Chế độ ăn cho người trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày nên ăn gì là vấn đề mà bệnh nhân và người nhà nên đặc biệt quan tâm. Trào ngược dạ dày là một bệnh lý về tiêu hóa xuất hiện phổ biến ở mọi đối tượng và có thể cải thiện thông qua chế độ dinh dưỡng. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lợi ích của những thực phẩm cho bệnh nhân trào ngược dạ dày. 

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Trào ngược dạ dày và các biến chứng nguy hiểm khi không điều trị

Bệnh trào ngược dạ dày - thực quản (viết tắt là GERD) là một tình trạng mà acid từ dạ dày trào ngược lên khu vực thực quản, gây ra các triệu chứng như ợ chua, ợ nóng, viêm họng kéo dài... Bệnh đang ngày càng trở nên phổ biến hơn trong xã hội hiện đại và ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe con người, đặc biệt là chất lượng giấc ngủ và gây ra các vấn đề suy kiệt về tinh thần và năng lượng.

Ngoài ra, GERD cũng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm - loét thực quản, bệnh Barrett thực quản (một dạng tiền ung thư thực quản), gây hẹp thực quản và thậm chí là ung thư thực quản. 

Bên cạnh đó, acid trào ngược cũng có thể gây viêm nhiễm cho khu vực đường hô hấp trên, làm viêm họng, viêm phế quản, viêm xoang và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe chung của phổi, có thể gây ra nhiều vấn đề khác như viêm tai, viêm tuyến giáp và hao mòn men răng... 

2. Trào ngược dạ dày nên ăn gì?

Trong các yếu tố điều trị, chế độ ăn kiêng chính là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tình trạng bệnh trào ngược dạ dày. Một thực đơn cho người trào ngược dạ dày phù hợp và khoa học sẽ bao gồm các nhóm thực phẩm sau:

2.1. Trái cây ít chua hoặc không chua 

Hầu hết các loại trái cây thuộc họ cam - quýt đều có vị chua và đây là nhóm trái cây chứa nhiều acid tự nhiên có thể kích thích dạ dày nhiều hơn, làm trầm trọng tình trạng trào ngược dạ dày - thực quản. Vì vậy, thay vì sử dụng các loại trái cây này, bệnh nhân có thể chọn những loại trái cây nhạt và ít chua hơn để thêm vào thực đơn trào ngược dạ dày nên ăn gì, bao gồm:

• Táo: Trong táo có chứa lượng chất xơ dồi dào, giúp hòa tan chất béo trong dạ dày và cải thiện tình trạng bệnh, đồng thời bảo vệ cơ thể khỏi cholesterol cao.  
• Dưa hấu: Loại trái cây này cung cấp chất xơ và một lượng nước rất lớn cho cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa thuận lợi.
• Chuối: Với hàm lượng dinh dưỡng có trong chuối được khuyến nghị phù hợp với chế độ ăn lành mạnh, chuối là lựa chọn tốt cho người mắc bệnh trào ngược dạ dày. Chúng cũng cung cấp chất điện giải kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa, tăng hiệu quả tiêu hóa, giúp làm giảm triệu chứng của bệnh.

• Bơ: Là một nguồn chất béo lành mạnh tuyệt vời, có khả năng giảm viêm và cải thiện chức năng của dạ dày.
• Đu đủ: Chứa nhiều enzyme papain, giúp phân hủy protein và hỗ trợ tiêu hóa dễ dàng hơn.
• Thanh long: Rất giàu chất xơ, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ sức khỏe của dạ dày.
• Ổi: Một loại quả giàu chất xơ, giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ dạ dày và ngăn ngừa táo bón.
• Lựu: Chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào dạ dày khỏi tổn thương và ngăn ngừa loét dạ dày.

2.2. Bổ sung yến mạch trong thực đơn cho người trào ngược thực quản 

Yến mạch ban đầu phổ biến ở các nước Tây phương. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập của xã hội, yến mạch cũng đã trở thành một lựa chọn bữa sáng phổ biến của nhiều người Việt Nam.  

Yến mạch cung cấp chất xơ lành tính có thể tiêu hóa được trong dạ dày, giúp cải thiện tình trạng trào ngược acid lên thực quản. Chính vì thế, chúng ta không nên bỏ qua yến mạch nhắc đến vấn đề người bị trào ngược dạ dày nên ăn gì.

2.3. Gừng là thực phẩm khắc phục nhiều vấn đề tiêu hóa 

Gừng là loại thực phẩm không thể thiếu trong thực đơn cho người đang thắc mắc trào ngược dạ dày nên ăn gì. 

