Người già là đối tượng có nguy cơ gặp phải nhiều bệnh lý khác nhau. Trong đó, táo bón là một vấn đề rất thường gặp ở người cao tuổi. Táo bón ở người cao tuổi nếu không được điều trị có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng tới sức khoẻ và ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng cuộc sống của người lớn tuổi. Vậy người già bị táo bón nên uống thuốc gì?
1. Nguyên nhân gây ra táo bón ở người cao tuổi
Bệnh táo bón ở người già được xác định là không đại tiện trên 3 ngày hoặc 1 tuần đi cầu dưới 3 lần, kèm theo các triệu chứng như đau quặn bụng, phân rắn hoặc khô cứng, khó đi đại tiện. Ngoài ra, táo bón cũng được xác định nếu người bệnh đi ngoài nhiều lần trong ngày nhưng đi không hết phân kèm theo phân cứng.
Táo bón ở người già là một rối loạn tiêu hóa thường gặp nhất, người ta thống kê có tới 50% số người cao tuổi trên 60 tuổi gặp phải vấn đề táo bón. Nguyên nhân gây ra táo bón ở người cao tuổi bao gồm:
- Hệ tiêu hóa bị suy giảm theo tuổi
Cũng giống như các cơ quan khác trong cơ thể, hệ tiêu hóa cũng bị lão hoá theo tuổi. Điều này khiến cho nhu động ruột giảm đi khiến cho thức ăn và phân di chuyển bên trong ruột diễn ra chậm, khi đến hậu môn do quá trình hấp thu nước ở đại tràng mà phân thường khô cứng và khó đào thải ra ngoài. Từ đó, gây ra tình trạng táo bón và khiến nó phổ biến hơn ở người cao tuổi.
- Chế độ dinh dưỡng không phù hợp
Đây là nguyên nhân khá phổ biến khiến cho người già bị táo bón. Nhiều người lớn tuổi có thói quen ít ăn rau xanh, hoa quả tươi hoặc kiêng khem đồ ăn một cách quá mức do đang điều trị bệnh nào đó. Hay ăn quá ít khiến cho chất cặn bã ít và tạo ra không đủ lượng phân để tạo ra được sự phản xạ co bóp đại tràng dẫn đến táo bón.
Ăn nhiều chế phẩm chứa nhiều chất béo như bơ, sữa, đường, đồ ăn cay, nóng... cũng là nguyên nhân dẫn tới táo bón.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị
Người cao tuổi có nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác nhau. Việc sử dụng các loại thuốc tân dược như: Thuốc chống trầm cảm, thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày, kháng sinh... sẽ có nguy cơ gặp phải tác dụng phụ gây ra táo bón.
- Người cao tuổi ít vận động
Vận động và tập thể dục thể thao thường xuyên có tác dụng làm tăng nhu động ruột, giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Đối với những người cao tuổi lười hoạt động thể chất sẽ làm gia tăng nguy cơ bị táo bón.
Ngoài ra, một số người mắc bệnh lý khiến họ phải nằm lâu có thể làm họ bị táo bón.
- Thói quen nhịn đại tiện
Một số người không xây dựng thói quen đi đại tiện phù hợp và có thói quen nhịn đại tiện sẽ khiến cho phân khô cứng, ảnh hưởng tới việc đi cầu.
2. Táo bón ở người già ảnh hưởng tới cơ thể như thế nào?
Người già bị táo bón nếu được quan tâm và điều trị đúng thì thường chỉ kéo dài vài ngày sẽ hết. Tuy nhiên, nếu không điều trị thì tình trạng này sẽ diễn ra thường xuyên và gây ra biến chứng nguy hiểm sau:
- Ứ đọng chất thải
Phân không thể thoát ra ngoài, ứ đọng trong ruột sẽ khiến chúng tạo ra một số chất độc và khi cơ thể hấp thu các chất này sẽ gây ra ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ. Người cao tuổi sẽ trở nên dễ cáu gắt hơn, khó ngủ hay cảm thấy buồn bực.
