Xơ gan cổ trướng hay xơ gan mất bù là giai đoạn cuối cùng của bệnh xơ gan. Nếu người bệnh không được chữa trị kịp thời ở giai đoạn này, một số biến chứng nguy hiểm hay thậm chí tử vong có thể xảy ra. Do đó, việc nhận biết các triệu chứng xơ gan cổ trướng ở giai đoạn đầu là cách tốt nhất giúp người bệnh điều trị bệnh hiệu quả.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Đồng Xuân Hà - Bác sĩ Nội soi tiêu hoá - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
1. Xơ gan cổ trướng là gì?
Giai đoạn cuối của bệnh xơ gan được gọi là xơ gan mất bù hay xơ gan cổ trướng - một bệnh lý về chức năng gan khi gan không thể hồi phục và loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể.
Cổ trướng được hình thành từ sự tích tụ dịch, dẫn đến phình to ở ổ bụng. Trong cơ thể người khỏe mạnh, khoang màng bụng giữa lá thành và lá tạng không có nước, chỉ có một chút dịch nhầy để bôi trơn. Khi có một lượng dịch xuất hiện giữa lá tạng và lá thành của màng bụng, tình trạng này được gọi là tràn dịch màng bụng hay cổ trướng. Dịch này thường chứa một lượng lớn protein dạng albumin và có màu vàng nhạt.
Các biểu hiện xơ gan cổ trướng thường chỉ được phát hiện khi tình trạng bệnh đã rất nghiêm trọng, không còn khả năng hồi phục, đồng nghĩa với việc bệnh có thể đang tiến triển sang giai đoạn cuối cùng - Ung thư gan.
Khi đó, gan không còn chức năng thải độc, bị xơ hóa hoàn toàn thành các mô xơ và các nốt.
Ở giai đoạn này, bệnh thường có các biểu hiện như cơ thể tích trữ nước, phù, chướng bụng, dễ vỡ mạch máu, suy thận (do gan không còn chức năng thải độc nên thận làm việc thường xuyên, thận bị quá tải dễ gây suy giảm chức năng thận).
Khi tình trạng bệnh đã rất nghiêm trọng và không còn khả năng hồi phục, các biểu hiện bệnh thường mới được phát hiện, điều này đồng nghĩa với việc bệnh đang tiến triển sang giai đoạn cuối - ung thư gan.
Ở thời điểm này, gan đã không còn chức năng thải độc và đã bị xơ hóa hoàn toàn thành các mô xơ cùng các nốt.
Các triệu chứng của bệnh trong giai đoạn này thường bao gồm tích nước trong cơ thể, chướng bụng, phù nề, dễ vỡ mạch máu và suy thận (khi gan không còn khả năng thải độc, thận phải làm việc quá sức gây suy giảm chức năng).
Trắc nghiệm: Làm thế nào để bảo vệ lá gan khỏe mạnh?
Làm test trắc nghiệm kiểm tra hiểu biết về gan có thể giúp bạn nhận thức rõ vai trò quan trọng của gan, từ đó có các biện pháp bảo vệ gan để phòng ngừa bệnh tật.2. Biểu hiện bệnh ở các giai đoạn
Quá trình điều trị sẽ phức tạp hơn khi xơ gan đã bước vào giai đoạn cổ trướng do các tế bào gan đã xơ hóa toàn bộ và chức năng gan suy giảm nhanh chóng. Ở giai đoạn này, khoảng 80% – 90% cấu trúc gan đã bị xơ hóa và không thể hồi phục. Các triệu chứng xơ gan cổ trướng cũng xuất hiện rõ ràng như:
- Trong thời gian ngắn, người bệnh bị giảm cân đột ngột và sức khỏe suy yếu nghiêm trọng.
- Chân bị phù, mềm, khi ấn vào sẽ có vết lõm và cần chờ 1 – 2 phút để vết lõm này biến mất.
- Do rối loạn tiêu hóa ngày càng nặng, người bệnh đi đại tiện ra phân đen, bụng phình to do sự tích tụ của dịch cổ trướng. Tình trạng cổ trướng có thể từ ít đến nhiều khiến bụng căng lên. Hơn nữa, tình trạng tái phát nhanh của cổ trướng là dấu hiệu cho thấy chức năng tế bào gan bị suy yếu trong quá trình tổng hợp protein.
