Ở Việt Nam, cây nhọ nồi là cỏ mọc dại khá phổ biến ở nước ta, và được nhiều người biết đến về tác dụng tuyệt vời với sức khỏe. Theo kinh nghiệm các cụ, nhọ nồi có rất nhiều tác dụng trong điều trị bệnh, đặc biệt là sốt, ho, viêm loét, rong kinh, suy thận,... tuy “nhỏ nhưng có võ” là những gì mọi người hay truyền tai nhau về loài cây này.
1. Mô tả đặc điểm cây nhọ nồi
Nhọ nồi (hay còn gọi là cây cỏ mực, hạ liên thảo) là cây thuốc của Châu Á, thuộc họ cúc, thân có nhiều nhánh, mọc đối hoặc mọc thẳng, có lông xù. Cây mọc ở những nơi thoát nước kém trên thảo nguyên đất đen ẩm, bùn lầy ven ao, sông, mương, nơi thoát nước kém trong ruộng, vườn, ven bãi. Loại cây này thường được tìm thấy nhiều nhất trong các môi trường đất ngập nước bị xáo trộn, nhưng nó đôi khi xuất hiện ở các khu vực khô hơn và phát triển hơn. Cây ưa ẩm ướt trong điều kiện trung bình, và đất mùn hoặc mùn được ưu tiên. Cây có bộ rễ phát triển tốt, hình trụ, màu xám cùng với các thân gỗ có múi, không hóa gỗ, mảnh, màu đỏ nhạt, dài tới 30 cm hoặc hơn được bao phủ bởi các lông ngắn, cứng, mọc rễ ở các đốt dưới.
- Lá
Lá mọc đối, đơn giản, thô ráp, màu xanh xám, hình trứng thuôn dài đến hình mác thuôn dài. Có chiều dài 2-10 cm và rộng chừng 1-3 cm. Đỉnh nhọn hoặc cùn, rìa toàn bộ hoặc hơi có răng cưa, hình lưỡi liềm, chủ yếu không cuống. Các lá phía dưới đôi khi có lông tơ ngắn, mọc đối ở cả hai mặt, gân nổi rõ.
- Hoa
Đầu hoa đường kính tới 1cm, cụm hoa trắng không cuống. Tràng hoa màu trắng, xếp ly, dài 2-3 mm. Hoa đĩa rất nhiều, hình ống, dài 1,5-2 mm. Nhị năm, dạng sợi rời nhau, bao phấn kết lại tạo thành ống bao quanh nhụy.
- Quả
Quả màu nâu nhạt đến đen, khía cạnh trái hình nêm, dài 2-3 mm, rộng 0,9 mm. Đỉnh có lông ngắn, thường có màu trắng, dễ gãy nhưng hai phần nhô ra như sừng thường không có lông.
2. Cây nhọ nồi chữa được bệnh gì?
Nhọ nồi có tên khoa học là Eclipta prostrata thực sự là một loại thảo mộc chữa bệnh rất tốt cho bệnh gan và bệnh thận. Nó đã được sử dụng hàng ngàn năm mà không có tác dụng phụ. Dưới đây là một số lợi ích sức khỏe phổ biến của cây cỏ nhọ nồi.
2.1. Làm dịu dạ dày
Khi được dùng đường uống, nhọ nồi được phát hiện có thể làm dịu bất kỳ rối loạn nào trong dạ dày, cụ thể là chứng khó tiêu hoặc táo bón. Nó hoạt động hiệu quả đối với chức năng bình thường đối với những vùng này của cơ thể do chứa nhiều chất hóa học và hợp chất hữu cơ được tìm thấy trong chiết xuất của cây cỏ thảo mộc này.
2.2. Phòng chống ung thư
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cỏ nhọ nồi giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư trong gan. Nghiên cứu còn hạn chế, có vẻ như các phân tử hữu cơ được tìm thấy trong cây nhọ nồi phá vỡ các phân tử DNA để tăng sinh tế bào ung thư, do đó có tác dụng gây độc tế bào và giết chết những tế bào đột biến, nguy hiểm đó.
2.3. Sức khỏe gan
Vàng da được coi là một trong những vấn đề sức khỏe nguy hiểm mà nhiều người trên thế giới đang mắc phải, ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan và chức năng của nó, dẫn đến sự đổi màu của da. Cỏ nhọ nồi đã được sử dụng hàng ngàn năm để cân bằng gan và đảm bảo chức năng bình thường của gan một cách hiệu quả.
