Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Ngoại thần kinh, Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Phẫu thuật làm vững cột sống thắt lưng là một phẫu thuật lớn, đòi hỏi thời gian phục hồi lâu dài. Theo đó để kết quả phục hồi nhanh chóng, bệnh nhân cần thực hiện theo đúng chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ khi ở viện và sau khi xuất viện về nhà. Bài viết sau đây sẽ chia sẻ về cách chăm sóc và giáo dục sức khỏe sau phẫu thuật làm vững cột sống thắt lưng.
1. Phục hồi phẫu thuật làm vững cột sống từ 1 đến 4 tuần sau
Sau phẫu thuật làm vững cột sống từ 1 đến 4 tuần sau, bệnh nhân thường bắt đầu cảm thấy khỏe hơn một chút mỗi ngày vào thời điểm này, nhưng cần lưu ý các nguy cơ nhiễm trùng và các vấn đề an toàn khi dùng thuốc.
1.1. Sự liền vết mổ
Nhiễm trùng vết mổ phẫu thuật rất có thể phát sinh khoảng 2 đến 4 tuần sau khi phẫu thuật. Một số triệu chứng cần lưu ý bao gồm:
- Sốt
- Mở rộng vết đỏ ở vết mổ
- Tăng đau lưng
- Biến dạng hoặc có mùi hôi của chân ống dẫn lưu
Nếu những dấu hiệu này xuất hiện, phải liên hệ với bác sĩ phẫu thuật điều trị ngay lập tức. Một bệnh nhân bị nhiễm trùng sâu thường được điều trị bằng một đợt kháng sinh tiêm tĩnh mạch (thường là khoảng 6 tuần ). Có thể cần hoặc không cần phẫu thuật thêm để làm sạch vết mổ.
Để giữ cho vết mổ sạch sẽ, điều quan trọng là phải rửa sạch vết mổ bằng xà phòng và nước ít nhất một lần một ngày và lau khô. Thuốc mỡ hoặc kem dưỡng da sẽ không được khuyên sử dụng. Vết khâu thường sẽ được cắt bỏ khoảng 2 tuần sau khi phẫu thuật, khi đó có thể cho phép trở lại tắm, bơi và các hoạt động dưới nước khác nếu vết thương đã hoàn toàn lành lặn.
1.2. Chuyển đổi thuốc
Nếu sử dụng thuốc giảm đau opioid, đơn thuốc thường sẽ bao gồm hướng dẫn cách cai thuốc dần dần trong một vài tuần.
Việc chuyển hướng khỏi các loại thuốc giảm đau opioid đòi hỏi bệnh nhân phải biết một số ưu và nhược điểm của các lựa chọn giảm đau khác. Cụ thể:
- Acetaminophen (Tylenol) được coi là một loại thuốc giảm đau tương đối an toàn và hiệu quả và có thể được sử dụng khi cai thuốc giảm đau opioid. Tuy nhiên, phải theo dõi chặt chẽ liều lượng để tránh tổn thương gan. Vì nó ảnh hưởng đến gan, những người uống rượu nên đặc biệt cẩn thận acetaminophen trước khi dùng. Cũng có khi dùng quá nhiều acetaminophen, liều hàng ngày không được vượt quá 4000 miligam (8 viên thuốc Tylenol)
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Tránh các sản phẩm aspirin và NSAID (Ibuprofen, Naproxen, hoặc Celebrex) trong ít nhất 3 tháng sau khi kết hợp xương cột sống thắt lưng thường được khuyến khích. Những sản phẩm này có thể cản trở sự tăng trưởng và phát triển của quá trình liền xương.
Điều quan trọng là phải thảo luận về tiền sử bệnh cá nhân và tất cả các loại thuốc với bác sĩ phẫu thuật, trợ giúp chăm sóc hoặc dược sĩ.
