Bệnh tiểu đường tự miễn tiềm ẩn ở người lớn (LADA) còn có tên khác là bệnh tiểu đường loại 1,5. Giống như tiểu đường tuýp 1, LADA hình thành khi hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể để tấn công tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy. Vậy đái tháo đường tự miễn có chữa được không?
1. Bệnh tiểu đường tự miễn LADA là gì?
Bệnh tiểu đường tự miễn tiềm tàng ở người trưởng thành (LADA - Latent Autoimmune Diabetes in Adults) tiến triển chậm, đôi khi còn được gọi là bệnh tiểu đường loại 1,5. Giống như tiểu đường loại 1, LADA xảy ra khi tuyến tụy ngừng sản xuất đủ insulin. Nguyên nhân có thể là do một số chất độc hại làm tổn thương các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Tuy nhiên điểm khác biệt so với tiểu đường tuýp 1 là người bị LADA không cần điều trị bằng insulin một thời gian dài sau khi được chẩn đoán mắc bệnh.
Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng tiểu đường tự miễn LADA là một nhánh nhỏ của đái tháo đường tuýp 1, trong khi những người khác không công nhận đây là một dạng riêng biệt. Có giả thuyết cho thấy bệnh tiểu đường xảy ra liên tục, và LADA nằm giữa đái tháo đường loại 1 và loại 2.
Đầu tiên, LADA có thể được điều trị bằng cách kiểm soát lượng đường trong máu thông qua chế độ ăn uống, giữ cân nặng thích hợp, tập thể dục và có thể uống một số thuốc. Nhưng khi cơ thể dần mất khả năng sản xuất insulin, cuối cùng bệnh nhân sẽ cần tiêm insulin.
Cần nhiều nghiên cứu hơn để thiết lập cách điều trị đái tháo đường tự miễn LADA tốt nhất. Nhìn chung thì cũng giống như các loại tiểu đường khác, bệnh nhân sẽ cần theo dõi chặt chẽ để giảm thiểu tiến triển của đái tháo đường và các biến chứng tiềm ẩn.
2. Chẩn đoán tiểu đường tự miễn LADA
Những người mắc tiểu đường tự miễn LADA thường trên 30 tuổi - lớn hơn độ tuổi bắt đầu phát triển triệu chứng tiểu đường loại 1. Vì ban đầu tuyến tụy của bệnh nhân vẫn sản xuất một số insulin, nên tiểu đường tự miễn LADA thường bị chẩn đoán nhầm với tiểu đường loại 2.
Cách duy nhất để chẩn đoán xác định đái tháo đường tự miễn LADA là thông qua xét nghiệm máu. Bác sĩ sẽ kiểm tra các kháng thể chống lại tế bào tạo insulin của tuyến tụy, cũng như mức độ protein C-peptide mà cơ thể tạo ra.
Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường loại 2, nhưng các triệu chứng dường như không cải thiện dù đang dùng thuốc, hoặc gần đây bạn bị giảm cân mà không rõ lý do, hãy trình bày với bác sĩ về nguy cơ mắc tiểu đường tự miễn LADA cũng như điều chỉnh phương pháp điều trị sao cho phù hợp nhất.
Một số chuyên gia cho rằng việc điều trị bằng insulin ngay từ khi chẩn đoán có thể giúp duy trì chức năng tế bào beta. Vì vậy việc chẩn đoán sớm và chính xác đóng vai trò rất quan trọng.
3. Điều trị tiểu đường tự miễn LADA
Đái tháo đường tự miễn có chữa được không? Giống như các tuýp đái tháo đường khác, mục tiêu điều trị đái tháo đường tự miễn LADA là kiểm soát glucose huyết tốt và ngăn ngừa biến chứng. Do sự phá hủy dần tế bào beta theo thời gian, bệnh nhân cần chọn phương án duy trì chức năng tế bào.
