Nhận diện dấu hiệu trẻ bị tắc ruột

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Cao Thị Thanh - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ Thanh đã có thời gian công tác 25 năm trong điều trị các bệnh lý Nhi sơ sinh.

Tắc ruột ở trẻ có thể do táo bón kéo dài hoặc do khối u. Ngoài ra, cũng có thể do không tuân thủ an toàn vệ sinh và bị vi khuẩn giun đũa gây dính kết. Khi bị tắc ruột trẻ khóc nhiều vì đau bụng dữ dội, nôn ói. Chính vì vậy, phụ huynh cần lưu ý và xử lý kịp thời khi trẻ gặp phải chứng bệnh này.

1. Chứng tắc ruột là gì?

Tắc ruột là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp. Trong đó, bã thức ăn là một trong những nguyên nhân hiếm gặp gây tắc ruột non. Khối bã thức ăn được hình thành ở dạ dày và di chuyển xuống ruột non khi dạ dày không còn toàn vẹn sau nhiều phẫu thuật khác nhau như: Cắt dạ dày, cắt dây X, nối vị tràng,...

Ngoài ra, khi ruột bị nút, bị bít lại do sự chèn ép từ ngoài ruột như dây chằng, khối u,... hoặc do dị vật như: Giun, bã thức ăn, sỏi mật, khối u sùi trong lòng ruột, nút phân su,... cũng gây nên tình trạng tắc ruột. Nhưng chủ yếu bã thức ăn là nguyên nhân chính gây tắc ruột ở trẻ.

Tắc ruột rất khó chẩn đoán đúng nguyên nhân trước mổ, nếu chậm điều trị có thể gây nhiều biến chứng như mất nước và điện giải do nôn, hạ huyết áp, trụy mạch sớm.

2. Dấu hiệu trẻ bị tắc ruột

Về lâm sàng, có 4 triệu chứng chính gồm đau, nôn, táo bón và chướng bụng:

• Các cơn đau thường xuất hiện khá sớm, có thể xảy ra đột ngột và dữ dội khoảng 2 - 3 phút rồi giảm dần và sau một thời gian lại xuất hiện; cường độ ngày càng tăng dần; cơn đau xảy ra xung quanh vùng trên rốn, bên trái hoặc bên phải bụng, vùng chậu,... sau đó lan tỏa nhanh chóng ra toàn bụng.
• Nôn là dấu hiệu dễ xác định, chúng có thể xuất hiện sớm kèm với cơn đau do tăng nhu động và phản nhu động; lúc đầu trẻ có thể nôn ra thức ăn, sau đến dịch mật, dịch tiêu hóa; khi nôn sớm và nhiều là biểu hiện tắc ruột ở cao, thường xuất hiện tình trạng mất nước sớm; khi nôn ra phân là tắc ruột đã để quá muộn và tắc ruột thấp có dấu hiệu nôn xuất hiện muộn; tình trạng nôn muộn thường đi kèm với triệu chứng chướng bụng.

• Táo bón cũng thể hiện ngưng trệ lưu thông các chất trong lòng ruột, đây là triệu chứng lâm sàng quyết định để chẩn đoán tắc ruột nhưng lại khó xác định nhất vì là dấu hiệu chủ quan mà nhiều khi bệnh nhân không quan tâm đến.
• Chướng bụng thường được phát hiện bằng các phương pháp thăm khám trên lâm sàng như: Nhìn, sờ, nắn, gõ, nghe, khám trực tràng,...

Ở độ tuổi đang mọc răng hoặc thay răng, trẻ nhai kém và chưa biết nhằn hột. Vì thế, nguy cơ bị tắc ruột là rất lớn khi trẻ ăn các loại quả có nhiều xơ bã, chát, đặc biệt là hoa quả có nhiều hột nhỏ và cứng.

Việc chẩn đoán sớm bệnh sẽ là đều cần thiết. Nên phòng tai nạn bằng cách kiểm soát thật kỹ thức ăn cho trẻ. Nếu sau khi ăn, trẻ đau bụng, ói mửa, đại tiện ra máu hoặc không thể đi tiểu, cần đưa đến bệnh viện nhằm ngăn ngừa biến chứng kịp thời.

Bên cạnh đó, cha mẹ còn cần bổ sung cho con các vi khoáng chất thiết yếu như kẽm, Lysine, crom, selen, vitamin B1,... để đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Việc bổ sung các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể đồng thời áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé thường phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.