Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Một trong những phẫu thuật hiệu quả nhất cho bệnh béo phì là nối tắt dạ dày Roux-en-Y và nó đã được chứng minh là gây ra bệnh Crohn mới khởi phát. Đặc biệt, đã có một số trường hợp được báo cáo về những người phát triển bệnh viêm ruột mới khởi phát sau phẫu thuật điều trị béo phì.
1. Cơ chế bệnh sinh của bệnh viêm ruột thông thường
Các đột biến gen hoặc các biến thể có được của một số gen nhất định đã được đề xuất là yếu tố nguy cơ trước khi phát triển bệnh viêm ruột. Sự thay đổi di truyền trong gen mã hóa vùng oligomerization liên kết nucleotit 2 được phát hiện có liên quan đến bệnh Crohn trong khoảng 20% trường hợp. Đột biến này có liên quan đến việc giảm phản ứng với lipopolysaccharid của vi khuẩn, dẫn đến tăng khả năng sống sót của một số vi khuẩn gram âm di chuyển vào biểu mô ruột và gây viêm.
Đột biến mất chức năng ở các alen mã hóa fucosyltransferase 2 và do đó không tiết enzym này trong đường ruột có liên quan đến việc tăng nguy cơ thay đổi trong hệ vi sinh vật. Các khiếm khuyết di truyền dẫn đến chức năng tế bào T bất thường và hoạt động của đại thực bào có thể gây ra tổn thương ruột qua trung gian miễn dịch. Những thay đổi tế bào này gây ra sự sản sinh và giải phóng cytokine được điều hòa, giúp thu nạp nhiều tế bào viêm hơn và tiếp tục quá trình phản ứng viêm qua trung gian miễn dịch. Phân tích liên kết di truyền đã chỉ ra rằng các đột biến trong con đường tín hiệu IL-10 / IL-10R có liên quan đến bệnh viêm ruột khởi phát ở trẻ sơ sinh hoặc thời thơ ấu.
2. Bệnh viêm ruột mới khởi phát sau phẫu thuật điều trị béo phì
Béo phì là một bệnh mãn tính có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh đi kèm khác như tiểu đường, tăng lipid máu, các bệnh tim mạch và một số loại ung thư (bao gồm cả ung thư ruột kết). Các biện pháp can thiệp để điều trị béo phì chủ yếu hướng đến thay đổi lối sống như áp dụng chế độ ăn ít calo và tập thể dục đầy đủ. Thực hiện theo các biện pháp can thiệp này có thể là một thách thức đối với nhiều người béo phì, do đó một số lựa chọn phẫu thuật giảm béo. Có một số loại thủ thuật nội soi được thực hiện ở Hoa Kỳ, những loại thường được thực hiện là phẫu thuật nối tắt dạ dày Roux-en-Y (RYGB), cắt dạ dày kiểu ống tay áo và phẫu thuật thắt dạ dày qua nội soi ổ bụng.
Một trong những phẫu thuật hiệu quả nhất cho bệnh béo phì là nối tắt dạ dày Roux-en-Y và nó đã được chứng minh là gây ra bệnh Crohn mới khởi phát. Đã có một số trường hợp được báo cáo về những người phát triển bệnh viêm ruột mới khởi phát sau phẫu thuật điều trị béo phì. Một loạt trường hợp được công bố gần đây gồm 44 bệnh nhân phát triển bệnh bệnh viêm ruột mới khởi phát sau phẫu thuật, đã chứng minh rằng dường như có tỷ lệ phát triển bệnh cao hơn sau nối tắt dạ dày Roux-en-Y. Đa số các trường hợp là phụ nữ và bệnh Crohn là loại bệnh phổ biến nhất (n = 31), tiếp theo là viêm loét đại tràng ( n= 12) và một trường hợp viêm đại tràng không xác định. Thời gian trung bình để phát bệnh sau khi trải qua phẫu thuật là 7 năm. Các phát hiện tương tự cũng được quan sát thấy ở một loạt 15 bệnh nhân khác, cho thấy vai trò có thể có của phẫu thuật cắt lớp đệm trong sự phát triển của bệnh viêm ruột.
3. Giả thuyết về cơ chế bệnh sinh của bệnh viêm ruột sau điều trị béo phì
Người ta nghi ngờ rằng sự thay đổi trong hệ vi sinh vật hoặc tình trạng dinh dưỡng có thể có vai trò dẫn đến bệnh ở những cá thể này. Tương tự, sự phát triển của bệnh celiac sau khi trải qua phẫu thuật cắt khối tá tụy, thủ thuật Billroth II, tạo hình môn vị hoặc nối túi hồi tràng - ống hậu môn đã được báo cáo. Điều này có thể gợi ý phản ứng sinh miễn dịch đối với phẫu thuậ t dẫn đến nhạy cảm với gluten qua trung gian miễn dịch và do đó làm phát sinh bệnh celiac.
Những cá nhân trải qua phẫu thuật cắt bỏ khối u cho thấy có sự thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột của họ. Sự thay đổi này có thể dẫn đến chứng loạn khuẩn ruột kết đóng một vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của bệnh viêm ruột. Ngoài ra, có sự thay đổi các thông số dinh dưỡng ở những người này do kém hấp thu có thể đóng một vai trò trong quá trình bệnh, ví dụ như thiếu hụt vitamin D và hạ đường huyết có liên quan đến bệnh sinh của bệnh viêm ruột. Điều thú vị là khi phẫu thuật được thực hiện ở những người có bệnh viêm ruột được kiểm soát tốt, nó đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả, với nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật có thể chấp nhận được. Sự hiểu biết của các tác giả về các cơ chế này còn hạn chế.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo: Ghouri YA, Tahan V, Shen B. Secondary causes of inflammatory bowel diseases. World J Gastroenterol 2020; 26(28): 3998-4017 [PMID: 32821067 DOI: 10.3748/wjg.v26.i28.3998]
