Bệnh rubella là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra. Bệnh thường lây truyền qua đường hô hấp, hắt hơi và tiếp xúc với người nhiễm bệnh. Bệnh rubella gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả trẻ em và phụ nữ mang thai.
1. Tổng quan về bệnh rubella
Bệnh rubella do một loại virus có tên Rubella chứa ARN thuộc họ tagavirus gây ra. Dưới kính hiển vi, loại virus này có dạng hình cầu và bị bất hoạt dễ dàng bởi lipid, tia cực tím, độ pH cùng với nhiệt độ cao. Đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, xuất hiện chủ yếu vào mùa đông và mùa xuân.
Bệnh rubella còn có tên gọi khác là bệnh sởi Đức. Theo các bác sĩ Đức, bệnh rubella này khác với bệnh sởi. Nếu như người mắc bệnh sởi và bệnh rubella đều có những triệu chứng giống nhau như: sốt, phát ban, nổi hạch thì bệnh sởi Đức lại có sự khác biệt hoàn toàn khi do một loại virus khác, bệnh ít lây nhiễm hơn và không gây nhiều biến chứng nghiêm trọng như bệnh sởi. Tuy vậy, Rubella gây nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai và gây ra các dị tật thai nhi.
Virus Rubella lây truyền bệnh cao nhất là khi người bệnh bị phát ban. Con đường lây truyền chủ yếu qua nước bọt từ mũi, họng của người bệnh bắn ra khi ho hay hắt xì.
Virus Rubella có khả năng lây truyền từ mẹ sang con qua nhau thai. Nếu như mẹ bầu mắc bệnh vào 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Nhìn chung sự ảnh hưởng của virus đến thai nhi còn phụ thuộc vào giai đoạn mẹ bầu mắc bệnh.
Bệnh rubella có khả năng lây nhiễm rất lâu. Điển hình, dịch tiết từ đường hô hấp và nước tiểu của trẻ sơ sinh mắc bệnh rubella bẩm sinh chứa một lượng lớn virus trong nhiều tháng (có thể đến 2 tuổi). Vì vậy, bệnh có thể lây truyền từ trẻ sang cho những người chăm sóc trẻ.
Bệnh rubella gây ra nhiều biến chứng như: viêm khớp, viêm não hay viêm gan. Tuy nhiên khả năng bị các biến chứng này rất hiếm và thường là nhẹ.
2. Triệu chứng của bệnh Rubella
Bệnh Rubella có những triệu chứng tương đồng với bệnh sởi, nhưng đây là 2 bệnh lý khác nhau. Trẻ em thường có biểu hiện nhẹ hơn người lớn. Các triệu chứng khi mắc bệnh bao gồm:
- Thời gian ủ bệnh mất khoảng 2 – 3 tuần
- Sau giai đoạn ủ bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi và chán ăn vài ngày.
- Phan ban có thể xảy ra sau thời gian ủ bệnh. Thời gian phát ban tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người, dao động từ 3 - 5 ngày. Phát ban thường bắt đầu ở mặt và lan dần xuống phần dưới cơ thể. Ban ở vùng này sẽ biến mất nhanh khi đã lan sang vùng khác.
Ngoài ra, một vài người sẽ xuất hiện tình trạng sưng hạch hoặc viêm kết mạc mắt.
3. Rubella ở phụ nữ mang thai
Ở 3 tháng đầu thai kỳ thai nhi bắt đầu giai đoạn hình thành các bộ phận. Theo đó, nếu người mẹ mắc virus rubella ở giai đoạn này sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm cho thai nhi sau khi sinh và về lâu dài. Virus Rubella có thể xâm nhập vào bào thai và tác động tới quá trình phát triển của bào thai qua hàng rào nhau thai.
Nhiễm Rubella trong thời kỳ đầu khi mang thai có thể gây sẩy thai, thai chết lưu. Trẻ được sinh ra nguy cơ cao mắc hội chứng Rubella bẩm sinh với nhiều dị tật nghiêm trọng như: Bất thường về xương; Đục giác mạc; Thiếu máu; Gan lách to; Vàng da; Nhẹ cân; Nổi hạch; Viêm màng não; Viêm phổi do Rubella. Một số trường hợp trẻ bị tử vong do hậu quả của hội chứng Rubella bẩm sinh. Các bất thường tiến triển kéo dài về sau bao gồm: Tự kỷ, rối loạn hành vi, chậm phát triển tâm thần, động kinh, đầu nhỏ, cận thị, điếc, bệnh tim bẩm sinh, dậy thì sớm, bệnh tuyến giáp.
4. Phòng ngừa Rubella ở phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai mắc rubella không được phát hiện sớm và điều trị sẽ gây ra nhiều hậu quả nặng nề về sức khỏe đối với người mẹ và thai nhi. Do vậy, mẹ bầu cần chủ động phòng ngừa virus rubella bằng cách tiêm vắc-xin. Tiêm phòng trước khi mang thai là cách tốt để bảo vệ sức khỏe của mẹ và tương lai trước khi trẻ chào đời.
Ngoài ra, phụ nữ có kế hoạch mang thai cần thực hiện một số lưu ý sau nhằm ngòng ngừa virus rubella:
- Chủ động đi xét nghiệm xác định có miễn dịch với Rubella hay chưa, nếu chưa có nên tiêm phòng vắc-xin ít nhất 1-3 tháng trước khi mang thai. Khi có thai không nên tiêm vắc-xin vì nó có thể đi qua nhau thai và nhiễm bệnh cho thai nhi.
- Chống chỉ định tiêm vắc-xin Rubella cho những người mắc bệnh suy giảm miễn dịch, thận trọng với bệnh nhân có tiền sử dị ứng nặng với gelatin, thuốc neomycin hoặc các lần tiêm vắc-xin trước, người đang sốt.
- Phụ nữ trong thời kỳ mang thai cần hạn chế tiếp xúc với những người bị sốt, phát ban hay với trẻ mắc Rubella bẩm sinh. Khi có những biểu hiện như sốt, phát ban, nổi hạch trong thời kỳ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được khám, chẩn đoán và tư vấn kịp thời.
Tuy rằng bệnh Rubella là căn bệnh nguy hiểm và có thể để lại nhiều biến chứng nhưng căn bệnh này có thể phòng ngừa bằng cách tiêm chủng vắc-xin Sởi-Quai bị-Rubella. Do đó, để đảm bảo an toàn thì bạn cần chọn một cơ sở y tế uy tín và có dịch vụ tiêm chủng tốt.