Không chỉ trong trường hợp của trào ngược dạ dày, gừng cũng là một nguồn thực phẩm có ích đối với hầu hết các vấn đề liên quan đến tiêu hóa nhờ vào khả năng kháng viêm tự nhiên.

2.4. Sử dụng lòng trắng trứng khi bị trào ngược 

Lòng trắng trứng cung cấp protein lành mạnh và phong phú, mà không chứa chất béo. Do đó, đây là một lựa chọn thức ăn có thể được bổ sung vào chế độ ăn của những người mắc bệnh trào ngược dạ dày.

2.5. Tiêu thụ thịt nạc khi bị trào ngược dạ dày 

Tương tự như lòng trắng trứng, các loại thịt nạc cung cấp nguồn protein đáng kể mà ít chất béo, giúp tiêu hóa dễ dàng mà không gây ra tình trạng khó tiêu và ợ nóng. Thêm vào đó, sự đa dạng của các loại thịt nạc tạo điều kiện cho việc đa dạng hóa bữa ăn. 

2.6. Sữa chua trong trào ngược dạ dày 

Sữa chua, nguồn cung cấp các vi sinh vật có lợi phong phú, là một lựa chọn thực phẩm lý tưởng để cải thiện nhiều vấn đề liên quan đến tiêu hóa, bao gồm cả trào ngược dạ dày. Đồng thời, sữa chua cũng giúp tăng cường sức khỏe của hệ tiêu hóa và thúc đẩy hoạt động của hệ miễn dịch. 

Đa số bệnh nhân mắc bệnh trào ngược dạ dày thường ghi nhận sự cải thiện đáng kể trong các triệu chứng như ợ nóng, ợ chua, khó tiêu, đầy hơi... sau khi sử dụng sữa chua hàng ngày, đồng thời quá trình tiêu hóa cũng trở nên thuận lợi hơn.

3. Trào ngược dạ dày kiêng ăn gì?

Ngoài vấn đề trào ngược dạ dày nên ăn gì, người bệnh cũng cần tránh một số loại thực phẩm có thể gây tổn hại cho hệ tiêu hóa như:

3.1. Thực phẩm chứa nhiều chất béo độc hại 

Chất béo có hại tồn tại trong mỡ động vật và thực phẩm chiên rán đều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa, làm giảm hiệu suất hoạt động tiêu hóa và gia tăng các triệu chứng của trào ngược dạ dày. 

Một số nhóm thực phẩm có chứa lượng chất béo "xấu" cực kỳ cao, không nên đưa vào thực đơn cho người trào ngược dạ dày bao gồm:

• Khoai tây chiên hoặc gà chiên/gà rán.
• Sữa không tách béo hoặc các sản phẩm từ sữa nguyên chất như phô mai, bơ...
• Thịt xông khói, giăm bông.
• Những loại đồ ăn có chứa nhiều chất béo bão hòa như thịt đỏ, da gia cầm…
• Các loại nước sốt kem, sốt salad béo,...
• Đồ ăn chế biến sẵn như thịt xông khói, giăm bông…
• Bánh quy và bánh ngọt

3.2. Các chất kích thích khiến tình trạng trào ngược nghiêm trọng hơn 

Các loại đồ uống kích thích như rượu, đồ uống cồn, cà phê, hoặc trà chứa caffeine đều có thể làm giãn cơ tại vòng dưới của thực quản, tăng sản xuất axit trong dạ dày. Ngoài ra, các đồ uống có ga cũng có thể gây ra cảm giác đầy hơi, khó tiêu và chướng bụng, khiến dạ dày co thắt mạnh hơn.

3.3. Các loại trái cây có vị chua 

Các loại trái cây có vị chua thường chứa nhiều vitamin C và acid tự nhiên. Điều này có thể tăng cường việc sản xuất axit trong dạ dày và gây ra hiện tượng trào ngược dạ dày. Vì vậy, người mắc bệnh trào ngược dạ dày cần hạn chế tiêu thụ nhóm trái cây này.

3.4. Thức ăn cay 

• Việc tiêu thụ các món ăn cay có thể kích thích dạ dày và gây ra các triệu chứng của trào ngược dạ dày. Một số loại đồ ăn cay phổ biến bao gồm:
• Ớt: Là loại thực phẩm cay nhất và thường được sử dụng trong nhiều món ăn.
• Mù tạt: Gia vị được làm từ hạt mù tạt, có hương vị cay và đậm đà.
• Tỏi: Một loại gia vị có hương vị cay và đậm đà, thường được sử dụng trong ẩm thực châu Âu và châu Á.
• Hành tây: Một loại gia vị có hương vị cay và đậm đà, thường được sử dụng trong ẩm thực châu Âu và châu Á.