Đái tháo đường loại 1,5 hình thành do cơ thể không sản xuất đủ insulin, nhưng vì ban đầu bệnh tiến triển khá chậm, nên thuốc uống điều trị tiểu đường loại 2 sẽ có hiệu quả. Nếu bệnh nhân cũng bị thừa cân, béo phì thì cần chế độ giảm cân với ăn kiêng và tăng cường tập thể dục.
Khi chức năng tế bào beta suy giảm, các thuốc hạ đường huyết uống mất khả năng duy trì glucose máu sau khi ăn và lúc đói, người bệnh sẽ có nguy cơ cao bị stress oxy hóa - cơ chế quan trọng hình thành biến chứng đái tháo đường. Những người mắc đái tháo đường loại 1,5 cũng có thể xét nghiệm dương tính với ít nhất một trong số các kháng thể của đái tháo đường loại 1.
Khi cơ thể ngừng sản xuất đủ insulin, bệnh nhân sẽ cần bổ sung insulin để điều trị đái tháo đường tự miễn LADA. Thông thường bệnh nhân sẽ cần điều trị bằng insulin sau khoảng 5 năm kể từ khi được chẩn đoán, song nên dùng insulin sớm để hạn chế các các biến chứng mạn tính. Các nghiên cứu cho thấy điều trị insulin sớm trong vòng 1 năm sau chẩn đoán giúp làm chậm quá trình phá hủy tế bào beta. Hơn nữa, người bệnh cũng sẽ kiểm soát chuyển hóa, sự tiết insulin và đáp ứng tự miễn chống lại tế bào beta tốt hơn.
Nhìn chung, insulin là phương pháp ưu tiên hàng đầu trong điều trị đái tháo đường tự miễn tuýp 1.5. Có nhiều loại insulin và chế độ điều trị khác nhau, liều lượng insulin cần thiết cũng sẽ thay đổi hàng ngày. Vì vậy người bệnh tiểu đường tự miễn LADA cần theo dõi nồng độ glucose thông qua xét nghiệm đường huyết thường xuyên.
4. Biến chứng và tiên lượng của tiểu đường tự miễn LADA
Tuổi thọ cho những người mắc tiểu đường tự miễn LADA tương tự như các bệnh nhân đái tháo đường khác. Trước đây, những người mắc bệnh tiểu đường loại 1 thường có tuổi thọ ngắn. Tuy nhiên phương pháp điều trị bệnh tiểu đường đã được cải thiện đáng kể. Với kiểm soát bệnh chặt chẽ, bệnh nhân hoàn toàn có thể đạt được tuổi thọ bình thường.
Lượng đường trong máu cao trong một thời gian dài sẽ dẫn đến các biến chứng, như bệnh thận, vấn đề về tim mạch, bệnh về mắt và thần kinh. Bệnh tuyến giáp cũng phổ biến hơn ở người mắc tiểu đường tự miễn LADA so với đái tháo đường loại 2. Khả năng chữa lành vết thương của họ cũng chậm hơn và nhiều khả năng bị nhiễm trùng. Chỉ cần kiểm soát glucose huyết tốt, nhiều biến chứng trên có thể được ngăn chặn.
Hiện tại, không có cách nào để ngăn ngừa bệnh tiểu đường tự miễn LADA. Giống như bệnh tiểu đường loại 1, yếu tố di truyền có thể đóng vai trò nhất định. Chẩn đoán sớm và chính xác, kết hợp với quản lý chặt chẽ các triệu chứng là cách tốt nhất để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Tóm lại, các triệu chứng của tiểu đường tự miễn LADA sẽ diễn tiến chậm từ từ, bệnh nhân sẽ không cần điều trị đái tháo đường tự miễn trong nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi được chẩn đoán. Ban đầu, người mắc LADA có thể uống thuốc tiểu đường tuýp 2, kết hợp với thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Sau đó, khi cơ thể dần làm hỏng các tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy, người bệnh sẽ cần dùng insulin để kiểm soát lượng đường trong máu.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Nguồn tham khảo: webmd.com; mayoclinic.org
