Tắc ruột non là một căn bệnh hiếm gặp nhưng lại rất nguy hiểm, chỉ đứng sau bệnh viêm ruột thừa cấp tính. Do đó, việc hiểu rõ các thông tin về tình trạng bệnh, nguyên nhân và các triệu chứng là rất quan trọng. Điều này sẽ giúp người bệnh có thể phản ứng kịp thời và tìm được phương pháp điều trị phù hợp để đối phó với bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ chuyên khoa I Lê Nguyễn Hồng Trâm - Bác sĩ Nội tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
1. Tắc ruột non là gì?
Tắc ruột non là tình trạng bệnh lý mà ruột non của bệnh nhân bị tắc nghẽn, khiến các chất trong lòng ruột không thể di chuyển, dẫn tới các biểu hiện như nôn mửa, đau bụng và táo bón. Đây là một trong những tình trạng y tế nguy hiểm, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Nếu tắc ruột không được chẩn đoán và xử lý kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như thủng ruột, rò rỉ nội dung dạ dày vào ổ bụng, làm lây lan vi khuẩn từ ruột tới các khoang khác trong cơ thể và đe dọa tính mạng bệnh nhân.
2. Nguyên nhân gây tắc ruột non
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tắc ruột non, được phân loại theo vị trí xảy ra:
- Nguyên nhân ngoài thành ruột: Các nguyên nhân này bao gồm dây dính, thoát vị bụng, xoắn ruột, áp xe trong khoang bụng hoặc sự hiện diện của khối máu tụ trong khoang bụng.
- Nguyên nhân ở thành ruột: Bao gồm các tình trạng như u bướu, chỗ hẹp trong ruột, tụ máu trong thành ruột và tình trạng viêm ruột.
- Nguyên nhân ở trong lòng ruột: Bao gồm sự xuất hiện của u bướu, sỏi mật hoặc các dị vật khác như bã thức ăn và giun trong lòng ruột.
Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết tắc ruột non:
- Bệnh nhân khi bị tắc ruột non thường có các triệu chứng như đau bụng dữ dội và chướng bụng. Các cơn đau quặn diễn ra liên tục kèm theo những cơn co thắt ở vùng thượng vị hoặc xung quanh rốn. Nguyên nhân gây chướng bụng là do ruột non phản ứng lại với tình trạng tắc nghẽn.
- Bệnh nhân cũng sẽ gặp phải tình trạng nôn và khó khăn trong việc đại tiện. Việc nôn có thể xảy ra muộn và nếu nôn ra chất giống phân thì có thể là dấu hiệu của tắc ở phần cuối ruột non. Tình trạng bí trung và khó đại tiện rõ rệt khi phần ruột dưới chỗ tắc đã được làm sạch hoàn toàn. Tắt ruột non hoàn toàn ở giai đoạn đầu thường khó chẩn đoán.
- Trong trường hợp tắc ruột non bán phần, người bệnh vẫn có thể đi cầu nhưng lượng phân ít. Cả tắc ruột non bán phần và hoàn toàn ở giai đoạn đầu có thể có các triệu chứng tương tự, nên việc phân biệt là rất quan trọng.
- Khi ruột bị tắc, khả năng hấp thụ bị suy giảm, dẫn đến sự tích tụ của dịch trong lòng ruột và sự tăng tiết các dịch khác như dịch dạ dày, tụy và mật. Dịch có thể thấm qua thành ruột, gây phù nề và có thể rỉ vào trong phúc mạc, gây thêm các biến chứng nghiêm trọng.
- Ngoài ra, tình trạng tắc nghẽn kéo dài có thể dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải do ứ đọng dịch trong ruột, gây ra các triệu chứng như choáng váng, nhịp tim nhanh và sốt.
3. Biến chứng của tắc ruột non
Tắc ruột non không chỉ là một vấn đề tiêu hóa cấp tính mà còn là một tình trạng y tế nguy hiểm, chỉ đứng sau viêm ruột thừa cấp về mức độ nghiêm trọng. Các biến chứng có thể bao gồm:
- Hoại tử ruột và thủng ruột: Kéo dài tình trạng tắc nghẽn có thể làm ruột giãn ra và tổn thương mạch máu, dẫn đến hoại tử và thủng ruột, đây là tình trạng cấp cứu y tế khẩn cấp.
- Viêm phúc mạc và nhiễm trùng: Tổn thương thành ruột tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây viêm nhiễm, nhiễm độc và viêm phúc mạc, có thể dẫn đến sốc nặng và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
4. Chẩn đoán và điều trị
4.1 Chẩn đoán tắc ruột non
Chẩn đoán tắc ruột non có thể thực hiện qua hai phương pháp chính:
- Chẩn đoán lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe của bệnh nhân bằng cách quan sát, nghevà sờ để nhận biết các dấu hiệu bất thường.
- Các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng bao gồm nhiều kỹ thuật khác nhau, trong đó để xác định rõ ràng nhất, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang.
- Hình ảnh X-quang: Trong trường hợp tắc ruột non, các hình chụp X-quang thường cho thấy các mức nước hơi và tích tụ dịch. Dấu hiệu đặc trưng cho tắc ruột là sự xuất hiện của mức nước hơi, có thể ít hoặc nhiều tùy thuộc vào vị trí của vùng tắc nghẽn. Với những trường hợp tắc nghẽn ở vị trí thấp và bệnh nhân đến khám muộn, mức nước hơi sẽ càng nhiều. Các mức nước hơi thường nằm giữa bụng. Trên hình ảnh X-quang, các quai ruột non hiện lên với phần chân rộng và nếp niêm mạc của ruột non thường kéo dài suốt chiều ngang của ruột. Các nếp này nằm san sát nhau rất dày, trừ ở phần đoạn hồi tràng. Thông thường khi ruột non bị tắc, sẽ không có hoặc chỉ có rất ít hơi trong ruột.
4.2 Điều trị tắc ruột non
- Điều trị nội khoa: Áp dụng cho những trường hợp tắc ruột non do dính hoặc viêm ruột, bệnh nhân có thể được điều trị bằng thuốc và các biện pháp hỗ trợ khác.
- Điều trị ngoại khoa: Thực hiện phẫu thuật đối với các trường hợp tắc ruột non hoàn toàn không rõ nguyên nhân hoặc khi điều trị nội khoa không hiệu quả.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