3.5. Thực phẩm gây ngộ độc dạ dày 

Dưới đây là một số thực phẩm có khả năng gây ngộ độc dạ dày cao hơn so với các loại khác:

• Thịt sống hoặc chưa nấu chín: Thịt chưa qua chế biến hoặc nấu chín có thể chứa vi khuẩn như Salmonella, E. coli và Listeria, đây là những vi khuẩn có thể gây ngộ độc dạ dày.
• Trứng sống: Trứng chưa nấu chín cũng có thể chứa vi khuẩn Salmonella, do đó nên chắc chắn nấu chín trứng trước khi sử dụng.
• Sữa chưa tiệt trùng: Sữa chưa được xử lý để tiêu diệt vi khuẩn có thể gây ngộ độc dạ dày.
• Rau cải và trái cây chưa rửa sạch: Những loại rau cải và trái cây chưa được rửa sạch có thể chứa vi khuẩn từ môi trường, vì vậy cần rửa sạch trước khi sử dụng.
• Thực phẩm để lâu ngoài nhiệt độ phòng: Thức ăn để lâu ở nhiệt độ phòng có thể bị nhiễm vi khuẩn từ không khí, do đó nên tiêu thụ ngay sau khi nấu hoặc lưu trữ trong tủ lạnh.
• Thực phẩm bị ô nhiễm: Thực phẩm bị ô nhiễm bởi vi khuẩn hoặc virus có thể gây ra ngộ độc dạ dày.

Có thể nói rằng, tình trạng trào ngược dạ dày có thể được cải thiện thông qua chế độ dinh dưỡng, thực hiện theo hướng dẫn trào ngược dạ dày nên ăn gì và kiêng gì cũng như điều chỉnh một số thói quen sinh hoạt. Thực đơn dành cho người bị trào ngược dạ dày nên ăn gì cần tập trung vào việc giảm lượng chất béo và acid tự nhiên, cũng như tránh các tác nhân kích thích dạ dày, nhằm cải thiện các triệu chứng. 

Nếu tình trạng không cải thiện sau thời gian, bệnh nhân hãy đến các cơ sở y tế để được khám và tư vấn bởi các bác sĩ, họ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp nhất cho bạn.

4. Ví dụ về thực đơn cho người trào ngược dạ dày

Bữa sáng: 

• Kết hợp sữa chua với trái cây hoặc một số loại hạt như macca, óc chó hoặc granola hoặc thay thế sữa chua bằng yến mạch hoặc cháo.
• Một lựa chọn khác là sử dụng bánh mì sandwich kèm với một ít bơ đậu phộng hoặc ăn kèm chả lụa.
• Để bữa sáng thêm phong phú, mọi người cũng có thể thêm một quả trứng luộc để tăng thêm năng lượng.

Bữa trưa: 

• Bổ sung rau xanh như xà lách, cà chua, và một số loại rau luộc như rau dền, bắp cải, vào bữa ăn để tăng cường sức khỏe. Mọi người có thể chế biến chúng thành một bát salad kết hợp với thịt bò hoặc thịt gà.
• Cơm trưa của người Việt thường kèm theo canh. Một số loại canh tốt cho sức khỏe như canh rau dền, canh cải, canh mồng tơi, canh cải xoong, và canh cà chua.
• Gạo lứt đã trở nên phổ biến với người Việt hiện nay. Gạo lứt có thể thay thế gạo trắng trong chế độ ăn giảm cân, giảm đường, và giảm triệu chứng trào ngược dạ dày, bởi vì gạo lứt chứa rất ít tinh bột.
• Nếu muốn giảm lượng cơm vào bữa trưa, mọi người có thể thay thế bằng bánh mì sandwich hoặc các món như nui, bánh canh, hủ tíu, cháo.

