Hiểu rõ gan thải độc qua đường nào là điều rất cần thiết, giúp áp dụng đúng cách các biện pháp chăm sóc và giảm nguy cơ tổn thương gan. Ngoài ra, điều này góp phần đảm bảo chức năng thải độc gan hiệu quả và duy trì sức khỏe bền vững. Để hiểu hơn về vấn đề gan thải độc qua đường nào và cách chăm sóc gan, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Gan thải độc qua đường nào?
Trước khi tìm hiểu về gan thải độc qua đường nào, chúng ta cần hiểu rõ về gan. Gan của người trưởng thành nặng khoảng 1,4 kg, nằm ở phía trên bên phải của ổ bụng, ngay dưới cơ hoành. Là một trong những cơ quan lớn nhất trong cơ thể, gan đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng trao đổi chất, bao gồm:
- Chuyển hóa các chất dinh dưỡng có trong chế độ ăn thành những chất mà cơ thể có thể sử dụng.
- Lưu trữ các dưỡng chất này và cung cấp cho tế bào khi cần.
- Loại bỏ các chất độc hại bằng cách chuyển hóa chúng thành dạng vô hại hoặc thải độc qua gan.
- Với sự hỗ trợ của vitamin K, gan sản xuất các protein cần thiết cho quá trình đông máu và phân hủy các tế bào máu cũ hoặc hư hỏng.
Gan thải độc qua đường nào? Mô gan được cấu tạo từ nhiều đơn vị tế bào nhỏ, với các kênh dẫn máu và mật chạy xuyên qua. Máu từ các cơ quan tiêu hóa chảy qua tĩnh mạch cửa đến gan, mang theo chất dinh dưỡng, thuốc và cả các chất độc hại. Tại gan, các chất này được xử lý, lưu trữ, chuyển đổi, giải độc, sau đó được đưa trở lại vào máu hoặc đào thải ra ngoài. Nhờ cơ chế này, gan có khả năng loại bỏ rượu và các sản phẩm phụ từ quá trình phân hủy thuốc khỏi máu.
Gan đóng vai trò trung tâm trong hầu hết các quá trình trao đổi chất của cơ thể. Ví dụ, trong quá trình chuyển hóa chất béo, các tế bào gan phân hủy chất béo để tạo năng lượng, đồng thời sản xuất khoảng 800 - 1.000 ml mật mỗi ngày. Chất lỏng có màu vàng, nâu hoặc xanh ô liu này được thu thập qua các ống dẫn nhỏ và chuyển đến ống mật chính, sau đó được dẫn đến tá tràng – một phần của ruột non. Mật đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy và hấp thụ chất béo.
Trong quá trình chuyển hóa carbohydrate, gan giữ cho mức đường huyết luôn ổn định. Khi lượng đường trong máu tăng, chẳng hạn sau bữa ăn, gan sẽ hấp thụ glucose từ máu qua tĩnh mạch cửa và lưu trữ dưới dạng glycogen. Khi lượng đường trong máu giảm, gan phân hủy glycogen và giải phóng glucose vào máu. Bên cạnh việc dự trữ glucose, gan còn lưu trữ các vitamin và khoáng chất (như sắt và đồng), sau đó cung cấp vào máu khi cần thiết.
Gan cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa protein. Cụ thể, các tế bào gan chuyển đổi axit amin từ thực phẩm để tạo ra năng lượng, carbohydrate hoặc chất béo. Trong quá trình này, amoniac (một chất độc hại) được tạo ra như sản phẩm phụ. Các tế bào gan sau đó chuyển đổi amoniac thành urê, một chất ít độc hơn. Urê được đưa vào máu, vận chuyển đến thận và thải ra ngoài qua nước tiểu. Đây chính là đáp án của câu hỏi gan thải độc qua đường nào.
2. Tiến trình thải độc gan diễn ra vào thời gian nào?
Ngoài việc hiểu rõ gan thải độc qua đường nào, việc tìm hiểu về thời điểm thải độc gan cũng là điều quan trọng. Gan sẽ tiến hành thải độc vào khoảng thời gian từ khoảng 23 giờ đêm cho đến 5 giờ sáng. Do đó, chúng ta nên ngủ trước 23 giờ để gan thực hiện tốt chức năng thanh thải độc tố và chất thải ra khỏi cơ thể. Điều này giúp hạn chế tình trạng nóng trong người và mang lại một tinh thần tốt nhất vào ngày hôm sau.
