Hầu hết các yếu tố nguy cơ thường ảnh hưởng đến sự phát triển của khối ung thư não chứ không trực tiếp gây ra khối ung thư này. Những yếu tố nguy cơ gây bệnh ở mỗi người là khác nhau, có thể yếu tố nguy cơ xuất hiện ở người này nhưng không xuất hiện ở người khác. Xác định đúng yếu tố nguy cơ ung thư não sẽ giúp cho bác sĩ chẩn đoán chính xác và điều trị bệnh hiệu quả.
1. Bệnh ung thư não
Khối ung thư não có thể là một tập hợp hoặc khối lượng các tế bào bất thường trong não. Bất kỳ sự tăng trưởng bên trong não mà không được kiểm soát có thể gây ra các vấn đề cho não.
Các khối ung thư não có thể là ung thư (ác tính) và không ung thư (lành tính). Khi khối u lành tính hoặc ác tính phát triển chúng sẽ gây ra áp lực lên hộp sọ - là bộ phận bao quanh bộ não và có cấu trúc cứng, chắc. Khi đó, não có thể bị tổn thương và thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Khối ung thư não có thể được phân loại thành nguyên phát và thứ phát.
- Khối ung thư não nguyên phát được bắt nguồn từ não. Các khối ung thư này có thể phát triển từ: tế bào não, các màng bao quanh não, tế bào thần kinh, các tuyến. Khối ung thư não nguyên phát có thể lành tính hoặc ung thư. Loại u não phổ biến ở người lớn là u thần kinh đệm và u màng não.
- Khối ung thư não thứ phát hay còn được gọi là khối u não di căn. Nó xảy ra khi các tế bào ung thư lan đến não từ một cơ quan khác trong cơ thể chẳng hạn như phổi hoặc vú. Một số ung thư não thứ phát: ung thư phổi, ung thư vú, ung thư thận, ung thư da. Khối ung thư não thứ phát thường là ung thư ác tính.
2. Các yếu tố nguy cơ ung thư não
Cho đến nay, nguyên nhân của khối ung thư não vẫn chưa được chứng minh cụ thể bằng các bằng chứng khoa học. Tuy nhiên, có thể dựa vào một số yếu tố nguy cơ để xác định sự phát triển của ung thư não.
- Tuổi
Các khối u não phổ biến ở cả trẻ em và người lớn. Mặc dù nó có thể phát triển ở mọi lứa tuổi khác nhau.
- Giới tính
Nhìn chung, nam giới có nhiều khả năng mắc bệnh ung thư não hơn so với nữ giới. Tuy nhiên, có một số loại khối ung thư não cụ thể lại phổ biến hơn ở nữ giới, chẳng hạn như: u màng não.
- Môi trường sống và môi trường làm việc
Tại những nơi này có tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các dung môi, thuốc trừ sâu, sản phẩm dầu, cao su hoặc vinyl clorua có thể làm tăng nguy cơ phát triển khối ung thư não. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào hỗ trợ cho mối liên quan này.
- Tiền sử gia đình mắc bệnh.
Khoảng 5% khối ung thư não có liên quan đến yếu tố hoặc điều kiện di truyền, bao gồm hội chứng Li-Fraumeni, u xơ thần kinh, hội chứng ung thư biểu mô tế bào đáy, xơ cứng củ, hội chứng Turcot và bệnh von Hippel-Lindau. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy các cụm của các khối ung thư não trong một số gia đình mà không có liên quan đến các điều kiện di truyền. Hiện nay, các công trình nghiên cứu khoa học vẫn đang tiếp tục cố gắng tìm ra nguyên nhân xác định cho các cụm này.
- Tiếp xúc với nhiễm trùng, virus và các chất kích thích gây dị ứng
Nhiễm virus Epstein-Barr (EBV) làm tăng nguy cơ ung thư hạch bạch huyết. virus Epstein-Barr EBV thường được gọi là virus gây bệnh tăng bạch cầu đơn nhân hoặc bạch cầu đơn nhân.
