Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Cả đường sản xuất và đường tự nhiên là một thành phần cần cân nhắc trong kế hoạch điều trị hội chứng ruột kích thích. Mặc dù không phải tất cả các loại đường đều gây ra các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích nhưng việc loại bỏ một số loại có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh được tốt hơn.
Hội chứng ruột kích thích ảnh hưởng đến khoảng 12 phần trăm dân số Hoa Kỳ, là một loại rối loạn tiêu hóa (GI) gây ra nhiều triệu chứng. Chúng có thể bao gồm đau bụng, chuột rút và đầy hơi, cũng như các vấn đề về nhu động ruột, chẳng hạn như tiêu chảy và táo bón. Do sự phức tạp của hội chứng ruột kích thích, không có nguyên nhân nào được biết đến. Thay vào đó, điều quan trọng là phải tập trung vào những gì gây ra các triệu chứng, bao gồm cả chế độ ăn uống của bạn.
1. Tại sao đường gây ra các triệu chứng hội chứng ruột kích thích?
Khi bạn tiêu thụ đường, ruột non của bạn sẽ tiết ra một số enzym nhất định để giúp tiêu hóa nó. Các phân tử sau đó được hấp thụ qua thành ruột vào máu, nơi có thể được sử dụng để làm năng lượng.
Người ta cho rằng việc thiếu các enzym cần thiết để tiêu hóa đường, có thể gây ra các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Nội tiết tố, sự thay đổi trong vi khuẩn đường ruột và căng thẳng cũng đóng một vai trò trong việc kích hoạt các triệu chứng.
Không phải ai mắc hội chứng ruột kích thích cũng sẽ nhạy cảm với các loại đường giống nhau. Việc xác định sớm các tác nhân gây ra bệnh có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của bạn.
2. Những loại đường nào gây ra các triệu chứng hội chứng ruột kích thích?
Đường có sẵn ở nhiều dạng khác nhau, cả đường được sản xuất thương mại và tự nhiên. Dưới đây là ba loại đường chính có thể gây ra các vấn đề tiềm ẩn với hội chứng ruột kích thích .
2.1 Đường sucrose
Được biết đến nhiều hơn với tên gọi đường ăn, sucrose có lẽ là loại đường được sử dụng rộng rãi nhất trong thực phẩm. Nó có nguồn gốc từ mía hoặc đường củ cải đường. Mặc dù được phân loại là loại đường riêng, nhưng về mặt kỹ thuật, sucrose được tạo ra với sự kết hợp của hai phân tử đường: fructose và glucose.Bạn không chỉ có thể mua đường sucrose để nướng hoặc thêm vào cà phê của mình, mà nhiều loại bánh ngọt đóng gói và các bữa ăn chế biến sẵn cũng chứa đường sucrose. Mặc dù được sử dụng rộng rãi, sucrose có thể đặc biệt có hại cho một số tình trạng sức khỏe như hội chứng ruột kích thích .
2.2 Đường Fructose
Fructose là một loại đường có thể có vấn đề khác nếu bạn bị hội chứng ruột kích thích. Bạn có thể tìm thấy các dạng đường fructose trong nước hoa quả, nước ngọt và đồ ngọt đóng gói.
Tuy nhiên, ngay cả các dạng fructose tự nhiên trong trái cây cũng có thể là vấn đề. Điều này đặc biệt xảy ra với các loại trái cây có hàm lượng fructose cao, chẳng hạn như táo, nho và lê, cũng như mật ong.
Tuy nhiên, bạn không cần phải tránh trái cây hoàn toàn. Thay vào đó, hãy hoán đổi trái cây chứa nhiều fructose hơn với những loại được biết là chứa ít fructose. Quả mọng, đào, dưa đỏ và trái cây họ cam quýt không có khả năng gây ra các triệu chứng hội chứng ruột kích thích .
2.3 Đường lactose
Một số người bị hội chứng ruột kích thích cũng nhạy cảm với lactose, một loại đường tự nhiên có trong sữa. Cơ thể bạn phân hủy sữa với sự trợ giúp của các enzyme lactase trong ruột non, tương tự như các enzym sucrase cần thiết để phân hủy sucrose.
Không phải tất cả mọi người mắc hội chứng ruột kích thích đều không dung nạp lactose, nhưng thực phẩm chứa lactose là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh. Bạn có thể cân nhắc việc tránh sữa, cũng như các sản phẩm từ sữa khác, bao gồm pho mát, sữa chua và kem.
3. Chất gì có thể thay thế đường?
Sorbitol và xylitol là hai loại chất thay thế đường phổ biến có liên quan đến chứng co thắt bụng và tiêu chảy do hội chứng ruột kích thích. Những chất thay thế đường này được tìm thấy trong các món tráng miệng không đường, kẹo và kẹo cao su.