Bữa tối: 

• Thêm cá vào thực đơn là một ý tưởng tốt, có thể là cá hấp, cá nướng, hoặc cá kho, nhưng hạn chế ăn cá chiên nhiều dầu mỡ. Sử dụng nồi chiên không dầu có thể giảm lượng dầu ngấm vào cá.
• Thịt gà cũng là một lựa chọn tốt cho bữa tối. Gà có thể được chế biến thành nhiều món như gà áp chảo, gà luộc, gà hầm, kết hợp với rau củ như bông cải, cà rốt, cà chua.
• Các loại mì như mì ý, hủ tiếu mì, mì trứng cũng là một phần của thực đơn có thể cân nhắc.
• Bổ sung một ít hải sản như tôm, mực cũng là một cách tốt để đa dạng hóa thực đơn.

Bữa ăn nhẹ: 

• Trái cây tươi như dưa hấu, chuối, táo, đu đủ, ...
• Rau củ tươi như cà chua, salad, ...
• Các sản phẩm sữa như sữa chua, sữa tươi cùng với các loại bánh nhẹ.
• Bánh mì sandwich kèm bơ đậu phộng.

5. Mẹo sử dụng nghệ tươi để chữa trào ngược dạ dày

Nghệ tươi là một loại thực phẩm nằm trong danh sách đáp án của câu hỏi “trào ngược dạ dày nên ăn gì". Nghệ có khả năng chữa trị trào ngược dạ dày nhờ vào thành phần curcumin - một chất chống oxy hóa mạnh có khả năng giảm viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Curcumin cũng có thể giúp trung hòa axit dạ dày và giảm các triệu chứng trào ngược như ợ nóng, ợ chua và khó nuốt.

Có nhiều cách sử dụng nghệ tươi để chữa trào ngược dạ dày: 

• Uống nước nghệ tươi: Nghiền nát một củ nghệ tươi và pha với nước nóng, thêm một chút mật ong nếu muốn tạo hương vị.
• Ăn nghệ tươi với mật ong: Trộn bột nghệ tươi với mật ong, ăn trước hoặc sau bữa ăn.
• Thêm nghệ tươi vào các món ăn: Sử dụng nghệ tươi trong các món như cơm, canh, soup để tăng hương vị và có lợi cho sức khỏe dạ dày.

Tuy nhiên, trước khi sử dụng nghệ tươi để điều trị trào ngược dạ dày, mọi người cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, đặc biệt nếu bản thân đang dùng thuốc. Cần lưu ý không sử dụng quá nhiều nghệ tươi để tránh các tác dụng phụ như buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy. 

Đồng thời, tránh sử dụng nghệ tươi nếu bản thân đang gặp vấn đề về chảy máu dạ dày hoặc loét dạ dày, và luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ khi sử dụng nghệ tươi đồng thời với các loại thuốc khác.

6. Những lưu ý cần biết khi xây dựng chế độ ăn cho người trào ngược dạ dày

• Tránh ăn quá nhiều: Việc tiêu thụ thức ăn quá nhiều sẽ làm căng dạ dày và tăng áp lực bên trong và có thể dẫn đến việc axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày.
• Tránh ăn quá nhanh: Ngoài việc bị trào ngược dạ đay nên ăn gì, bệnh nhân cũng cần lưu ý đến vấn đề ăn nhanh. Điều này khiến cho dạ dày không đủ thời gian tiêu hóa thức ăn đúng cách, cũng có thể gây ra trào ngược axit dạ dày lên thực quản.

• Ăn nhẹ thường xuyên: Chia nhỏ bữa ăn thành nhiều phần nhỏ trong ngày thay cho bữa lớn sẽ giúp dạ dày tiêu hóa dễ dàng hơn và giảm nguy cơ trào ngược.
• Không ăn trước khi đi ngủ ít nhất 3 giờ: Tránh ăn trước khi đi ngủ ít nhất 3 giờ để giảm nguy cơ trào ngược dạ dày khi nằm xuống.
• Không hút thuốc lá: Thuốc lá có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản, tạo điều kiện thuận lợi cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Không uống rượu, bia: Rượu và bia có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới, tạo điều kiện thuận lợi cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Hạn chế căng thẳng: Stress có thể tăng sản xuất axit dạ dày, làm trầm trọng các triệu chứng của trào ngược dạ dày
• Tăng cường tập thể dục: Vận động có thể giảm sản xuất axit dạ dày và cải thiện chức năng tiêu hóa, giúp kiểm soát trào ngược dạ dày.

Vấn đề trào ngược dạ dày nên ăn gì cần được các bệnh nhân quan tâm nhằm bổ sung những thực phẩm phù hợp. Ngoài ra, bệnh nhân nên tuân thủ lối sống khoa học để kiểm soát và cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả. Trong trường hợp triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy tìm kiếm ý kiến từ bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.