Ngất xỉu là tình trạng mất ý thức và trương lực cơ xảy ra trong thời gian ngắn do giảm lưu lượng máu lên não. Bài viết sẽ hướng dẫn cách sơ cứu người ngất xỉu cũng như giải đáp thắc mắc được nhiều người đặt ra là ngất xỉu nên uống gì và ngất xỉu nên ăn gì?
1. Dấu hiệu ngất xỉu là gì?
Ngất xỉu là trạng thái mất ý thức tạm thời và theo các nghiên cứu, trước khi tình trạng này xảy ra thì cơ thể sẽ xuất hiện một số dấu hiệu cảnh báo. Nhiều trường hợp trước khi ngất sẽ cảm thấy chóng mặt, choáng váng, cảm giác nóng bừng toàn thân, sau đó thị lực mờ đi và thính lực giảm dần, cuối cùng cơ bắp mất hoàn toàn trương lực và mất ý thức. Một số bệnh nhân lại có biểu hiện bước đi khập khiễng và vã mồ hôi lạnh toàn thân.
Những trường hợp ngất xỉu đột ngột do cường dây thần kinh phế vị lại có dấu hiệu cảnh báo là chuột rút cơ hoặc buồn đi đại tiện ngay trước trước thời điểm bất tỉnh.
Như đã đề cập ở trên, ngất xỉu chỉ là trạng thái mất ý thức tạm thời, do đó khi lưu lượng máu lên não được phục hồi thì ý thức bệnh nhân sẽ quay trở lại. Lúc này, họ có thể hoàn toàn bình thường, các triệu chứng như vã mồ hôi, tím tái, nhịp tim chậm hay buồn đi vệ sinh sẽ biến mất hoàn toàn. Những triệu chứng báo trước có thể giúp cảnh báo những bệnh nhân có tiền sử ngất trước đó biết và chuẩn bị những biện pháp ứng phó (nếu có thể).
Theo thống kê, tỷ lệ ngất xỉu giữa nam giới và nữ giới rất khác nhau, trong đó phụ nữ dễ ngất hơn đàn ông vì hệ thần kinh tự chủ yếu hơn. Bên cạnh đó, tình trạng ngất xỉu đột ngột thường xảy ra sau bữa ăn hoặc sau khi thực hiện một hoạt động gắng sức quá mức.
2. Nguyên nhân gây ngất xỉu
Nguyên nhân thường gặp nhất gây ngất xỉu đơn thuần là do cường đối giao cảm (hay còn gọi là cường thần kinh phế vị) có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi khi gặp phải các yếu tố thúc đẩy như cảm xúc quá xúc động, cơ thể mệt mỏi, thiếu máu hoặc đơn giản như phải đứng liên tục trong thời gian dài... Nạn nhân ngất xỉu đơn thuần thường có thời gian hồi phục ý thức tương đối nhanh, biểu hiện ngất xỉu chỉ diễn ra trong vài giây hoặc vài phút.
Một số nguyên nhân khác gây ngất xỉu:
- Bệnh lý tim mạch: Ngất xỉu do bệnh tim mạch có thể xảy ra cả khi nạn nhân đang nghỉ ngơi hoặc sau khi gắng sức. Nguyên nhân này phổ biến ở những người có tiền sử bệnh tim trước đó, bao gồm ngưng tim, rối loạn nhịp tim, hẹp động mạch chủ hoặc hẹp động mạch phổi, phình bóc tách động mạch chủ hay tăng áp động mạch phổi...;
- Bất thường mạch máu não: Những trường hợp ngất xỉu do bệnh mạch máu não có thể kể đến như đột quỵ, thiểu năng động mạch đốt sống thân nền, đau nửa đầu Migraine, viêm động mạch Takayasu hoặc xoang cảnh có vấn đề...;
- Một số nguyên nhân gây ngất xỉu khác bao gồm hạ huyết áp tư thế, hạ canxi máu, tăng thông khí quá mức, những cơn ho dữ dội hoặc liên quan đến yếu tố tâm lý...
3. Cách sơ cứu người ngất xỉu
Đối với những người có biểu hiện sắp hoặc dọa ngất xỉu, điều đầu tiên cần làm chính là tìm vị trí để nằm hoặc ngồi xuống nhằm mục đích nghỉ ngơi cho đến khi tỉnh táo hơn. Tư thế ngồi tốt nhất là cúi gục mặt và đặt đầu giữa hai gối. Lưu ý: Tuyệt đối không đứng dậy quá nhanh để hạn chế tối đa nguy cơ ngất xỉu thật sự do thiếu máu lên não đột ngột.
Cách sơ cứu người ngất xỉu thật sự:
- Đặt tư thế nạn nhân nằm ngửa, phần đầu phải thấp hơn hai chân. Nếu nạn nhân vẫn còn nhịp thở và không ghi nhận tổn thương thì cố gắng nâng 2 chân nạn nhân lên cao khoảng 30cm (quan trọng là cao hơn tầm của tim);
- Nhanh chóng nới lỏng thắt lưng, cổ áo và những vị trí quần áo bó sát vào cơ thể;
- Ðặt đầu nạn nhân quay sang một bên để đề phòng hít chất nôn vào phổi hoặc tụt lưỡi vào cổ họng;
- Kiểm tra nhịp thở của nạn nhân, tiến hành động tác hô hấp nhân tạo trong trường hợp nạn nhân ngưng thở;
- Tiếp tục hô hấp nhân tạo và chờ cho đến khi xe cấp cứu đến hoặc khi nạn nhân bắt đầu tự thở trở lại;
- Trường hợp nạn nhân ngất xỉu và va đập gây ra vết thương thì phải ưu tiên xử trí, cầm máu hoặc giảm vết sưng phù hợp;
- Nếu nạn nhân ngất xỉu và không tỉnh lại trong vòng tối đa 10 phút, liên hệ cấp cứu y tế ngay lập tức.
Một vấn đề được rất nhiều người đặt ra là ngất xỉu nên ăn gì và ngất xỉu nên uống gì, theo các chuyên gia do bệnh nhân đã mất ý thức nên trong quá trình sơ cứu tuyệt đối không cho bất cứ thứ gì vào miệng nạn nhân để tránh hít sặc vào phổi và làm trầm trọng thêm tình trạng cấp cứu của họ. Đối với những trường hợp có biểu hiện dọa ngất xỉu và nghi ngờ do hạ đường huyết thì có thể cho nạn nhân uống nước đường hoặc ngậm kẹo ngọt, tuy nhiên phải đảm bảo lúc đó họ vẫn còn đủ tỉnh táo.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