Một ngoại lệ có thể là cây cỏ ngọt. Chất tạo ngọt phổ biến này được cho là ngọt gấp 200 lần so với đường ăn trong khi không chứa calo.
Stevia có thể an toàn cho hội chứng ruột kích thích nhưng điều quan trọng là phải đọc kỹ nhãn sản phẩm. Stevia nguyên chất là an toàn, trong khi các chất phụ gia khác, chẳng hạn như erythritol có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.
Bạn cũng nên tiếp cận các chất làm ngọt “tự nhiên” một cách thận trọng nếu bạn có tiền sử các triệu chứng hội chứng ruột kích thích do đường gây ra. Ví dụ: mật ong và cây thùa, cả hai đều chứa đường fructose, vì vậy nếu bạn nhạy cảm với các loại thực phẩm chứa đường fructose khác thì những chất làm ngọt này có thể không phải là lựa chọn tốt.
4. Những thực phẩm nào khác cần tránh nếu hội chứng ruột kích thích?
Ngoài đường và chất ngọt, những thực phẩm khác có thể gây ra các triệu chứng hội chứng ruột kích thích như:
- Đậu, các loại đậu và đậu lănG
- Các loại rau họ cải, bao gồm bông cải xanh, bắp cải và súp lơ trắng
- Hành, tỏi
- Gluten
- Sôcôla
- Thức ăn cay
- Thực phẩm chiên và chế biến
- Thực phẩm và đồ uống có chứa caffeine
Bạn có thể thử cắt các loại thực phẩm và đồ uống này khỏi chế độ ăn uống của mình để xem liệu các triệu chứng có cải thiện không. Nhưng hãy nhớ rằng mọi người bị hội chứng ruột kích thích đều khác nhau và việc hạn chế một số loại thực phẩm có thể không cần thiết.
Bạn nên làm việc với một chuyên gia chăm sóc sức khỏe có kiến thức, chẳng hạn như bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký, nếu bạn muốn thử một chế độ ăn kiêng để cải thiện các triệu chứng hội chứng ruột kích thích của mình.
Để xử lý đường sucrose, ruột non của bạn tiết ra các enzym sucrase. Một số người có tình trạng di truyền được gọi là thiếu hụt sucrase-isomaltase bẩm sinh (CSID), còn được gọi là không dung nạp sucrose.
Những người bị tình trạng này có số lượng enzym phân hủy sucrose ít hơn. Họ cũng gặp vấn đề trong việc tiêu hóa lactose, một loại đường tự nhiên có trong ngũ cốc.
Khi đường sucrose hoặc maltose đi qua ruột non mà không được tiêu hóa, sẽ gây ra các triệu chứng tương tự như hội chứng ruột kích thích, bao gồm đầy hơi, tiêu chảy và khí thừa. Các triệu chứng thường xảy ra ngay sau khi ăn thực phẩm có chứa đường sucrose hoặc maltose. Không giống như hội chứng ruột kích thích, CSID có thể đủ nghiêm trọng để cản trở sự phát triển và tăng trưởng của con người. Mặc dù được coi là hiếm gặp, CSID thường được phát hiện nhiều nhất trong thời thơ ấu, nơi trẻ em bị suy dinh dưỡng và có các triệu chứng không phát triển.
Nhiều loại thực phẩm có thể gây ra các triệu chứng hội chứng ruột kích thích, trong đó đường chỉ là một loại. Phản ứng tiêu cực với đường có thể xảy ra do thiếu enzym trong hệ tiêu hóa nhưng cũng có thể liên quan đến căng thẳng, thay đổi vi khuẩn đường ruột và mất cân bằng hormone.
Nói chuyện với bác sĩ có thể giúp bạn xác định các yếu tố kích thích thực phẩm và cách chế độ ăn uống tổng thể của bạn có thể đóng một vai trò trong việc quản lý hội chứng ruột kích thích.
Hiện Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện lớn luôn đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại. Bệnh viện cung cấp dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
Tài liệu tham khảo
Grembecka M. (2015). Natural sweeteners in a human diet.
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26400114
Hayes PA, et al. (2014). Irritable bowel syndrome: The role of food in pathogenesis and management.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4014048/
Hội chứng ruột kích thích diet. (2017).
aboutibs.org/ibs-diet.html%C2%A0
Irritable bowel syndrome (Hội chứng ruột kích thích ) (n.d.).
niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/irritable-bowel-syndrome
Is sugar triggering your Hội chứng ruột kích thích ? (n.d.).
badgut.org/information-centre/a-z-digestive-topics/is-sugar-triggering-your-ibs/
What are the symptoms of sucrose intolerance? (n.d.).
sucroseintolerance.com/?gclid=EAIaIQobChMI7anZtor95wIVhf5kCh0yWgSREAMYASAAEgJ3P_D_BwE
