Viêm dạ dày cấp tính là tình trạng niêm mạc dạ dày bị tổn thương do một số nguyên nhân nhất định. Mặc dù các tổn thương thường chỉ nông trên bề mặt nhưng triệu chứng của bệnh lại xuất hiện đột ngột và rất dữ dội. Vậy viêm dạ dày cấp là gì và làm thế nào để nhận biết sẽ được giải đáp qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm dạ dày cấp là gì?
Viêm dạ dày cấp là tình trạng sức khỏe liên quan đến việc tổn thương niêm mạc dạ dày. Bệnh này thường khởi phát đột ngột do sưng viêm và phù nề niêm mạc dạ dày, gây ra cơn đau không bình thường ở vùng thượng vị. Những cơn đau do viêm dạ dày cấp tính gây ra thường xuất hiện bất ngờ và kéo dài trong thời gian ngắn.
2. Nguyên nhân gây ra bệnh viêm dạ dày cấp tính
Viêm dạ dày cấp tính là tình trạng viêm cấp của lớp niêm mạc dạ dày. Các yếu tố có thể gây ra vết loét cấp tính bao gồm sự suy yếu hoặc tổn thương của lớp bảo vệ niêm mạc, kết hợp với tình trạng dư thừa axit dịch vị.
Những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm loét dạ dày cấp tính bao gồm:
- Thói quen ăn uống không lành mạnh, thiếu khoa học là nguyên nhân hàng đầu gây viêm dạ dày cấp tính. Việc tiêu thụ quá nhiều bia rượu hoặc thức uống có cồn có thể dẫn đến kích ứng hoặc làm bào mòn lớp màng bảo vệ, khiến niêm mạc dạ dày dễ bị tác động bởi axit dịch vị.
- Nhiễm khuẩn do các loại vi khuẩn như Helicobacter Pylori (HP), liên cầu tan huyết alpha, Clostridium septicum và nhiễm virus như CMV và Herpes.
- Tuổi tác: Lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày có xu hướng suy yếu và mỏng dần theo tuổi, làm tăng nguy cơ viêm loét ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người bị nhiễm vi khuẩn HP.
- Sử dụng thuốc có thể kích ứng niêm mạc dạ dày, như thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) và corticoid.
- Các yếu tố tinh thần như lo lắng, căng thẳng quá mức, đặc biệt bệnh nhân bị stress nặng sau các ca phẫu thuật lớn, chấn thương, bỏng và nhiễm trùng nặng.
- Các nguyên nhân hiếm gặp khác như chấn thương, tiếp xúc tia xạ, trào ngược dịch mật, thiếu máu cục bộ dạ dày, suy gan và suy thận.
- Xuất hiện đồng thời cùng các bệnh lý khác như HIV/AIDS, Bệnh Crohn hoặc nhiễm ký sinh trùng.
- Yếu tố tự miễn: Viêm loét dạ dày cấp do tự miễn xảy ra khi cơ thể tự sản sinh các chất chống lại các tế bào bảo vệ niêm mạc dạ dày, thường gặp ở bệnh nhân mắc các bệnh tự miễn khác như bệnh Hashimoto, đái tháo đường loại 1 hoặc do thiếu hụt vitamin B12.
3. Dấu hiệu nhận biết viêm dạ dày cấp tính là gì?
Viêm dạ dày cấp tính thường bắt đầu với các triệu chứng xuất hiện đột ngột, trong đó có cơn đau bụng dữ dội. Ban đầu, lớp niêm mạc dạ dày chỉ bị tổn thương nông và nhẹ, không đặc biệt nguy hiểm.
Nếu các triệu chứng của loét dạ dày cấp tính được điều trị kịp thời và đúng cách có thể biến mất nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu điều trị không đúng hoặc bị chậm trễ, tổn thương niêm mạc dạ dày có thể trở nên nghiêm trọng hơn, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển thành các biến chứng nguy hiểm.
Viêm loét dạ dày cấp tính thường xuất hiện triệu chứng rầm rộ trong 3-4 ngày đầu, sau đó giảm dần trong 1-2 tuần tiếp theo và hầu hết sẽ khỏi hoàn toàn trong vòng một tháng. Triệu chứng phổ biến và điển hình nhất là đau dữ dội ở vùng thượng vị, cảm giác nóng rát có thể lan lên tới cổ họng, kèm theo buồn nôn và nôn mửa (bao gồm thức ăn, dịch dạ dày hoặc thậm chí là máu đỏ tươi).
3.1. Đau thượng vị
Đau thượng vị dữ dội là triệu chứng ban đầu phổ biến của viêm dạ dày cấp tính, thường xuất hiện với cảm giác nóng rát, khó chịu. Đặc điểm của cơn đau thượng vị bao gồm:
- Cơn đau xuất hiện sau khi ăn, do thức ăn tác động lên các vết loét niêm mạc dạ dày.
- Đau thường xuất hiện 2-3 tiếng sau ăn, đôi khi cơn đau cũng có thể xuất hiện khi bụng đói, vào ban đêm hoặc sáng sớm, làm người bệnh cảm thấy mệt mỏi và khó ngủ.
- Một số người chỉ cảm thấy đau âm ỉ và nóng rát ở thượng vị, thỉnh thoảng có những cơn đau quặn bất ngờ.