- Hiện tượng hoàng đản xuất hiện với màu vàng nhẹ trên da, sau đó màu vàng này càng trở nên đậm hơn, bắt đầu từ các niêm mạc rồi lan rộng ra toàn thân.
- Não bị nhiễm độc do gan không thể lọc ammoniac khiến người bệnh rơi vào trạng thái hôn mê, lúc thì tỉnh táo, lúc lại ngất đi.
- Các biểu hiện như suy thận, sao mạch trên da, môi, lưỡi, niêm mạc mắt nhợt nhạt, nôn mửa, tiêu chảy, sụt cân, thiếu máu, bầm huyết dưới da do viêm phúc mạc và phân nhạt màu giống đất sét,… là hậu quả do gan không còn khả năng thải độc.
Sau một thời gian ngắn, người bệnh ở giai đoạn xơ gan mất bù có khả năng phát triển thành ung thư dẫn đến tử vong.
3. Phương pháp điều trị xơ gan cổ trướng
Khi người bệnh có dấu hiệu xơ gan cổ trướng, việc chữa khỏi hoàn toàn là điều không còn khả thi vì gan đã bị xơ hóa và không còn khả năng giải độc. Các biện pháp điều trị tại giai đoạn này chủ yếu tập trung vào việc giảm đau, giảm các biến chứng nguy hiểm có thể xuất hiện và ngăn chặn bệnh tiến triển thành ung thư gan.
Trong điều trị bệnh ở giai đoạn xơ gan cổ trướng, một số phương pháp sẽ được áp dụng như ghép gan, sử dụng thuốc lợi tiểu hay chọc dịch cổ trướng. Bác sĩ sẽ xem xét tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để quyết định phương pháp điều trị nào là phù hợp nhất.
Các bác sĩ thường chỉ định phương pháp chọc hút ổ dịch cho người bệnh ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, phương pháp này có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng và vỡ ổ dịch gây nguy hiểm đến tính mạng. Ngoài ra, ghép gan là phương pháp cuối cùng nhưng thường bị hạn chế bởi chi phí cao và không khả thi.
Để điều trị xơ gan cổ trướng, phương pháp hấp thu dịch sử dụng một phác đồ điều trị bằng thuốc kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý. Phương pháp này giúp hạn chế lượng nước và nước báng tích tụ trong bụng, làm giảm áp lực lên gan và thận cũng như giảm bớt gánh nặng cho ổ bụng khi đói, từ đó giúp tăng cường tuần hoàn máu và tuần hoàn dịch trong cơ thể.
Phương pháp hấp thu dịch trong điều trị bệnh đang được đánh giá là an toàn và hiệu quả nhờ vào sự phát triển của y học. Phương pháp này không chỉ giúp hạn chế xâm lấn mà còn tiết kiệm chi phí điều trị cho bệnh nhân. Tuy nhiên, người bệnh cần phải tuân thủ tuyệt đối liệu pháp mà bác sĩ chỉ định và không được tự ý dùng thuốc đông y hay tây y vì có thể gây tổn hại cho gan và làm nặng thêm bệnh tình.
Ngoài ra, những người bệnh ở giai đoạn cuối không nên mất niềm tin mà cần giữ thái độ lạc quan, kiên trì trong việc điều trị. Việc tuân thủ một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tránh xa rượu bia, thực phẩm cay nóng và dầu mỡ,… cùng với việc thường xuyên tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị sẽ giúp giảm thiểu các triệu chứng do xơ gan cổ trướng gây ra.
4. Phòng ngừa xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng tuy là bệnh mạn tính nguy hiểm nhưng mọi người vẫn có thể chủ động phòng ngừa hiệu quả. Phương pháp tối ưu để ngăn ngừa xơ gan cổ trướng và tất cả các bệnh gan khác là hạn chế rượu bia và duy trì lối sống lành mạnh.
Ngoài ra, những người mắc bệnh gan mạn tính như viêm gan virus B, C... cần được theo dõi và kiểm tra định kỳ mỗi 6 tháng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