2.4. Nhiễm trùng tiết niệu
Cây nhọ nồi có một số lượng lớn các đặc tính kháng khuẩn và khử trùng nên nó có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng. Khi được dùng cho bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu, nó có thể làm giảm hiệu quả sự khó chịu và vô hiệu hóa vi khuẩn để khôi phục chức năng bình thường cho bàng quang của bạn.
2.5. Các vấn đề về hô hấp
Nhọ nồi khá có lợi cho những người bị viêm đường hô hấp mãn tính và ho. Bản chất kháng khuẩn của chiết xuất cây cỏ này có thể làm sạch nhiễm trùng, sạch đờm – nơi các mầm bệnh khác có thể đang phát triển.
2.6. Viêm ruột
Nếu bạn phải chịu đựng tình trạng khó chịu và xấu hổ của bệnh trĩ, việc tìm cách giảm đau thường có thể khó khăn. Cỏ nhọ nồi đã cho thấy kết quả vượt trội trong việc giảm viêm ở khu vực nhạy cảm và làm dịu, giảm đau.
2.7. Sức khỏe tóc
Rụng tóc sớm hoặc thưa và gàu là những vấn đề chính về tóc mà cả thế giới đang phải đối mặt trong thời gian gần đây. Thêm một chút cỏ nhọ nồi vào thói quen chăm sóc tóc của bạn là một ý tưởng rất tốt để chữa các vấn đề này. Bạn có thể trộn nó với dầu gội đầu để dưỡng ẩm da đầu, ngăn ngừa khô da và hậu quả là gàu. Ngoài ra, nó có thể củng cố lớp nền và lớp nang lông, ngăn ngừa rụng tóc và làm chậm các tình trạng như hói đầu ở nam giới, đồng thời mang đến cho bạn mái tóc bóng mượt.
2.8. Sức khỏe mắt
Hàm lượng carotene cao được tìm thấy trong lá nhọ nồi, được coi như một chất chống oxy hóa quan trọng đối với sức khỏe của đôi mắt của bạn. Carotene giúp loại bỏ các gốc tự do gây thoái hóa điểm vàng và hình thành bệnh đục thủy tinh thể, vì vậy, thêm một chút cỏ nhọ nồi vào chế độ ăn uống của bạn có thể giữ cho thị lực của bạn rõ ràng trong nhiều năm.
2.9. Thoát khỏi chứng thiếu máu
Vì chiết xuất từ cây nhọ nồi chứa lượng sắt cao, nên món súp đơn giản tự làm với lá của nó giúp điều trị bệnh thiếu máu. Thường xuyên sử dụng nó được coi là một trong những biện pháp khắc phục tốt nhất cho bệnh thiếu máu, do đó hãy sử dụng nó thường xuyên.
2.10. Tốt cho bệnh nhân tiểu đường
Cỏ nhọ nồi cũng đã cho thấy kết quả vượt trội khi đề cập đến các vấn đề về đường như bệnh tiểu đường. Các phân tử tích cực có trong cây nhọ nồi giúp kiểm soát và giảm lượng đường trong cơ thể của bạn, điều này khá quan trọng đối với những người bị bệnh tiểu đường hoặc có lượng đường cao.
2.11. Sảy thai tái phát
Cây nhọ nồi được coi là có hiệu quả để ngăn ngừa sảy thai. Phụ nữ bị sảy thai liên tiếp có thể uống Nước ép cỏ nhọ nồi với liều lượng 3 ml khi bụng đói cùng với sữa bò. Theo dân gian, phương thuốc này được sử dụng để ngăn ngừa sẩy thai và củng cố tử cung.
2.12. Bệnh hen suyễn
Nước ép cỏ nhọ nồi cùng với lượng mật ong tương đương được cho uống 3 đến 4 lần một ngày hoặc cho đến khi trẻ đỡ khó thở. Nó cũng có lợi cho việc giảm ho, thở khò khè âm độ cũng như tức ngực.
2.13. Đau răng
Cây nhọ nồi được coi là một phương pháp chữa đau răng tốt. Chỉ cần xoa bột lên nướu và bạn có thể nhận thấy sự khác biệt rõ rệt chỉ trong vài phút. Chiết xuất etanol và ancaloit có trong cây nhọ nồi giúp giảm đau.