Ngoài ra, nếu ứ đọng chất thải với lượng nhiều sẽ gây ra tắc ruột với các biểu hiện như đau bụng nhiều, đầy bụng, nôn, bí trung tiện và không đại tiện được. Nếu gặp phải tình trạng này cần được điều trị cấp cứu.
- Bệnh lý vùng hậu môn trực tràng
Bệnh trĩ: Táo bón khiến cho người cao tuổi phải dùng nhiều sức để rặn khi đi vệ sinh. Đây là nguyên nhân gây tổn thương hệ thống tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến sưng viêm và hình thành búi trĩ.
Nứt kẽ hậu môn: Người bị táo bón thường có phân khô cứng và khi đi đại tiện cần dùng sức để đào thải ra ngoài gây vết rách hậu môn (nứt kẽ hậu môn). Nếu không phát hiện và chăm sóc kịp thời sẽ gây nhiễm trùng và biến chứng rò hậu môn nghiêm trọng.
- Tổn thương mạch máu
Việc dùng sức để rặn khi đi đại tiện có thể làm gia tăng áp lực mạch máu, có thể tăng áp lực máu trong não và gây vỡ mạch máu não. Điều này rất nguy hiểm, do mạch máu ở người cao tuổi thường dễ tổn thương.
3. Người già bị táo bón uống thuốc gì?
Để có thể cải thiện được tình trạng táo bón, người cao tuổi có thể áp dụng các biện pháp dùng thuốc và chế độ ăn uống, sinh hoạt. Dùng thuốc thì có thể dùng các chế phẩm từ tây y hoặc dùng thuốc đông y.
3.1 Dùng các thuốc tây y
Thuốc táo bón cho người già hay cho các đối tượng khạc được chia thành nhiều nhóm nhỏ. Tùy thuộc vào cơ chế tác động của thuốc mà chia nhóm khác nhau.
- Nhóm thuốc nhuận tràng tạo khối
Đây là nhóm thuốc có tác động tại chỗ giúp phân hấp thụ nước và làm phân mềm ra, dễ đi hơn. Thuốc có tác dụng sau 1-3 ngày uống.
Một số loại thuốc nhuận tràng này gồm: Citrucel, viên nén Methylcellulose 500mg; Normacol...
- Nhóm thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Trong thành phần chính của nhóm thuốc này có chứa đường và muối vô cơ, có tác dụng tăng thẩm thấu nước và giữ nước trong ruột làm mềm phân và kích thích đi vệ sinh.
Một số nhãn thuốc thường được sử dụng như: Duphalac; Sorbitol Delalande; Forlax...
- Nhóm thuốc dùng để thụt tháo
Có chứa thành phần dầu khoáng và được dùng dưới dạng ống tiêm bơm vào hậu môn, từ đó gây ra kích thích nhu động ruột hoạt động và làm loãng phân giúp tống phân ra ngoài nhanh chóng chỉ sau thời gian ngắn.
- Nhóm thuốc làm mềm phân
Nhóm thuốc này có tác dụng là kích thích tăng bài tiết nước và các chất điện giải vào ruột. Nhờ đó, phân được làm mềm ra, từ đó giúp phân di chuyển dễ dàng. Thuốc này thường có tác dụng khá chậm sau vài ngày. Một số loại thường dùng gồm Doxinate, Norgalax, Cholen HMB...
3.2 Các thuốc đông y giúp hỗ trợ trị táo bón
Các loại thuốc tây đôi khi có thể gây ra một số tác dụng phụ như đầy bụng, đau quặn bụng và tiêu chảy khi đi ngoài. Cho nên, một số biện pháp trị táo bón từ đông y thường được ưu tiên. Dưới đây là một số cách trị táo bón từ đông y:
- Trị táo bón từ nha đam hay lô hội
Lô hội là một vị thuốc được sử dụng trong y với công dụng trị táo bón. Lô hội còn được dùng ngoài có tác dụng dưỡng ẩm và làm mềm da bị bỏng rát.