3. Cách giữ gan khỏe mạnh
Là một phần quan trọng trong cơ chế hoạt động của cơ thể, việc duy trì gan khỏe mạnh và tránh thói quen sinh hoạt không lành mạnh là điều vô cùng cần thiết. Trong những năm gần đây, nhiều sản phẩm đã được ra mắt trên thị trường với mục tiêu thải độc gan và làm sạch gan, duy trì chức năng hoặc phục hồi gan bị tổn thương sau những buổi tiệc tùng với thức ăn và rượu bia. Một bác sĩ chuyên về gan đã làm rõ những hiểu lầm phổ biến về sức khỏe gan, đồng thời giải thích giá trị thực sự của quá trình thải độc gan như sau:
3.1. Không nên lạm dụng thuốc thải độc gan
Mặc dù các thực phẩm chức năng giúp thải độc gan được quảng cáo là phương pháp bảo vệ sức khỏe gan hàng ngày và khắc phục tình trạng uống rượu bia quá mức, các chuyên gia gan mật không khuyến khích sử dụng. Nhiều sản phẩm thải độc gan này không được cơ quan y tế giám sát, do đó chất lượng không đồng đều và chưa được kiểm chứng đầy đủ qua các thử nghiệm lâm sàng.
Một số thành phần thải độc gan phổ biến đã cho thấy kết quả tích cực, chẳng hạn như cây kế sữa (cúc gai/kế thánh) giúp giảm viêm gan và chiết xuất nghệ chống lại tổn thương gan. Tuy nhiên, dữ liệu thử nghiệm lâm sàng trên người vẫn chưa đầy đủ để có thể khuyến cáo sử dụng các hợp chất thải độc gan tự nhiên này một cách thường xuyên.
Giảm uống rượu và hạn chế tiêu thụ thực phẩm nặng luôn có lợi cho sức khỏe gan. Ngược lại, các chất giúp thải độc gan vẫn chưa được chứng minh có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do uống rượu quá mức.
3.2. Thận trọng khi thải độc gan qua da nhằm giảm cân
Khi đã nắm rõ gan thải độc qua đường nào thì một điều quan trọng cần chú ý là thận trọng khi thải độc gan qua da. Nhiều sản phẩm thải độc gan cũng được quảng cáo như thuốc giảm cân, nhưng không có dữ liệu lâm sàng chứng minh hiệu quả. Thậm chí, một số thực phẩm chức năng có thể gây hại và làm tổn thương gan, vì vậy mọi người cần thận trọng khi sử dụng các sản phẩm thải độc gan qua da.
3.3. Cách bảo vệ mình khỏi bệnh gan
Ngoài thải độc gan, chúng ta có thể thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa các tác nhân gây ảnh hưởng gan, bao gồm:
- Hạn chế uống rượu: Để ngăn ngừa bệnh gan do rượu, nam giới không nên uống quá 3 ly mỗi ngày và phụ nữ không quá 2 ly.
- Kiểm soát cân nặng: Duy trì chỉ số BMI trong khoảng 18-25 bằng chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn để giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Phòng tránh viêm gan virus: Không sử dụng ma túy bất hợp pháp và thực hiện quan hệ tình dục an toàn, tránh quan hệ với nhiều bạn tình.
- Nhận biết nguy cơ cá nhân: Nếu uống rượu nhiều hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh gan, mọi người hãy đi kiểm tra định kỳ vì bệnh gan mạn tính có thể âm thầm tiến triển trong nhiều năm mà không có triệu chứng.
Gần 50% bệnh nhân viêm gan C không biết mình đã bị nhiễm, vì vậy việc trao đổi với bác sĩ về việc tầm soát là rất quan trọng nếu có các yếu tố nguy cơ sau đây:
- Đã từng nhận truyền máu trước năm 1992.
- Đã hoặc đang sử dụng ma túy bất hợp pháp.
- Bệnh nhân chạy thận nhân tạo.
- Người nhiễm HIV.
- Nhân viên y tế bị kim tiêm có dính máu nhiễm viêm gan C.
- Có hình xăm trong môi trường không đảm bảo vệ sinh.
