Viêm ruột thừa là một trong những nguyên nhân gây đau bụng ở bệnh nhân lớn tuổi. Viêm ruột thừa ở người già biểu hiện tình trạng đau bụng với những tính chất, đặc điểm thường khác biệt so với bệnh nhân trẻ hơn, bệnh nhân lớn tuổi thường khởi phát các triệu chứng không rõ ràng, dẫn đến việc đến bệnh viện muộn hơn khi tình trạng bệnh tiến triển nghiêm trọng.
1. Nguyên nhân dẫn đến viêm ruột thừa ở người già
Nguyên nhân sinh bệnh của viêm ruột thừa nói chung và viêm ruột thừa ở người già vẫn đang còn nhiều tranh cãi. Có thể giải thích tình trạng viêm ruột thừa bởi một số thuyết sau:
- Nhiễm khuẩn: Thuyết nhiễm khuẩn đề cập đến các loại vi khuẩn như là nguyên nhân gây nên tình trạng viêm tại ruột thừa.
- Rối loạn thần kinh vận mạch: Dưới sự tác động của thần kinh, ruột thừa co mạch, dẫn đến rối loạn dinh dưỡng, tạo điều kiện phát triển cho vi khuẩn.
- Rối loạn vận động: Thuyết này cho rằng sự rối loạn nhu động ruột, làm phân bị ứ đọng, dẫn đến tổn thương niêm mạc ruột thừa, là cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập gây nên tình trạng viêm ruột thừa.
- Dị ứng: Cơ chế dị ứng có thể liên quan đến ruột thừa viêm.
2. Triệu chứng viêm ruột thừa ở người cao tuổi
Ruột thừa nằm ở đoạn cuối của manh tràng, là một phần đặc biệt của ống tiêu hóa, ruột thừa tham gia vào cơ chế miễn dịch của cơ thể. Viêm ruột thừa biểu hiện với triệu chứng đa dạng, tuy nhiên, việc chẩn đoán viêm ruột thừa ở người già trở nên khó khăn hơn khi mà các triệu chứng viêm ruột thừa ở lứa tuổi này thường không điển hình, và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa khác hoặc bệnh lý tại các cơ quan khác. Các triệu chứng có thể gặp, bao gồm:
- Đau bụng: Đau bụng là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm ruột thừa, tuy nhiên bệnh nhân lớn tuổi thường khởi phát triệu chứng đau bụng mơ hồ hơn, mức độ đau thường nhẹ hơn, vị trí đau cũng không rõ ràng dẫn đến việc nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Thậm chí khi tình trạng viêm ruột thừa nghiêm trọng dẫn đến viêm phúc mạc, biểu hiện đau bụng ở người cao tuổi cũng ít rầm rộ hơn so với bệnh nhân trẻ tuổi. Gần 1/3 bệnh nhân viêm ruột thừa lớn tuổi không đau khu trú ở 1/4 dưới phải bụng, và 1/4 bệnh nhân lớn tuổi biểu hiện triệu chứng đau không đáng kể, đau âm ỉ tại vị trí này.
- Sốt: Bệnh nhân lớn tuổi với bệnh cảnh viêm ruột thừa có thể không sốt hoặc sốt nhẹ, có đến trên 50% bệnh nhân lớn tuổi bị viêm ruột thừa nhưng lại không sốt hoặc không có tình trạng tăng bạch cầu, điều này khiến cho việc phát hiện và chẩn đoán bệnh muộn hơn.
- Chán ăn: Bệnh nhân viêm ruột thừa lớn tuổi có thể đến bệnh viện với tình trạng chán ăn, mặc dù tỷ lệ này không quá cao.
3. Tiến triển và biến chứng của viêm ruột thừa ở người già
Viêm ruột thừa là một bệnh lý cấp cứu ngoại khoa, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng, tỉ lệ biến chứng sau 72h trên 90%. Đặc biệt ở bệnh nhân lớn tuổi, việc phát hiện và chẩn đoán sớm đặt ra thách thức lớn, khi mà các triệu chứng viêm ruột thừa ở nhóm tuổi này thường có xu hướng mơ hồ, không rõ ràng. Bên cạnh đó, người cao tuổi thường có các bệnh lý kèm theo, điều này làm gia tăng tỷ lệ biến chứng của viêm ruột thừa trước, trong và sau can thiệp điều trị.
