Bài viết được viết bởi Bác sĩ Đỗ Anh Vũ - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật sọ não cũng giống như việc chăm sóc chung cho các bệnh nhân phẫu thuật thần kinh. Tuy nhiên, một số bệnh nhân phẫu thuật sọ não có các yêu cầu và chăm sóc cụ thể để đảm bảo cơ thể có thể phục hồi nhanh nhất.
1. Sau phẫu thuật mở sọ lấy u não
Nhiều bệnh nhân phải mất một thời gian để trở lại mức độ ý thức trước phẫu thuật của họ sau khi bị mở sọ, do ảnh hưởng của việc gây mê và đụng chạm trên nhu mô não. Các tác nhân gây mê hiện tại cho phép bệnh nhân phục hồi nhanh chóng, nhưng có những thay đổi tạm thời về trạng thái tinh thần trong vài giờ đầu tiên có hoặc không có dấu hiệu thần kinh khu trú mới. Những điều này thường giải quyết trong vài giờ đầu tiên, nhưng điều quan trọng phải có hướng dẫn rõ ràng từ các bác sĩ phẫu thuật. Bất kỳ bất thường nào so với chỉ số cơ bản của bệnh nhân cần phải được thông báo với bác sĩ phẫu thuật. Theo đó, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp CT hoặc MRI có thể được yêu cầu để cho kết quả rõ ràng.
Điều quan trọng nữa là những bệnh nhân được bù dịch tốt, nhưng phải cẩn thận để không làm quá tải những người phẫu thuật u não, vì họ có xu hướng phù não sau phẫu thuật. Theo nguyên tắc chung, 2 lít mỗi 24 giờ là đủ. Bệnh nhân đã phẫu thuật phình động mạch sẽ cần ít nhất 3 lít mỗi 24 giờ để duy trì thể tích tuần hoàn, ngăn ngừa co thắt mạch máu và duy trì tưới máu não.
Xét nghiệm glucose nước tiểu hàng ngày nên được thực hiện cho những bệnh nhân đang dùng Dexamethasone (bệnh nhân có phẫu thuật u não). Nếu xét nghiệm nước tiểu dương tính với glucose, nên theo dõi đường huyết. Tăng đường huyết sẽ phá vỡ hàng rào máu não làm tăng phù não, Insulin thường được sử dụng để giảm mức đường huyết xuống mức bình thường.
2. Sau phẫu thuật mở sọ giải ép
Chú ý đến vị trí cắt bỏ xương: điều này cần được ghi lại rõ ràng trong các ghi chú cho bệnh nhân và nên tránh băng vùng mổ chặt. Bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt bỏ sọ nữa bán cầu đầu không nên được băng ép vùng xương sọ bị khuyết trong 48 giờ đầu tiên. Điều này có thể vô tình tác động vào trong nhu mô não, làm tăng ICP. Bệnh nhân nên được xoay hai giờ một lần, nhưng phần đầu có xương sọ trên giường. Vị trí cắt sọ phải được quan sát để thấy sự thay đổi bề mặt, chẳng hạn như phồng (dấu hiệu tăng áp lực), viêm và rò rỉ CSF. Bất kỳ thay đổi nào về bề mặt hoặc ống dẫn lưu từ vết mổ phải được báo cáo cho bác sĩ phẫu thuật ngay lập tức.
Đối với các ca phẫu thuật cắt bỏ xương sọ nhỏ, bệnh nhân không cần bất kỳ sự bảo vệ đặc biệt nào, nhưng cả bệnh nhân và gia đình cần phải nhận thức được khuyết xương sọ khi xuất viện. Đối với các cắt bỏ xương sọ lớn hơn, đặc biệt là những người trên khu vực thái dương – đỉnh, một mũ bảo hộ tạm thời có thể được mang trước khi xuất viện. Phẫu thuật tạo hình hộp sọ nên được thực hiện trong vòng sáu tháng.
3. Sau phẫu thuật hố sau
Chú ý đánh giá chức năng hô hấp do nguy cơ mắc chứng khó nuốt và hô hấp. Đánh giá nuốt là cần thiết trước khi cho phép uống. Nếu bệnh nhân đánh giá chưa uống được, bệnh nhân tiếp tục tiêm tĩnh mạch và cho ăn ống sonde dạ dày qua đường mũi để tránh viêm phổi do hít.
Nếu có liệt dây thần kinh mặt, cần đặc biệt chú ý đến việc chăm sóc mắt. Thuốc nhỏ mắt sẽ được sử dụng, thường dùng thuốc Hypromellose được sử dụng phổ biến nhất và có thể được yêu cầu thường xuyên hàng giờ để giảm đau nhức. Thuốc mỡ tác dụng dài được sử dụng để bôi trơn mắt vào ban đêm để ngăn ngừa bệnh nhân thức dậy thường xuyên. Một màn chắn mỏng được sử dụng để mang ban đêm để bảo vệ giác mạc khỏi bị khô. Tuy nhiên, không được đeo màn này cả ngày vì môi trường ẩm phát triển bên dưới có thể làm gia tăng nhiễm trùng. Bệnh nhân nên được giáo dục về chăm sóc mắt trước khi xuất viện. Bảo vệ mắt bằng đeo kính thông thường sẽ bảo vệ mắt khỏi bụi khi ở ngoài trời. Nếu liệt mặt nghiêm trọng, có thể cần phải điều trị khâu bên ngoài của mí mắt trên và dưới.
