Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Hồng Phúc - Bác sĩ Hồi Sức cấp cứu, Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc. Bác sĩ đã có gần 20 năm kinh nghiệm trong Hồi Sức cấp cứu.
Nếu mất nước không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng. Biến chứng nguy hiểm nhất khi mất nước nghiêm trọng là trụy mạch, tụt huyết áp và nguy cơ tử vong cao. Vì thế, ai cũng cần nắm vững thông tin về tình trạng này để sớm có hướng xử lý, hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
1. Mất nước nghiêm trọng
Mất nước nghiêm trọng được coi là một tình huống cấp cứu. Nếu không được xử trí kịp thời sẽ để lại những hậu quả nặng nề, đặc biệt là đối với mất nước ở trẻ em.
Một người bình thường được chẩn đoán là mất nước nghiêm trọng khi xuất hiện các triệu chứng sau :
- Khát nước: Khát nước là triệu chứng điển hình nhất kể cả trong trường hợp mất nước thể nhẹ hay mất nước nghiêm trọng. Cơn khát sẽ tăng dần tùy theo lượng nước bị hao hụt đi mà không có các biện pháp bù nước kịp thời.
- Không đi tiểu hoặc tiểu rất ít: Mất nước khiến cơ thể phải tìm mọi cách để giữ nước, một trong số đó là hạn chế bài tiết nước tiểu. Nước tiểu (nếu có) được thải ra sẽ có màu vàng sẫm. Đặc biệt, không thể đi tiểu là biểu hiện của việc cơ thể đang trong trạng thái mất nước nghiêm trọng, cần được xử trí ngay lập tức.
- Không đổ mồ hôi: Tương tự như nước tiểu, cơ thể còn giữ nước bằng cách hạn chế bài tiết mồ hôi. Vậy nên kể cả trong thời tiết nắng nóng, tuyến mồ hôi cũng không thể hoạt động một cách bình thường. Điều này có thể dẫn đến việc tăng nhiệt độ cơ thể khiến bạn say nắng hoặc kiệt sức vì nóng.
- Đau đầu, chóng mặt: Các triệu chứng này kèm theo đó là tim đập nhanh và huyết áp giảm, triệu chứng này có thể xảy ra kể cả khi cơ thể chỉ bị mất nước nhẹ.
- Nếp véo da mất chậm hoặc rất chậm: Véo nhẹ một khu vực da bất kỳ trên cơ thể nếu thấy vùng da đó trở lại trạng thái bình thường chậm hoặc rất chậm (trên 2 giây) chứng tỏ cơ thể đang mất nước nghiêm trọng khiến độ đàn hồi của da giảm.
Các triệu chứng mất nước nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ :
- Trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, phản ứng chậm với các kích thích thậm chí li bì
- Khóc không ra nước mắt
- Không thấy tã trẻ ướt trong khoảng 2-3 giờ.
- Môi, lưỡi khô, mắt trũng, tay chân lạnh
- Nếp véo da mất chậm hoặc rất chậm.
2. Nguyên nhân mất nước nghiêm trọng
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng có thể kể đến như :
- Nhiệt độ: Mất nước nghiêm trọng có thể xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian kéo dài khiến mồ hôi đổ quá nhiều, ví dụ : lao động hoặc chơi thể dục thể thao dưới trời nắng hay ở quá lâu trong phòng tắm hơi.
- Tiêu chảy: Tiêu chảy có thể kèm theo nôn khiến bạn mất một lượng nước lớn trong khoảng thời gian ngắn, nếu không bổ sung nước kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng.
- Sốt: Những bệnh nhân sốt cao kéo dài khiến cơ thể đổ nhiều mồ hôi cũng có nguy cơ rơi vào tình trạng mất nước nghiêm trọng.
- Không uống đủ nước: Trong một số điều kiện cụ thể không thể tìm được nguồn cung cấp nước như đi trên sa mạc hay ở trong khu vực không có nước sạch để sử dụng, lượng nước bổ sung cho cơ thể không bù đắp được lượng nước mất đi sẽ khiến bạn dần dần rơi vào trạng thái mất nước nghiêm trọng.
- Thuốc: Một số loại thuốc khiến cơ thể tăng bài tiết nước tiểu chẳng hạn như thuốc điều trị tăng huyết áp có thể khiến bạn mất nước nhanh hơn, dẫn đến mất nước nghiêm trọng.
Ngoài ra, một nguyên nhân khác thường hay gặp phải là sự chủ quan của nhiều người đã không có giải pháp bù nước kịp thời khi cơ thể mất nước nhẹ dẫn đến việc tình trạng mất nước nghiêm trọng.
3. Điều trị mất nước nghiêm trọng
Mất nước nghiêm trọng không được xử trí kịp thời có thể dẫn đến những tổn thương ở não, thậm chí dẫn đến tử vong. Mất nước nghiêm trọng cần được điều trị bằng phương pháp truyền dịch và các chất điện giải trực tiếp qua đường tĩnh mạch giúp cơ thể hấp thu nhanh hơn.
Bù nước bằng cách thông thường qua đường uống sẽ không thể đáp ứng kịp thời nhu cầu nước của các tế bào. Dịch truyền thường là dung dịch hỗn hợp nước, muối, các chất điện giải như Kali, Natri. Ngoài ra, cần liên tục theo dõi nhịp tim và huyết áp của bệnh nhân trong quá trình truyền cho đến khi nhịp tim và huyết áp trở lại bình thường. Bên cạnh đó, vẫn cần tích cực bổ sung nước qua đường uống cho người bệnh.
Truyền dịch trực tiếp qua đường tĩnh mạch cũng có thể áp dụng với trẻ bị mất nước nghiêm trọng. Tuy nhiên, chỉ sử dụng phương pháp này khi bù nước bằng dung dịch oresol hay nước cháo muối không có hiệu quả.
Mất nước nghiêm trọng là tình trạng nguy hiểm, cần được cấp cứu, xảy ra khi cơ thể bị hao hụt một lượng nước lớn do nhiều nguyên nhân như làm việc hoặc chơi thể thao ngoài trời nắng nóng, các tình trạng bệnh lý như tiêu chảy, nôn... hay việc sử dụng các loại thuốc lợi tiểu không có biện pháp bù nước hợp lý. Điều trị mất nước nghiêm trọng hiệu quả nhất là truyền trực tiếp dung dịch hỗn hợp nước, muối, các chất điện giải trực tiếp qua đường tĩnh mạch song song với việc bù nước bằng đường uống.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com
