Bệnh viêm đại tràng vi thể có thường gặp không? Câu trả lời là có, mặc dù nhiều người chưa biết đến tình trạng này. Các nghiên cứu gần đây cho thấy viêm đại tràng vi thể ngày càng phổ biến, đặc biệt ở các nước phát triển. Bệnh thường xuất hiện ở người trung niên và cao tuổi với tỷ lệ mắc cao hơn ở phụ nữ.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Lịch sử phát hiện bệnh viêm đại tràng vi thể
Viêm đại tràng collagen lần đầu được phát hiện vào năm 1976 ở một bệnh nhân có triệu chứng tiêu chảy kéo dài. Qua việc sinh thiết niêm mạc trực tràng, kết quả cho thấy có sự tích tụ collagen dày đặc ở dưới lớp biểu mô.
Đến năm 1980, Read và cộng sự đã sử dụng thuật ngữ "viêm đại tràng vi thể" để mô tả tình trạng bệnh lý này, đặc trưng bởi tiêu chảy mãn tính và phân không có màu. Tần suất đi tiêu ở người bệnh có thể rất khác nhau, từ vài lần đến hơn 15 lần mỗi ngày, thậm chí có trường hợp tiêu chảy cả vào ban đêm. Cảm giác muốn đi ngoài thường rất cấp thiết và có thể xảy ra bất cứ lúc nào, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
Bên cạnh tiêu chảy, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng khác như đau bụng, thường là đau âm ỉ hoặc quặn thắt ở vùng bụng dưới. Cơn đau này đôi khi có thể khá dữ dội và khiến người bệnh khó chịu. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể bị đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn hoặc nôn, mệt mỏi và sụt cân.
Một điểm đặc biệt của căn bệnh này là mặc dù người bệnh đi tiêu nhiều lần trong ngày nhưng lại ít khi bị mất nước hoặc rối loạn điện giải nghiêm trọng. Tuy nhiên, tình trạng tiêu chảy kéo dài vẫn có thể gây ra các biến chứng khác như thiếu máu, suy dinh dưỡng nếu không được điều trị kịp thời.
Vào năm 1989, Lazenby cùng cộng sự đã trình bày các đặc điểm lâm sàng và mô học của viêm đại tràng lympho. Hai dạng viêm này có những đặc điểm lâm sàng và dịch tễ học khá giống nhau, do đó, chúng được xếp vào nhóm viêm đại tràng vi thể.
Sự khác biệt giữa chúng chỉ có thể được nhận diện qua mô bệnh học, trong đó viêm đại tràng collagen có đặc trưng là sự tích tụ collagen ở lớp dưới biểu mô, trong khi viêm đại tràng lympho lại đặc trưng bởi sự thâm nhập của tế bào lympho vào lớp biểu mô.
2. Bệnh viêm đại tràng vi thể có thường gặp không?
Bệnh viêm đại tràng vi thể có thường gặp không? Đây là câu hỏi mà nhiều người đặt ra khi mắc phải các triệu chứng tiêu chảy kéo dài.
Một nghiên cứu tổng hợp và phân tích 25 nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc thể collagen và thể lympho lần lượt là 49,21 (95% CI; 20,95 - 77,48) và 63,05 (95% CI: 46,63 - 79,47) trên mỗi 100.000 người. Mỗi năm, tỷ lệ người mắc thể Collagen và thể lympho trên mỗi 100.000 dân lần lượt là 4,14 (95% CI: 2,89 - 5,40) và 4,85 (95% CI: 3,45 - 6,25) [4].
Mặc dù tỷ lệ mắc mới của hai thể bệnh này khác nhau tùy theo khu vực, nhưng phần lớn các nghiên cứu hiện nay chủ yếu xuất phát từ châu Âu và châu Mỹ.
Tại châu Á, một số nghiên cứu đã được thực hiện, ví dụ như tại Hàn Quốc, tỷ lệ viêm đại tràng collagen ở bệnh nhân mắc tiêu chảy mạn tính là 4%. Con số này tương đồng với tỷ lệ tại các quốc gia phương Tây, nhưng lại cao hơn so với các nghiên cứu được thực hiện tại Ấn Độ và Malaysia.
Vậy bệnh viêm đại tràng vi thể có thường gặp không? Câu trả lời là có, đặc biệt ở phụ nữ trung niên, đặc biệt là ở nhóm tuổi 60 - 70. Theo nghiên cứu của Tong và các đồng nghiệp, tỷ lệ nữ/nam trong nhóm bệnh nhân mắc thể collagen là 3,05 (95% CI: 2,92 - 3,19), trong khi đó ở bệnh nhân mắc thể lympho, tỷ lệ này là 1,92 (95% CI: 1,53 - 2,31).
Tuổi trung bình được chẩn đoán viêm đại tràng collagen là 64,9 và của viêm đại tràng lympho là 62,8. Tỷ lệ mắc nhóm bệnh này có xu hướng gia tăng theo độ tuổi.
Trước năm 2000, các quốc gia phương Tây đã ghi nhận sự gia tăng tỷ lệ mắc mới viêm đại tràng vi thể hàng năm, nhưng từ sau năm 2000, mức độ này bắt đầu duy trì ổn định. Còn tại các quốc gia đang phát triển, cho đến nay, thông tin về tình hình bệnh này vẫn còn hạn chế.
3. Kết luận
Viêm đại tràng lympho và viêm đại tràng collagen có thể được xếp vào nhóm viêm đại tràng vi thể. Triệu chứng lâm sàng bao gồm tiêu chảy mạn tính, không có máu, phân lỏng, cùng với các dấu hiệu mô học như sự gia tăng tế bào lympho hoặc collagen dày trong lớp niêm mạc đại tràng.
Hai bệnh này được cho là có cơ chế tự miễn dịch và có liên quan đến bệnh Celiac, bệnh tuyến giáp và đái tháo đường. Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng và mục tiêu điều trị là loại bỏ các yếu tố kích thích cũng như kiểm soát các triệu chứng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một cơ sở y tế uy tín tại Việt Nam, nổi bật với đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế có chuyên môn vững vàng, được đào tạo một cách toàn diện cả trong và ngoài nước, cùng kinh nghiệm dày dặn.
Cơ sở y tế trang bị các thiết bị tân tiến, hiện đại, với nhiều máy móc tiên tiến bậc nhất toàn cầu, hỗ trợ phát hiện nhanh chóng những bệnh lý phức tạp và nguy hiểm. Điều này giúp bác sĩ thực hiện chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn. Bệnh viện được xây dựng với không gian sang trọng, đạt tiêu chuẩn khách sạn, mang đến sự thoải mái và an tâm cho bệnh nhân.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo:
Lina Vigren, Martin Olesen, et al. An epidemiological study of collagenous colitis in southern Sweden from 2001-2010. World J Gastroenterol. 2012 June 14; 18(22): 2821–2826.
Gianluca Ianiro, Giovanni Cammarota, Luca Valerio, Brigida Eleonora Annicchiarico, Alessandro Milani, Massimo Siciliano and Antonio Gasbarrini. Microscopic colitis . World J Gastroenterol. 2012 November 21; 18(43): 6206-6215.
Marina Kim, Archana Patel, Diagnosis and Management of Microscopic Colitis: A Review of the Literature, Inflammatory bowel disease: a practical approach, Series #87, Practical Gastroenterology • february 2014