1.3. Đi bộ đóng vai trò chính
Đi bộ là hình thức tập thể dục lý tưởng trong giai đoạn này. Nó không chỉ giúp tăng sức mạnh cơ bắp để hỗ trợ cột sống liền tốt hơn mà còn giúp ích cho tim, phổi và hệ tiêu hóa. Tăng dần thời lượng đi bộ và dừng lại khi xuất hiện cơn đau là cách tốt. Bác sĩ phẫu thuật hoặc trợ giúp chăm sóc có thể đề nghị các bài tập khác.
Di chuyển xung quanh càng nhiều càng thoải mái sẽ giúp bệnh nhân có tư thế tốt cho bước phục hồi tiếp theo, thường bao gồm vật lý trị liệu ngoại trú và lái xe.
2. Phục hồi phẫu thuật làm vững cột sống từ 1 đến 3 tháng sau
Khi lưng tiếp tục lành lại, bệnh nhân thường bắt đầu cảm thấy tốt hơn và thấy họ có thể tham gia nhiều hoạt động hơn. Cơn đau tồi tệ nhất thường qua 4 tuần sau khi phẫu thuật. Đau có khả năng tiếp tục giảm dần, nhưng một số bệnh nhân vẫn tiếp tục đau từ 3 đến 6 tháng sau phẫu thuật.
2.1. Thời gian quan trọng cho sự kết hợp
Trong khoảng thời gian khoảng 1 đến 3 tháng sau khi phẫu thuật, khối xương kết hợp ở thắt lưng đang được hình thành. Trong khi sự kết hợp đang phát triển cùng nhau và tăng cường, cần tiếp tục tránh những chuyển động sau đây để ngăn chặn sự kết hợp:
- Nâng quá mức (bất cứ thứ gì trên 10 - 15 pound)
- Uốn về phía trước và ưỡn phía sau.
- Vặn phần thân trên sang 2 bên.
Đeo nẹp lưng để giúp cố định lưng, bạn có thể tiếp tục đeo nó đến 3 tháng sau khi phẫu thuật.
2.2. Tăng mức độ hoạt động
Khi cơn đau giảm dần và mức năng lượng tăng lên thì tốt hơn là bạn nên tăng dần mức độ hoạt động. Miễn là nó đã được bác sĩ phẫu thuật đồng ý, bệnh nhân có thể bắt đầu làm thêm những việc sau:
- Đi bộ quãng đường dài hơn
- Công việc nhà nhẹ nhàng
- Lái xe
Từ 4 - 6 tuần sau khi phẫu thuật làm vững thắt lưng, hầu hết bệnh nhân được cho phép trở lại trường học hoặc công việc không liên quan đến lao động chân tay.
2.3. Lợi ích của tập vật lý trị liệu
Khoảng 6 tuần đến 3 tháng sau khi phẫu thuật, tập vật lý trị liệu ngoại trú có thể được bắt đầu. Các kỹ thuật được điều chỉnh cho phù hợp với từng cá nhân, với ngày càng nhiều hoạt động được bổ sung khi tăng cường sức mạnh. Vật lý trị liệu giúp người bệnh nhận biết được cách đi, ngồi, đứng, nằm, giúp ngăn ngừa cơn đau lưng tái phát. Các cách an toàn để nâng, kéo hoặc đẩy đồ vật.
Bệnh nhân có thể tiến bộ từ đi bộ chậm, ngắn sang các bài tập đòi hỏi nhiều sức lực hơn, chẳng hạn như bơi lội. Các bài tập đặc biệt để tăng cường các cơ hỗ trợ lưng dưới. Các nhà trị liệu vật lý thường đề xuất các điều chỉnh đối với môi trường làm việc để giúp bệnh nhân trở lại nơi làm việc. Nếu một công việc vất vả, nặng nhọc, có thể mất 6 tháng để cá nhân đó trở lại làm việc.
3. Phục hồi phẫu thuật làm cứng cột sống từ 3 tháng và sau đó
Sau khi làm cứng cột sống thắt lưng đã lành được 3 tháng, đã đến lúc hoạt động thể chất và tập luyện trở thành yếu tố trung tâm của quá trình hồi phục.