- Các dấu hiệu khác có thể bao gồm cảm giác tức ngực và đau lan ra phía sau lưng.
3.2. Buồn nôn/nôn
Một dấu hiệu thường gặp tiếp theo ở nhiều người bệnh là buồn nôn và nôn ói. Ngay sau khi ăn, người bệnh cảm thấy đau bụng và nôn hết thức ăn đã ăn. Sau khi nôn, cơn đau bụng có thể giảm nhẹ nhưng sau đó tiếp tục quay trở lại. Việc nôn ói liên tục có thể dẫn đến mất nước, mất các chất điện giải, khiến người bệnh trở nên hốc hác, nhợt nhạt, mệt mỏi và giảm cân đáng kể.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp các triệu chứng rối loạn tiêu hóa khác như ợ hơi, ợ chua, đầy hơi hoặc chướng bụng, tiêu chảy, đại tiện nhiều lần trong ngày và cảm giác chán ăn.
3.3. Xuất huyết dạ dày
Xuất huyết dạ dày là một trong những biến chứng nguy hiểm của viêm loét dạ dày cấp tính, đặc biệt khi không được điều trị kịp thời. Các biểu hiện của biến chứng này bao gồm nôn ra máu đỏ tươi, đau bụng thượng vị nghiêm trọng và phân có màu đen. Tình trạng này là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe đang bị đe dọa nghiêm trọng.
4. Điều trị bệnh viêm loét dạ dày cấp tính
Các phương pháp điều trị viêm dạ dày cấp tính thường tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Ví dụ, bệnh nhân bị loét dạ dày cấp tính do sử dụng thuốc NSAID hoặc lạm dụng rượu bia có thể cải thiện tình trạng bằng cách ngừng sử dụng những chất gây hại này.
Trong trường hợp viêm loét dạ dày do nhiễm khuẩn H. pylori, việc điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định chặt chẽ của bác sĩ là cần thiết. Bên cạnh đó, tất cả bệnh nhân mắc viêm dạ dày cấp tính cũng cần duy trì một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh, cùng với việc hạn chế căng thẳng, lo lắng và mệt mỏi để hỗ trợ quá trình hồi phục.
Các loại thuốc điều trị loét dạ dày cấp tính bao gồm:
- Thuốc kháng acid: Dạng lỏng hoặc viên, có tác dụng trung hòa acid dư thừa trong dạ dày, giúp giảm nhanh chóng các triệu chứng nhẹ.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Nhóm này bao gồm Omeprazole, Lansoprazole, Rabeprazole, Esomeprazole và Pantoprazole, giảm tiết acid bằng cách ức chế hoạt động của bơm proton trong các tế bào bài tiết acid.
- Thuốc ức chế histamin H2: Bao gồm Cimetidine, Ranitidine, Nizatidine hoặc Famotidine, được sử dụng để làm giảm lượng axit sản xuất trong dạ dày.
5. Lưu ý cho người bệnh khi điều trị viêm dạ dày cấp tính
- Người bệnh nên đến bệnh viện ngay khi có các dấu hiệu đầu tiên của bệnh để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Trong trường hợp chưa có biến chứng, người bệnh sẽ được chỉ định sử dụng thuốc trung hòa hoặc giảm tiết axit, sử dụng thuốc kháng sinh trong trường hợp cần tiêu diệt H. pylori, kết hợp với việc áp dụng chế độ ăn uống hợp lý.
- Nếu xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa, bệnh nhân cần được cầm máu ngay lập tức và áp dụng phác đồ điều trị phù hợp, đồng thời người bệnh cần theo dõi sức khỏe liên tục.
6. Phòng tránh viêm loét dạ dày cấp tính
Nhiều bệnh nhân không có thói quen uống rượu bia, nhưng đôi khi do tham gia các cuộc vui, họ uống quá mức và điều này có thể kích hoạt ngay lập tức tình trạng viêm dạ dày cấp tính. Do đó, hạn chế tiêu thụ bia rượu ở mức tối đa là điều cần tuân thủ để phòng tránh viêm loét dạ dày cấp tính.
Khi dùng các loại thuốc có thể kích ứng niêm mạc dạ dày như NSAID hay corticoid,mọi người cần cẩn thận, tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và không được tự ý tăng liều hay sử dụng thuốc khi không có sự chỉ định của bác sĩ.
Duy trì thói quen ăn uống sạch sẽ, ăn chín uống sôi, và ăn đúng giờ giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn HP, đồng thời giúp dạ dày thích nghi với nhịp sinh học, tránh được tình trạng quá nhạy cảm hoặc căng thẳng do quá tải.
Giữ tinh thần lạc quan và có chế độ làm việc cũng như nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế tối đa căng thẳng để bảo vệ sức khỏe dạ dày.
Tránh các món ăn gây kích ứng dạ dày như nhiều dầu mỡ, gia vị, cay nóng… và bổ sung các loại thực phẩm tốt cho dạ dày như chuối, sữa chua, rau củ…
Viêm dạ dày cấp tính xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng chủ yếu là do lối sống và thói quen ăn uống không lành mạnh. Vì thế, bệnh nhân cần xây dựng và tuân thủ lối sống khoa học để hạn chế tình trạng này.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
