Đái tháo đường và thai nghén - Mối hiểm họa khôn lương cho thai phụ và thai nhi

Bài viết bởi Bác sĩ nội trú Trịnh Ngọc Anh - Bác sĩ chuyên khoa Nội tiết - Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

1. Đái tháo đường thai kỳ là gì?

Trong suốt thời kỳ mang thai, đặc biệt xung quanh tuần thứ 24 – 28, nhiều phụ nữ có thể mắc đái tháo đường thai kỳ. Tuy nhiên, việc chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ không có nghĩa là bạn đã bị đái tháo đường trước đó, hoặc bạn sẽ bị đái tháo đường sau khi sinh. Theo trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật, tỷ lệ mắc đái tháo đường thai kỳ là khoảng 9,2%. Đái tháo đường thai kỳ xuất hiện khi mức đường máu của thai phụ trong thời gian mang thai cao hơn giá trị bình thường, tuy nhiên phần lớn các thai phụ sẽ trở về mức đường máu bình thường sau khi sinh.

2. Nguyên nhân của đái tháo đường thai kỳ

Trong suốt thời kỳ mang thai, nhau thai sản xuất ra một số hormone để duy trì thai nhi, những loại hormone này làm cho các tế bào tăng đề kháng với insulin.

Bình thường tụy sẽ đáp ứng sản xuất nhiều hơn mức insulin thông thường để vượt qua tình trạng đề kháng này. Nhưng có khoảng thời gian tụy không làm được điều đó. Khi điều đó xảy ra, tình trạng có quá ít glucose được đưa vào trong tế bào và quá nhiều glucose ở lại trong máu, dẫn tới đái tháo đường thai kỳ.

3. Yếu tố nguy cơ của đái tháo đường thai kỳ

Bất kỳ phụ nữ mang thai nào cũng có thể mắc đái tháo đường thai kỳ, nhưng một vài phụ nữ có nguy cơ cao hơn những phụ nữ khác. Những yếu tố nguy cơ của đái tháo đường thai kỳ bao gồm:

• Tuổi: Nữ giới trên 35 tuổi làm gia tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
• Tiền sử bản thân và gia đình: Nguy cơ của bạn gia tăng nếu bạn đã từng bị tiền đái tháo đường – một dạng tiền thân của đái tháo đường type 2 – hoặc những người thân cận trong gia đình như bố hoặc mẹ hoặc cả bố và mẹ mắc đái tháo đường typ 2. Bạn cũng sẽ có nguy cơ cao hơn nếu bạn đã từng bị đái tháo đường thai kỳ ở lần mang thai trước đó, hoặc nếu bạn từng có tiền sử sinh con nặng cân hoặc tiền sử thai lưu không rõ nguyên nhân.
• Cân nặng: Thừa cân trước khi mang thai làm gia tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
• Tiền sử đẻ con cân nặng >4 kg

Tất cả những phụ nữ có yếu tố nguy cơ nói trên cần được sàng lọc đái tháo đường thai kỳ sớm nhất có thể ngay từ những tuần đầu của thai kỳ.

4. Các biến chứng của đái tháo đường thai kỳ:

Hầu hết những phụ nữ mắc đái tháo đường thai kỳ đều sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh. Tuy nhiên nếu đường máu không được điều trị hoặc không được kiểm soát tốt có thể gây ra các vấn đề cho cả mẹ và con.

4.1. Biến chứng đái tháo đường thai kỳ cho thai nhi

• Cân nặng quá lớn: Lượng đường quá nhiều trong máu mẹ có thể đi qua nhau thai, tác động vào tụy của thai nhi làm tăng tiết nhiều insulin, điều này có thể làm cho thai nhi bị lớn nhanh hơn mức bình thường. Theo đó, thai nhi có cân nặng lớn thường yêu cầu phải sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Ngoài ra, những em bé sinh ra từ mẹ có tiền sử đái tháo đường thai kỳ sẽ dễ bị suy hô hấp và chấn thương, dễ bị nhiễm trùng hơn so với đẻ thường.
• Đường trong máu thấp: Đã có trường hợp thai nhi của thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ có tình trạng đường máu thấp (hạ đường huyết) trong giai đoạn ngắn sau sinh vì lượng insulin được tiết ra quá nhiều. Lúc này, cần cho trẻ ăn ngay hoặc truyền đường tĩnh mạch để đưa lượng đường máu của trẻ về mức bình thường.
• Xuất hiện đái tháo đường typ 2 ở giai đoạn sau của cuộc sống: Những trẻ sinh ra có mẹ mắc đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ cao bị béo phì và mắc đái tháo đường typ 2 sau này.
• Sảy thai: Đái tháo đường thai kỳ nếu không được kiểm sát tốt có thể dẫn tới sảy thai, sinh non và thai dễ chết lưu trong bụng khi chưa đến ngày sinh. Các trường hợp thai chết lưu trong bụng có thể xảy ra trong những tuần lễ cuối cùng của thai kỳ mà “không hề” có dấu hiệu gì báo trước.
• Dị tật thai nhi: dị tật thai hiếm gặp trong đái tháo đường thai kỳ nhưng rất dễ xảy ra nếu thai phụ bị đái tháo đường từ trước và không được kiểm soát tốt trong 3 tháng đầu.

4.2. Biến chứng đái tháo đường thai kỳ cho sản phụ

• Tiền sản giật: Tình trạng này được xác định bởi các triệu chứng huyết áp cao, protein niệu quá mức trong nước tiểu, phù chân và bàn chân. Tiền sản giật có thể dẫn tới những biến chứng nặng hoặc thậm chí đe dọa tính mạng cho cả mẹ và thai nhi.
• Đái tháo đường thai kỳ ở lần mang thai sau: Khi bạn đã có tiền sử mắc đái tháo đường thai kỳ ở một lần mang thai thì bạn sẽ có nguy cơ cao bị lại ở lần mang thai tiếp theo. Bạn cũng có nguy cơ trở thành đái tháo đường typ 2 trở về sau.

Tuy rằng để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nhưng nếu được quản lý tốt, đái tháo đường thai kỳ có thể không gây nguy hại cho cả thai phụ và thai nhi. Tuy nhiên, ở các nước đang phát triển, việc phát hiện và điều trị đái tháo đường trong giai đoạn tiền thai sản còn đang gặp nhiều khó khăn, chủ yếu do chưa có sự quan tâm đúng mực trong cộng đồng.

Thấu hiểu được hoàn cảnh đó, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec luôn nỗ lực cố gắng để khắc phục những vấn đề này bao gồm việc tầm soát quản lý đái tháo đường cho các phụ nữ trẻ có nguy cơ, tư vấn tiền hôn nhân và tiền thai sản liên quan tới bệnh đái tháo đường cũng như phát hiện sàng lọc sớm đái tháo đường thai kỳ nhằm điều trị kịp thời cho các thai phụ đến khám tại bệnh viện, hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Đặc biệt, để nâng cao chất lượng dịch vụ thăm khám chữa bệnh, hiện nay Vinmec đã và đang tiếp tục triển khai dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa Sản trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ sẽ được hưởng các quyền lợi sau đây:

• Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn
• Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
• Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
• Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY

Xem thêm : Hướng dẫn chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