Cách dùng lô hội để trị táo bón: Lấy lá lô hội, rửa sạch, gọt bỏ vỏ và lấy phần gel bên trong. Sau đó, cắt gel bên trong thành từng miếng nhỏ cho vào nồi đun cùng với lượng nước vừa đủ đến khi sôi. Sau đó lấy nước để nguội rồi uống.
- Vừng đen
Vừng đen hay ma nhân là vị thuốc có tác dụng nhuận tràng. Do trong vừng đen có dầu nên giúp làm mềm phân và nhuận tràng. Bạn có thể đun nước vừng đen và uống hoặc rang qua rồi ăn trực tiếp.
- Mật ong
Mật ong có công dụng kháng khuẩn, bổ sung lợi khuẩn giúp hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh và nhuận tràng.
Cách giảm táo bón bằng mật ong, người già có thể uống thử 2 thìa mật ong với nước ấm mỗi lần, ngày uống 3 lần. Lưu ý những người có bệnh nên tiểu đường, mỡ máu nên tránh biện pháp này.
- Thảo quyết minh hay hạt muồng muồng
Thảo quyết minh có dụng thanh nhiệt, sáng mặt, hạ áp và nhuận tràng.
Cách sử dụng lấy khoảng 500mg cho vào nồi sao đến khi hết nổ, để nguội rồi bỏ vào lọ kín để dùng dần. Mỗi lần từ dùng từ 6 - 8g hãm hoặc đun uống thay trà hàng ngày, vị thuốc này rất thích hợp với người táo bón do tăng huyết áp.
- Khoai lang
Trong khoai lang có thành phần chất xơ, vitamin nhóm B, C cùng một số loại dinh dưỡng như lipid, glucid... khoai lang không chỉ giúp cải thiện tình trạng táo bón mà còn tốt cho sức khỏe. Người già có thể cải thiện táo bón bằng cách ăn khoai lang luộc, sắc nước khoai lang tươi hoặc khô để uống.
3.3 Chế độ ăn uống sinh hoạt
Bên cạnh việc cần biết người già bị táo bón nên uống thuốc gì thì chế độ ăn uống sinh hoạt cũng rất quan trọng.
Điều này giúp làm giảm tình trạng táo bón và cải thiện sức khoẻ, một số điều cần lưu ý chế độ ăn uống sinh hoạt ở người già bao gồm:.
- Chế độ ăn uống: Người cao tuổi nên ăn nhiều rau xanh trong mỗi bữa ăn để có thể giúp bổ sung chất xơ, nhất là các loại rau có tác dụng nhân tràng như mồng tơi, rau khoai lang, rau muống, rau dền, rau đay, mướp...; nên bổ sung các loại hoa quả như cam, quýt, bưởi, đu đủ, chuối, táo, lê...;Uống đủ nước, ít nhất nên uống 1,5 lít nước một ngày hoặc lượng nước tùy vào tình trạng bệnh lý hiện tại, vì nước có tác dụng làm mềm phân, giảm độ ma sát trong ống tiêu hóa, giúp giảm cảm giác đau đớn khi đi ngoài. Người già không nên ăn các loại thức ăn cay nóng, chứa nhiều dầu mỡ; hạn chế bia rượu, trà đặc, cà phê.
- Chế độ sinh hoạt: Nên tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày tùy theo sức khoẻ vì không chỉ nâng cao sức khỏe mà còn rất tốt cho tiêu hóa, giúp tăng nhu động ruột, giảm các triệu chứng táo bón. Người cao tuổi cần tạo một thói quen vận động và tránh nằm hoặc ngồi lâu một chỗ.
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, lo lắng, muộn phiền ảnh hưởng tới sức khỏe và hệ tiêu hóa.
- Nên tập thói quen đi đại tiện: Nên đại tiện đúng tư thế, cố định vào một giờ, tốt nhất là buổi sáng để có thể cải thiện tình trạng táo bón.
Hy vọng, qua bài viết bạn đã biết người già bị táo bón uống thuốc gì và các loại thuốc táo bón cho người già. Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt luôn là biện pháp đầu tiên nên lựa chọn để điều trị và phòng ngừa táo bón. Người cao tuổi nên thực hiện chế độ ăn uống sinh hoạt phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
