Bài được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Ung thư đại trực tràng là ung thư phổ đứng hàng thứ ba ở nam và nữ tại Mỹ. Đây là nguyên nhân đứng thứ hai gây tử vong do ung thư. Và theo nhiều số liệu nghiên cứu, tỉ lệ người trẻ tuổi có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng đang ngày càng tăng.
1. Nguy cơ ung thư đại trực tràng gia tăng đối với những người trẻ tuổi
Các nghiên cứu đã xác định hơn 130.000 bệnh nhân được chẩn đoán ung thư đại trực tràng ở độ tuổi dưới 50. Hơn 1 triệu bệnh nhân được chẩn đoán ở tuổi 50 trở lên. Ở những người được chẩn đoán dưới 50 tuổi, số ca mắc bệnh từ năm 2004 đến năm 2015 đã tăng lên.
Trong tất cả các trường hợp ung thư đại trực tràng được chẩn đoán, 10% là dưới 50 tuổi (vào năm 2004). Con số đó đã tăng lên 12,2% vào năm 2015. Tại thời điểm chẩn đoán ban đầu, bệnh nhân trẻ tuổi đang ở giai đoạn nặng của bệnh - hơn 50% ở giai đoạn 3 hoặc 4.
Trong số những người được chẩn đoán dưới 50 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở người Mỹ gốc Phi (13,9%) và dân số gốc Tây Ban Nha (18,9%).
Một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên tạp chí JAMA Surgery dự đoán rằng đến năm 2030, số ca ung thư ruột kết ở những người từ 20 đến 34 tuổi sẽ tăng 90% và ung thư trực tràng sẽ tăng 124,2%.
Ung thư đại trực tràng là nguyên nhân thứ ba trong số các ca tử vong liên quan đến ung thư ở Mỹ ảnh hưởng đến cả nam giới và phụ nữ, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ. Mặc dù vậy, tỷ lệ chung của các trường hợp chẩn đoán ung thư mới và tử vong do ung thư ở mọi lứa tuổi đã giảm đều đặn kể từ năm 2009. Các chuyên gia tin điều này là do những tiến bộ trong tầm soát và quản lý tình trạng bệnh.
Tiến sĩ Nancy You , phó giáo sư phẫu thuật ung thư tại Trung tâm Ung thư MD Anderson, Đại học Texas cho rằng, có một số yếu tố góp phần vào sự giảm nói trên. “Đây là những xu hướng tiến bộ đáng khích lệ và chúng phản ánh thành tựu chung của toàn xã hội chúng ta. Các nghiên cứu mô hình trước đây đã chỉ ra rằng có ba yếu tố đóng góp chính: Những tiến bộ trong điều trị, xác định và sửa đổi yếu tố nguy cơ, và thực hành tầm soát ung thư”.
2. Tại sao tỷ lệ ung thư đại tràng ở người trẻ ngày càng tăng?
Hiện tại, vẫn chưa biết tại sao dân số trẻ lại bị ung thư đại trực tràng. Nhiều người tin rằng ung thư đại tràng khởi phát từ các hội chứng ung thư di truyền (tức là đột biến di truyền trong các gen dễ mắc ung thư). Nhưng ở phần lớn bệnh nhân, nguyên nhân không được xác định rõ ràng.
Các Hiệp hội Ung thư Mỹ được cập nhật hướng dẫn đối với sàng lọc ung thư đại trực tràng vào năm 2018. Trước đó, các hướng dẫn khuyến cáo sàng lọc bắt đầu ở tuổi 50 cho những người có nguy cơ trung bình. Tuy nhiên, các hướng dẫn mới khuyến nghị tầm soát ở tuổi 45.
Càng nhiều người biết về ung thư đại trực tràng, họ sẽ càng có nhiều khả năng đi kiểm tra. “Ngày càng có nhiều nhận thức về tầm quan trọng của việc sàng lọc. Cho dù đó là xét nghiệm phân, nội soi đại tràng chậu hông hay nội soi toàn bộ đại tràng. Tôi nghĩ chắc chắn rằng, nhận thức về phương tiện truyền thông xã hội cũng được nâng cao,” - Tiến sĩ Cathy Eng, đồng lãnh đạo của Chương trình Nghiên cứu Ung thư Đường tiêu hóa VICC tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt nói.
Các xét nghiệm tầm soát là yếu tố quan trọng cần xem xét để đánh giá tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Có cả các bài kiểm tra dựa trên phân và kiểm tra hình ảnh có sẵn. Một số phương pháp lấy mẫu dựa trên phân bao gồm xét nghiệm hàng năm, có những người thì xét nghiệm ba năm một lần. Kiểm tra hình ảnh, bao gồm nội soi đại tràng 10 năm một lần và sử dụng phương pháp chụp cắt lớp vi tính hoặc nội soi đại tràng sigma với ống soi mềm mỗi 5 năm. Dù có nhiều lựa chọn nhưng tốt nhất bạn nên nói chuyện với bác sĩ để xác định đâu là xét nghiệm phù hợp với bạn.
