Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Tiêm thuốc chống viêm giảm đau cột sống dưới hướng dẫn của X-quang tăng sáng truyền hình là phương pháp đã được tiến hành từ lâu ở nhiều cơ sở y tế. Đây là phương pháp chẩn đoán, điều trị hiệu quả trong các bệnh lý liên quan đến thoát vị đĩa đệm, đau cột sống.
1. Tiêm giảm đau cột sống trong điều trị đau lưng
Đau lưng là bệnh lý thường gặp, nguyên nhân có thể liên quan đến thoái hóa, giãn hay rách các dây chằng, thoát vị đĩa đệm, rách đĩa đệm, chèn ép các rễ thần kinh. Đau thắt lưng cũng có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác như viêm cột sống (lao cột sống hay viêm đĩa đệm do vi khuẩn), các khối u, hội chứng đuôi ngựa, phình động mạch chủ bụng, sỏi tiết niệu, viêm khớp, loãng xương hay đau cơ lưng.
Điều trị đau lưng phụ thuộc vào vị trí và nguyên nhân đau cũng như cơ chế gây đau. Các phương pháp điều trị như điều trị bằng thuốc, điều trị can thiệp, phẫu thuật (được chỉ định khi các phương pháp điều trị bảo tồn thất bại). Trong điều trị bằng thuốc, với các trường hợp đau lưng có liên quan tới thoát vị đĩa đệm gây chèn ép rễ hoặc viêm khớp liên mấu, bác sĩ có thể chỉ định kỹ thuật phong bế rễ thần kinh, tiêm ngoài màng cứng. Kỹ thuật này được tiến hành dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp vi tính hoặc màn hình X-quang tăng sáng, bác sĩ tiêm hỗn hợp thuốc chống viêm và thuốc giảm đau vào rễ thần kinh bị tổn thương và vùng nhiều cảm thụ quan đau với mục đích giảm đau, giảm viêm. Đây được đánh giá là phương pháp có hiệu quả cao, chính xác và an toàn.
2. Kỹ thuật tiêm giảm đau cột sống dưới X-quang tăng sáng được tiến hành như thế nào?
Các loại thuốc được dùng trong kỹ thuật tiêm giảm đau cột sống dưới X- quang tăng sáng bao gồm:
- Thuốc gây tê tại chỗ
- Thuốc gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê)
- Thuốc đối quang Iod tan trong nước
- Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
- Thuốc giảm đau, chống viêm cột sống (Depo-Medrol 40mg).
Khi thực hiện thủ thuật này, bệnh nhân thường không cần gây tê tại chỗ hay toàn thân.
Các bước tiến hành:
- Đặt người bệnh lên bàn chụp X-quang tăng sáng. Đặt đường truyền tĩnh mạch.
- Sát khuẩn vùng chọc kim
- Bác sĩ rửa tay, mặc áo, đi găng, trải toan vô khuẩn có lỗ lên vị trí cần tiêm
- Chọc kim vào khoang ngoài màng cứng, lỗ tiếp hợp hay khe khớp (tùy thuộc chỉ định) dưới hướng dẫn màn tăng sáng.
- Nếu chọc vào khoang ngoài màng cứng cần hút lại, nếu hút ra dịch não tủy thì đã chọc nhầm vào khoang dưới nhện, nếu hút ra máu thì chọc nhầm vào mạch máu.
- Bơm thử 1ml thuốc đối quang để khẳng định vị trí của mũi kim. Bơm 1.5ml Depo-Medrol 40mg+1ml Lidocain 2%.
- Rút kim. Băng vị trí chọc.
3. Tai biến có thể gặp khi thực hiện thủ thuật và cách xử trí
- Chảy máu vị trí chọc kim: bác sĩ sẽ băng ép vị trí chọc.
- Tụ máu phần mềm cạnh vị trí chọc kim: bệnh nhân tiếp tục được theo dõi
- Mất cảm giác chi dưới hoặc vùng chi phối của rễ thần kinh (hiếm, gặp ở những người bệnh quá nhạy cảm với Lidocain), thường thoáng qua và trở lại bình thường sau 1 giờ.
- Viêm màng não tủy (hiếm): trường hợp này cần thăm khám chuyên khoa.
Điều trị tiêm giảm cột sống dưới X-quang tăng sáng là kỹ thuật đòi hỏi cần có trình độ kinh nghiệm cao của bác sĩ thực hiện cùng với sự phối hợp hoàn hảo của bệnh nhân. Để đạt hiệu quả chẩn đoán cao thì bệnh nhân cần chọn các địa chỉ uy tín có máy chụp x-quang và có trang thiết bị y tế hiện đại, đạt chuẩn.