- Thủng, vỡ ruột thừa: Viêm ruột thừa nếu không được cấp cứu kịp thời có thể khiến cho ruột thừa thủng, vỡ, dẫn đến tình trạng viêm phúc mạc, đe dọa đến tính mạng bệnh nhân. Khoảng 50% viêm ruột thừa ở người cao tuổi dẫn đến tình trạng thủng ruột thừa, tỉ lệ này cao gấp 5 lần so với viêm ruột thừa ở người trẻ tuổi. Có thể lý giải điều này là do 75% bệnh nhân lớn tuổi được phát hiện viêm ruột thừa sau hơn 24 giờ.
- Áp-xe ổ bụng: Sự hình thành túi mủ trong ổ bụng có thể là hậu quả của viêm ruột thừa, việc can thiệp điều trị lúc này trở nên phức tạp hơn so với tình trạng viêm ruột thừa ban đầu.
- Hình thành cục máu đông, vấn đề tim mạch, hô hấp: Đó là các triệu chứng có thể gặp ở bệnh nhân viêm ruột thừa lớn tuổi mắc các bệnh kèm như: Đái tháo đường, bệnh phổi, suy tim, suy thận.
- Tử vong: Trong khi bệnh nhân viêm ruột thừa ở độ tuổi trên 60 chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số bệnh nhân viêm ruột thừa cấp, có đến 50% số ca tử vong do viêm ruột thừa lại được ghi nhận ở nhóm bệnh nhân lớn tuổi này.
4. Chẩn đoán phân biệt
Cảm giác ở người lớn tuổi thường giảm, các triệu chứng viêm ruột thừa ở người già thường mơ hồ, khiến việc chẩn đoán có thể chậm trễ và nhầm lẫn với các bệnh lý khác, dẫn đến tỉ lệ biến chứng và tử vong cao hơn so với bệnh nhân trẻ. Vì thế, trong chẩn đoán viêm ruột thừa ở người cao tuổi, cần loại trừ, gián biệt với các bệnh lý khác.
- Bệnh lý đường mật: Đau bụng ở bệnh nhân lớn tuổi có thể nhầm lẫn với bệnh cảnh sỏi đường mật, sỏi ống mật chủ, viêm túi mật,... Đây là bệnh lý thường gặp nhất ở bệnh nhân lớn tuổi có triệu chứng đau bụng.
- Nhồi máu mạc treo: Mặc dù chỉ chiếm 1% trong số những bệnh nhân lớn tuổi đến khám vì đau bụng, nhưng tỉ lệ tử vong lên đến 70 - 90%, việc chẩn đoán gián biệt với viêm ruột thừa là hết sức quan trọng.
- Viêm túi thừa đại tràng: Túi thừa gặp ở 50 - 80% người trên 65 tuổi tại Mỹ, tình trạng viêm túi thừa đại tràng có thể biểu hiện các triệu chứng nhầm lẫn với viêm ruột thừa.
- Phình động mạch chủ bụng: Đây là bệnh cảnh nguy hiểm, dễ chẩn đoán nhầm lẫn, cần được chú trọng trong thăm khám bệnh nhân vào viện vì đau bụng.
- Bệnh lý ác tính: Các triệu chứng không điển hình gặp trong viêm ruột thừa ở người cao tuổi, cũng có thể là biểu hiện của các bệnh lý ác tính tại đường tiêu hóa.
- Viêm dạ dày ruột: Một nửa bệnh nhân viêm ruột thừa bị bỏ sót là vì chẩn đoán ban đầu nhầm với viêm dạ dày ruột bởi các triệu chứng tương tự như đau bụng, nôn, tiêu chảy.
Tóm lại, viêm ruột thừa ở người cao tuổi là một cấp cứu ngoại khoa, tuy nhiên các triệu chứng ở bệnh nhân lớn tuổi thường mơ hồ, không điển hình như viêm ruột thừa ở người trẻ; bệnh lý viêm ruột thừa ở người già còn dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Việc phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời viêm ruột thừa ở người lớn tuổi hết sức quan trọng để tránh được những biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân.
Nguồn tham khảo: www.benhvien103.vn; suckhoedoisong.vn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