Mặc dù các tác giả của nghiên cứu không có lý do chính xác nào về việc gia tăng tỷ lệ mắc bệnh nhưng họ dự đoán là do thiếu tầm soát. “Do thiếu tầm soát, bệnh nhân trẻ tuổi có nhiều khả năng mắc và tử vong do bệnh tiến triển.”
3. Dấu hiệu ung thư đại trực tràng
Các dấu hiệu và triệu chứng ung thư đại trực tràng có thể rất phức tạp và đáng báo động. Nhận thức và cảnh giác với những thay đổi của cơ thể là điều cần thiết để phát hiện bệnh ung thư ở giai đoạn đầu.
Sau đây là một số triệu chứng cần chú ý:
- Chảy máu trực tràng.
- Thay đổi trong hình dạng phân, bao gồm cả kích thước và hình dạng.
- Giảm cân mà không cần ăn kiêng.
- Phải rặn khi đi tiêu.
- Mệt mỏi hoặc giảm sức chịu đựng khi tập luyện.
- Khó chịu hoặc muốn đi tiêu khi không có nhu cầu.
- Đầy hơi hoặc cảm thấy no.
Không bao giờ là quá sớm để xem xét các nguy cơ và các biện pháp phòng ngừa bệnh ung thư đại trực tràng.
“Trong lịch sử, ung thư đại trực tràng ảnh hưởng đến những người trong độ tuổi từ giữa đến cuối 60 tuổi. Tuy nhiên, 15% bệnh nhân dưới 50 tuổi,” Tiến sĩ Cathy Eng nói. “Dự kiến sẽ có sự gia tăng ung thư ruột kết và trực tràng ở những bệnh nhân trẻ tuổi trong thập kỷ tới. Đây là một bệnh ung thư có thể phòng ngừa được. Bạn hãy đi kiểm tra nếu đã đến độ tuổi phù hợp hoặc đến gặp bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào. Sàng lọc sớm vẫn tốt hơn là không sàng lọc”.
4. Tỷ lệ sống sót của những người bị ung thư đại trực tràng là bao nhiêu?
Việc chẩn đoán ung thư đại trực tràng có thể gây lo lắng nhưng thực tế là loại ung thư này có thể điều trị được, đặc biệt là khi phát hiện sớm.
Tỷ lệ sống sót sau 5 năm cho tất cả các giai đoạn của ung thư ruột kết được ước tính là 63% dựa trên dữ liệu từ năm 2009 đến năm 2015. Đối với ung thư trực tràng, tỷ lệ sống sót sau 5 năm là 67%. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm phản ánh tỷ lệ phần trăm những người sống sót ít nhất 5 năm sau khi chẩn đoán.
Theo Trung tâm Y tế Tây Nam của Đại học Texas, vào năm 2015, thời gian sống sót trung bình của ung thư ruột kết giai đoạn 4 là khoảng 30 tháng. Trong những năm 1990, mức trung bình chỉ là 6 đến 8 tháng.
Đồng thời, các bác sĩ hiện đang nhìn thấy ung thư đại trực tràng ở những người trẻ nhiều hơn. Một trong số những nguyên nhân có thể là do lối sống không lành mạnh. Theo ACS, trong khi tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng giảm ở người lớn tuổi thì ở những người dưới 50 tuổi, tỷ lệ này lại tăng từ năm 2008 đến 2017.
5. Có thể ngăn ngừa ung thư đại trực tràng không?
Các yếu tố nguy cơ nhất định đối với ung thư đại trực tràng, chẳng hạn như tiền sử gia đình và tuổi tác là không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên, các yếu tố lối sống có thể góp phần gây ung thư đại trực tràng thì có thể ngăn ngừa được và có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh này. Bạn có thể thực hiện một số phương pháp sau để giảm rủi ro mắc ung thư đại trực tràng:
- Giảm lượng thịt đỏ bạn ăn.
- Tránh các loại thịt đã qua chế biến, chẳng hạn như xúc xích và thịt nguội.
- Ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn.
- Giảm chất béo trong chế độ ăn uống.
- Tập thể dục hàng ngày.
- Giảm cân nếu bác sĩ của bạn đề nghị.
- Bỏ hút thuốc.
- Giảm uống rượu.
- Giảm căng thẳng.
- Quản lý bệnh tiểu đường từ trước.
Một biện pháp phòng ngừa khác là đi nội soi đại tràng hoặc tầm soát ung thư sau tuổi 50. Ung thư được phát hiện càng sớm thì kết quả điều trị càng tốt.
Bệnh ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm, do đó việc sàng lọc phát hiện sớm ung thư đại trực tràng hết sức quan trọng. Khi có yếu tố nguy cơ hoặc các biểu hiện nghi ngờ bạn nên đến các bệnh viện, trung tâm y tế chuyên sâu để khám sàng lọc giúp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