Trong giai đoạn đầu của quá trình hồi phục, không nên tập thể dục mạnh. Tuy nhiên, do chấn thương của cuộc phẫu thuật, các cơ ở thân và tình trạng chung của bệnh nhân trở nên phần nào yếu đi. Tình trạng mất trương lực cơ và giảm phạm vi chuyển động dẫn đến cứng khớp là phổ biến, cần được giải quyết bằng tập thể dục và vật lý trị liệu.
3.1. Tập thể dục giúp chữa lành sự làm vững
Nhiều bệnh nhân lo lắng rằng họ có thể làm hỏng sự kết hợp xương khi tập thể dục, nhưng hoạt động tại thời điểm này sẽ thúc đẩy quá trình chữa lành thêm. Một khi sự kết hợp được phát hiện là tiến triển như mong đợi, nó không còn mong manh nữa. Thay vì gây nguy hiểm cho sự kết hợp xương, tập thể dục khu vực này sau 3 tháng sẽ giúp nó trở nên mạnh mẽ hơn. Theo đó, người bệnh vẫn phải tránh uốn, nâng và vặn quá mức trong hầu hết các trường hợp, nhưng các bài tập thể dục tốt, nếu được chấp nhận thì sẽ có những lợi ích lớn.
Một chương trình tập thể dục tiến bộ, có kiểm soát thường được bắt đầu từ 6 tuần đến 3 tháng sau khi phẫu thuật. Chuyên gia vật lý trị liệu có thể giúp hướng dẫn bắt đầu chương trình tập luyện này. Tuy nhiên, bệnh nhân cuối cùng chuyển sang một chương trình tập thể dục lâu dài, tự định hướng và có thể tiếp tục tại nhà. Vật lý trị liệu chuyên biệt hơn có thể được thực hiện trong các tình huống cần trở lại làm việc liên quan đến lao động thể chất.
3.2. Khi nào được phép uốn, nâng và xoắn vặn cột sống?
Sau khi bác sĩ phẫu thuật xác định trên hình ảnh X quang rằng sự kết hợp đã hoàn toàn rắn chắc thành một khối xương, thì việc quay trở lại hoàn toàn với lối sống năng động (bao gồm uốn, nâng và xoắn vặn) là được phép. Sự chấp thuận này thường xảy ra khoảng 6 tháng sau khi phẫu thuật, nhưng đôi khi có thể mất gần 12 tháng. Nhiều hoạt động đã thực hiện trước khi phẫu thuật có thể được tiếp tục sau khi quá trình kết hợp xương đã đạt đến mức tối đa.
Dù đã trở lại với mọi hoạt động, các bác sĩ vẫn khuyên bạn nên duy trì nhiều thói quen tốt cần có trong quá trình hồi phục, chẳng hạn như thực hiện các bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh cho lưng như tập aerobic và gập gối khi nâng vật nặng và không hút thuốc lá.
3.3. Phục hồi hoàn toàn sau 1 đến 2 năm
Quá trình hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật làm vững cột sống thường mất đến 8 tháng, xương tiếp tục phát triển trong 12 - 18 tháng. Trong một số trường hợp các dây thần kinh bị chấn thương đáng kể trước khi phẫu thuật, có thể mất đến 1 đến 2 năm để xem các dây thần kinh sẽ lành lại như thế nào?
Phẫu thuật cột sống thắt lưng là một phẫu thuật lớn, đòi hỏi người bệnh phải kiên trì thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Hiện nay, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có đầy đủ các phương tiện phẫu thuật, tập vật lý trị liệu chức năng cho người bệnh sau các cuộc phẫu thuật. Toàn bộ quy trình thăm khám, phẫu thuật điều trị, phục hồi chức năng đều được thực hiện dưới sự chỉ dẫn của các bác sĩ giàu chuyên môn, kinh nghiệm nên kết quả hồi phục sức khỏe có người bệnh đều tiến triển tốt.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