4. Sau phẫu thuật u tuyến yên qua xương bướm
Hydrocortisone dự phòng được sử dụng trước khi gây mê hoặc sau phẫu thuật để tránh tình trạng suy yên. Nồng độ Cortisol máu được kiểm tra sau ba / bốn ngày sau phẫu thuật và nếu cao, hydrocortison sẽ bị ngưng sử dụng. Khi bệnh nhân điều trị ngoại trú, nếu hydrocortisone được tiếp tục sử dụng, cần phải đo nồng độ Cortisol máu phải được kiểm tra thường xuyên.
Bệnh nhân cần được biết về các dấu hiệu của rò CSF, tức là chảy dịch sau mũi, chẳng hạn dịch chảy khi di chuyển đầu về phía trước và có vị mặn trong miệng, được hướng dẫn để tư vấn cho nhân viên điều dưỡng nếu điều này xảy ra. Sự hiện diện của CSF có thể được xác nhận bằng cách phản ứng dương tính với glucose. Rò rỉ CSF phải được theo dõi cẩn thận do nguy cơ nhiễm trùng và viêm màng não sau đó. Rò rỉ dai dẳng có thể cần được xử lý bằng dẫn lưu thắt lưng tạm thời để cho CSF đi theo con đường bình thường của nó. Trong trường hợp thất bại có thể cần phải phẫu thuật vá rò CSF.
Ghi lại chính xác sự cân bằng dịch vì bệnh đái tháo nhạt thoáng qua là một vấn đề phổ biến sau phẫu thuật. Nếu lượng nước tiểu vượt quá 200 ml/giờ trong hai giờ liên tiếp (đặt ống thông tiểu) hoặc hơn 800 ml trong bốn giờ và tỷ trọng nước tiểu <1,005, nên gửi mẫu huyết thanh và nước tiểu để xác định mức độ thẩm thấu máu và natri máu để xem bệnh nhân có bị bệnh đái tháo nhạt. sau phẫu thuật hay không.
5. Sau phẫu thuật qua đường miệng
Những bệnh nhân này sẽ được chăm sóc đặc biệt sau phẫu thuật. Bệnh nhân mổ qua đường miệng có thể được đặt nội khí quản qua mũi hoặc phẫu thuật mở khí quản chủ động, và bệnh nhân phẫu thuật mở hàm mặt sẽ được chọn lựa phẫu thuật mở khí quản. Cả hai nhóm bệnh nhân sẽ được thở máy trong ít nhất 24 - 48 giờ. Đặt lại nội khí quản sau phẫu thuật có thể là khó khăn do các vấn đề về giải phẫu hoặc sự bất ổn của cổ và cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến sự lành của vết thương trong miệng.
Bệnh nhân sẽ được đặt ống thông mũi dạ dày sau phẫu thuật, bất kể khi người có được thở máy hay không, để đảm bảo đủ dinh dưỡng trong những ngày đầu tiên do vết mổ sưng phồng. Đặc biệt, bệnh nhân cần chú ý đến việc chăm sóc miệng. Sử dụng nước súc miệng thường xuyên như bàn chải đánh răng mềm để tránh tổn thương niêm mạc miệng.
Một ống dẫn lưu thắt lưng được đưa vào trong quá trình phẫu thuật để giảm thiểu rò rỉ CSF sau phẫu thuật và được lấy ra sau 5 ngày khi không có biến chứng. Bệnh nhân phải được khuyên không được hỉ mũi trong tối đa 10 ngày sau phẫu thuật. Điều này có thể gây trầm trọng thêm rò rỉ CSF hoặc cũng có thể đẩy không khí từ xoang ra dưới da và gây sưng quanh mắt.
Phẫu thuật sọ não là một phẫu thuật lớn nên quá trình chăm sóc sau hậu phẫu đóng một vai trò quan trọng trong việc phục hồi và hạn chế tối đa biến chứng cho người bệnh.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, phòng ngừa và điều trị nhiều bệnh lý về chuyên khoa ngoại thần kinh. Với đội ngũ y bác sĩ giỏi, có chuyên môn và hệ thống trang thiết bị hiện đại, dịch vụ y tế hoàn hảo sẽ đảm bảo các quá trình thăm khám, chẩn đoán, điều trị và phục hồi đều diễn ra theo đúng quy trình, bài bản đem lại sự hài lòng cho Quý khách hàng.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
Trong tháng 4 & 5/2021, khi có nhu cầu khám và điều trị Chấn thương sọ não tại Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec Phú Quốc, quý khách hàng sẽ được hưởng ưu đãi kép:
- Miễn phí khám chuyên khoa và được tặng Gói Phục hồi chức năng
- Giảm 50% chi phí đối với khách hàng có chỉ định điều trị sau khám. Chương trình áp dụng giới hạn cho kỹ thuật tương ứng từng bệnh viện và cho khách hàng lần đầu thực hiện kỹ thuật điều trị này tại Vinmec.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số 02973985588 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