2.14. Cải thiện làn da
Cây nhọ nồi có đặc tính chữa lành hầu như tất cả các vấn đề về da xảy ra do các tạp chất trên da. Nó giúp thanh lọc máu một cách tự nhiên, tác động trực tiếp giúp giảm thiểu các bệnh ngoài da. Có thể dùng bằng đường uống hoặc bôi ngoài da để cải thiện làn da. Ngoài việc mang lại cho bạn một làn da tươi trẻ và khỏe mạnh, nó còn giúp chữa lành các vết thương khác nhau một cách nhanh chóng.
2.15. Điều trị hói đầu
Cây nhọ nồi có thể giúp ngăn ngừa chứng hói đầu. Bạn chỉ cần lấy một ít lá tươi và xay nhuyễn thành hỗn hợp sệt cùng với một ít sữa chua và thoa trực tiếp lên da đầu. Chờ trong 15 phút trước khi rửa sạch. Bạn có thể dùng bột khô thay vì lá tươi. Chiết xuất cỏ nhọ nồi đã được chứng minh hiệu quả trong việc thúc đẩy sự phát triển của tóc. Gói dưỡng tóc này nên được sử dụng ít nhất một lần trong một tuần để có kết quả tốt nhất.
2.16. Nhiễm trùng xoang
Xoang là một vấn đề nghiêm trọng cần được điều trị một cách hiệu quả. Lấy một nắm lá nhọ nồi cho vào chảo. Thêm một ít hạt tiêu xay thô cho vào cùng thêm 3 nhúm bột nghệ hữu cơ. Thêm nước và đun sôi cho đến khi nó hòa tan hết và sau đó lọc. Phương pháp điều trị tại nhà này có tác dụng rất tốt trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến xoang. Hãy chắc chắn rằng hạt tiêu thô và không được nghiền mịn, nếu không hỗn hợp sẽ rất cay.
3. Một số bài thuốc dân gian từ cây nhọ nồi
3.1. Chảy máu cam
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 20 gam, hoa hoè sao đen 20 gam, cam thảo đất 16 gam
Chế biến: Sắc lấy nước uống một thang mỗi ngày.
3.2. Viêm họng
Chuẩn bị: 20 gam cỏ nhọ nồi, 12 gam củ rẻ quạt, 20 gam bồ công anh, 16 gam kim ngân hoa, 16 gam cam thảo đất.
Chế biến: Sắc lấy nước uống. Uống một thang mỗi ngày. Dùng liên tục trong 3 - 5 ngày.
3.3. Sốt cao
Chuẩn bị: 20 gam cỏ nhọ nồi, 20gam củ sắn dây, 20 gam sài đất, 12 gam ké đầu ngựa, 16 gam cây cối xay, cam thảo đất.
Chế biến: sắc lấy nước uống một thang mỗi ngày.
3.4. Mề đay
Chuẩn bị: Mỗi thứ sau lấy một nhúm: Nhọ nồi, lá xương sông, lá huyết dụ, rau diếp cá, lá dưa chuột, lá nhài, lá khế.
Chế biến: Giã nát tất cả các nguyên liệu trên, cho nước vào rồi vắt lấy nước uống. Phần bã còn lại dùng để xoa, đắp vào chỗ sưng, đau.
3.5. Sốt phát ban
Chuẩn bị: 60 gam cỏ nhọ nồi
Chế biến: Sắc lấy nước uống một thang mỗi ngày, chia 2 - 4 lần uống hết trong ngày.
3.6. Cơ thể suy nhược, ăn không ngon, thiếu máu
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 100 gam, mần trầu 100 gam, gừng khô 50 gam.
Chế biến: các vị thuốc này chặt nhỏ sao sơ, đổ thêm 3 chén nước dừa tươi, nấu còn 8 phân nước, uống ngày 2 lần.
3.7. Bạch biến
Chuẩn bị: 30 gam nhọ nồi, 15 gam sa uyển tử, 30 gam hà thủ ô, 12 gam bạch chỉ, 10 gam đương quy, 10 gam xích thược, 15 gam đan sâm, 15 gam đảng sâm, 10 gam bạch truật, 6 gam thiền thoái.
Chế biến: các vị thuốc rửa sạch rồi đem sắc uống một thang mỗi ngày, mỗi đợt nên uống 15 ngày.
Công dụng: cỏ nhọ nồi, hà thủ ô, đương quy, bạch truật, đảng sâm có tác dụng tư bổ can thận, bổ khí dưỡng huyết, kiện tỳ hóa ứ; bạch chỉ, thiền thoái giúp tán phong trừ thấp, da nhuận sắc; xích thược, đan sâm giúp hoạt huyết thông kinh lạc, khư ứ sinh tân, chủ yếu nhằm cải thiện tuần hoàn huyết dịch.