Trong các nghiên cứu khác đã được tiến hành cho thấy mức độ cao của một loại virus phổ biến là cytomegalovirus (CMV) cũng được tìm thấy trong mô khối ung thư não. Ý nghĩa của kết quả phát hiện này vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu.
Ngoài ra, còn có một số loại virus khác cũng đã được chứng minh là yếu tố nguy cơ gây ra khối ung thư não. Tuy nhiên, những nghiên cứu này mới chỉ thực hiện trên động vật. Cho nên, vẫn cần thêm các nghiên cứu trong tương lai để cung cấp thể cơ sở khoa học để xác định xem việc tiếp xúc với nhiễm trùng, virus hay các chất kích thích gây dị ứng có phải là nguyên nhân làm tăng nguy cơ gây bệnh ung thư não ở người không.
Điều đáng chú ý hơn nữa, các nghiên cứu này đã chỉ ra rằng, các bệnh nhân có tiền sử dị ứng hoặc gặp tình trạng liên quan đến da sẽ có nguy cơ mắc bệnh u thần kinh đệm thấp.
- Điện trường
Hầu hết các nghiên cứu đánh giá vai trò của điện từ trường, chẳng hạn như năng lượng từ trường hoặc việc sử dụng điện thoại di động cho thấy không có mối liên quan nào với việc tăng nguy cơ phát triển khối ung thư não ở người trưởng thành.
Tuy nhiên, có một số thông tin mâu thuẫn liên quan đến rủi ro ở trẻ em. Vì vậy, tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khuyến nghị nên hạn chế sử dụng điện thoại di động đồng thời khuyến khích sử dụng tai nghe cho cả người lớn và trẻ em.
- Chủng tộc
Ở Hoa Kỳ, người da trắng có nhiều khả năng phát triển u thư thần kinh đệm nhưng lại có ít khả năng phát triển u màng não hơn ở người da đen. Hơn nữa, những người từ Bắc Âu có nguy cơ bị u não cao hơn gấp đôi so với ở Nhật Bản.
- Bức xạ ion hóa
Điều trị trước đây cho não hoặc khu vực đầu bằng bức xạ ion hóa, bao gồm cả tia X, đã được chứng minh là một trong những yếu tố nguy cơ đối với sự phát triển của khối ung thư não.
- Chấn thương đầu và co giật
Chấn thương đầu nghiêm trọng từ lâu đã được các nhà khoa học nghiên cứu về mối liên quan của nó với các khối ung thư não.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa chấn thương đầu và u màng não. Tuy nhiên, không phải là mối liên quan giữa chấn thương đầu và u thần kinh đệm.
Tiền sử co giật cũng được chứng minh là có liên quan đến khối ung thư não. Nhưng vì khối ung thư não có thể gây co giật và không biết liệu cơn động kinh có làm tăng nguy cơ phát triển khối ung thư não không. Nếu cơn động kinh xảy ra do khối ung thư hoặc nếu sử dụng thuốc chống động kinh sẽ làm tăng nguy cơ rủi ro phát triển bệnh.
- Hợp chất N-nitroso
Một số nghiên cứu về chế độ ăn uống và bổ sung vitamin dường như chỉ ra rằng các hợp chất N-nitroso trong chế độ ăn uống có thể làm tăng nguy cơ mắc cả khối ung thư não ở trẻ em và người lớn.
Các hợp chất N-nitroso trong chế độ ăn được hình thành trong cơ thể từ nitrit hoặc nitrat thường xuất hiện trong một số loại thịt, khói thuốc lá và mỹ phẩm. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nghiên cứu bổ sung để xác định rõ ràng hơn mối liên quan này.
Tóm lại, dựa vào các yếu tố nguy cơ người bệnh có thể chủ động liên hệ với bác sĩ về tình trạng của mình, để từ đó có thể tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình điều trị.
XEM THÊM:
- U nguyên bào thần kinh đệm: Những điều cần biết
- Ung thư não: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
- U não: Những điều cần biết