3.4. Điều trị tổn thương gan
Việc thải độc gan chưa được chứng minh có thể điều trị các tổn thương gan hiện tại. Dưới đây là một số loại bệnh gan và các phương pháp điều trị:
- Viêm gan A và B: Nên tiêm phòng viêm gan A và B nếu chưa có miễn dịch hoặc chưa mắc bệnh gan tiềm ẩn. Hiện nay, bệnh viêm gan B mãn tính cũng có thuốc uống mang lại hiệu quả cao.
- Bệnh gan do rượu: Ngừng uống rượu là cách tốt nhất để gan phục hồi, vì gan có khả năng tái tạo và chữa lành đáng kể sau khi loại bỏ tác động gây hại.
- Viêm gan C: Hiện đã có thuốc uống hiệu quả cao và dung nạp tốt để điều trị viêm gan C.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu: Cách điều trị hiệu quả nhất là giảm cân, đã được chứng minh giúp giảm mỡ trong gan và giảm viêm do tích tụ mỡ.
3.5. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan
Béo phì làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Chất béo tích tụ trong gan có thể gây viêm, dẫn đến xơ hóa và xơ gan. Với tỷ lệ béo phì ngày càng gia tăng ở Hoa Kỳ, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu đang trở nên phổ biến nhanh chóng và được dự đoán sẽ vượt qua viêm gan C, trở thành nguyên nhân hàng đầu cho ghép gan trong vòng 30 năm tới.
Cuối cùng, không chỉ biết rõ về gan thải độc qua đường nào mà việc duy trì lá gan khỏe mạnh bằng cách chăm sóc tốt cho gan là một điều cần thiết. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm có hại và rượu bia, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và đi khám khi có các yếu tố nguy cơ về bệnh gan. Nếu gan đã bị tổn thương, hãy phối hợp với bác sĩ để xây dựng kế hoạch điều trị an toàn và hiệu quả nhất cho tình trạng của mình.
Với mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn diện và bảo vệ chức năng gan, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ đáng tin cậy cho mọi gia đình, đặc biệt là những người trung niên khi các yếu tố nguy cơ tổn thương gan bắt đầu xuất hiện.
Tại đây, khách hàng sẽ được đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm đón tiếp, thăm hỏi kỹ lưỡng về các triệu chứng hiện tại, tiền sử bệnh gan, thói quen uống rượu, tiền sử viêm gan cá nhân và gia đình. Nếu phát hiện khách hàng có nguy cơ cao mắc bệnh gan, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng để đánh giá và tầm soát. Hệ thống thiết bị xét nghiệm tại Vinmec hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo mang lại kết quả chính xác nhất cho khách hàng. Các xét nghiệm cận lâm sàng cơ bản về gan có thể bao gồm:
- Xét nghiệm máu giúp kiểm tra mức độ men gan. Nếu men gan cao, đó là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương. Xét nghiệm máu cũng đánh giá chức năng gan thông qua khả năng đông máu, định lượng protein và bilirubin trong máu. Ngoài ra, xét nghiệm máu còn giúp xác định nguyên nhân gây xơ gan, như tìm kháng nguyên viêm gan siêu vi hoặc đánh giá mức độ tích tụ đồng và sắt trong các bệnh lý gan liên quan đến chuyển hóa.
- Siêu âm gan: Sử dụng sóng siêu âm để hiển thị hình dạng và cấu trúc của gan, giúp bác sĩ phát hiện sớm các bất thường ngay cả khi chưa có triệu chứng. Đặc điểm nhạy nhất của siêu âm là phát hiện sỏi trong ống mật hoặc túi mật.
- Sinh thiết gan: Khi các tổn thương gan không thể giải thích bằng các xét nghiệm thông thường hoặc cần đánh giá tiên lượng chính xác hơn, sinh thiết gan sẽ được chỉ định để quan sát tế bào gan dưới kính hiển vi.
Ngoài ra, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec còn cung cấp nhiều xét nghiệm chuyên sâu khác trong các gói khám gan, phù hợp với từng đối tượng. Đây là minh chứng cho cam kết chăm sóc sức khỏe toàn diện, mang đến cơ hội duy trì lá gan khỏe mạnh và bền lâu cho mọi người.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com, ncbi.nlm.nih.gov, hopkinsmedicine.org
