguy hiểm tiềm ẩn chẳng hạn như phình động mạch chủ bụng.

● Nội soi ảo đại tràng được dễ dàng chấp nhận, vì vậy không cần sử dụng thuốc giảm đau trong quá trình thực hiện.

● Chi phí không tốn kém.

● Không có bức xạ trong cơ thể bệnh nhân sau khi kiểm tra.

● Không có tác dụng phụ.

5. Những ai nên chụp CT đa lát cắt để tầm soát ung thư đại tràng?

Những người bắt đầu từ 30 tuổi lên. Trong trường hợp, có tiền sử gia đình mắc bệnh lý ung thư đại trại hay polyp đại tràng có thể kiểm tra ở độ tuổi thấp hơn.

● Những người có rối loạn tiêu hoá kéo dài đồng thời kèm theo tái phát.

● Những người đi cầu ra máu và không xác định được nguyên nhân rõ ràng.

● Bệnh nhân được chẩn đoán viêm đại tràng mãn tính nhưng không đáp ứng với các phác đồ điều trị trước đó.

● Bệnh nhân đã cắt polyp đại tràng hoặc đã được chẩn đoán polyp đại tràng mà chưa tiến hành phẫu thuật.

Việc chụp CT đa cắt lát đem lại hình ảnh chuẩn xác để tầm soát bệnh ung thư đại tràng, tuy nhiên để đem lại hình ảnh chuẩn xác và đưa ra phác đồ điều trị kịp thời thì bệnh nhân cần đến các trung tâm y tế uy tín, có chất lượng chuyên môn tốt để thực hiện.

Nguồn tham khảo: cancer.net, mayoclinic.org, radiologyinfo.org