3.8. Eczema trẻ em
Chuẩn bị: cỏ nhọ nồi 50 gam
Chế biến: Rửa sạch, sắc lấy nước cô đặc, bôi chỗ đau. Thông thường chỉ sau 2 - 3 ngày là dịch rỉ từ vết thương sẽ giảm rõ rệt, đóng vảy, đỡ ngứa hơn, chỉ khoảng một tuần là khỏi.
3.9. Gan nhiễm mỡ
Chuẩn bị: 30 gam cỏ nhọ nồi, 20 gam nữ trinh tử, 15 gam trạch tả, 15 gam đương quy. Đối với trường hợp gan nhiễm mỡ do nghiện rượu thì thêm các vị: Cát căn 30 gam, chỉ củ tử (hạt khúng khéng) 15 gam, bồ công anh 15 gam; Những người béo phì dẫn đến gan nhiễm mỡ thì cho thêm các vị: đại hoàng 6 gam, lá sen 15 gam.
Chế biến: Sắc lấy nước uống, một thang mỗi ngày.
3.10. Sốt xuất huyết nhẹ
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 20 gam, lá trắc bá sao đen khô 12 gam, hoa hòe sao đen 12 gam, củ hoặc lá sắn dây 20 gam, cam thảo đất 16 gam.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
3.11. Thuốc thanh nhiệt lương huyết, cầm máu, trị chảy máu cam, đại tiện táo, viêm mũi
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 12 gam, đan bì 9 gam, trắc bách diệp 12 gam, sinh địa 12 gam, tiên hạc thảo 12 gam, hỏa ma nhân 12 gam, tri mẫu 9 gam, hoàng cầm 9 gam, rễ cỏ tranh 15 gam.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
3.12. Chữa tiểu đường, người gầy mệt mỏi
Chuẩn bị: 30 gam lư căn tươi, 5 quả ô mai, 10 gam mạch môn đông, 10 gam nam sa sâm, 10 gam ngọc trúc, 10 gam nữ trinh tử, 10 gam cỏ nhọ nồi. Sắc uống ngày một thang.
3.13. Thuốc cho phụ nữ mãn kinh: phiền táo, nhức đầu, ngủ không ngon giấc
Chuẩn bị: 9 gam cỏ nhọ nồi, 9 gam hồng hoa, 9 gam hoàng cầm, 9 gam đương quy, 6 gam xuyên khung, 12 gam sinh địa, 9 gam hoa cúc, 12 gam bạch thược, 9 gam ngưu tất, 9 gam nữ trinh tử, 9 gam lá dâu.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
3.14. Chữa viêm cầu thận, viêm thận mạn tính, đau lưng, tiểu tiện són, đái dắt, kinh lâu không sạch:
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 30 gam, tiểu kế 30 gam, xuyên khung 10 gam, thục địa 10 gam, đương quy 10 gam, xích thược 15 gam, bạch thược 15 gam, bồ hoàng 15 gam.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
3.15. Thuốc bổ âm điều kinh
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 12 gam, sinh địa 15 gam, thanh hao 10 gam, nguyên sâm 10 gam, bạch thược 10 gam, đan sâm 10 gam.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
3.16. Chữa viêm tiền liệt tuyến
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 15 gam, câu kỷ tử 15 gam, thục địa 15 gam, ích trí nhân 10 gam, thỏ ty tử 12 gam, đảng sâm 15 gam, hoàng kỳ 15 gam, tỏa dương 10 gam, nữ trinh tử 12 gam, thổ phục linh 24 gam, đương quy 6 gam, vương bất lưu hành 10 gam.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
3.17. Thang ích khí bổ thận, chữa xuất huyết tử cung
Chuẩn bị: Cỏ nhọ nồi 30 gam, hoàng kỳ 60 gam, bạch thược 15 gam, thục địa 15 gam, sinh địa 15 gam, kinh giới sao 10gam, nữ trinh tử 15 gam, thăng ma 6 gam, phúc bồn tử 15 gam.
Chế biến: Sắc uống một thang mỗi ngày.
4. Tác dụng phụ của cây nhọ nồi
- Cỏ nhọ nồi có thể gây ngứa và khô bộ phận sinh dục.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng loại thảo mộc này trong trường hợp lá lách, dạ dày và thận bị lạnh.
- Sử dụng hết sức thận trọng cho những người bị tiêu chảy.
- Quá liều lượng có thể gây kích ứng dạ dày, nôn và buồn nôn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.