Ảo thanh là một trong những biểu hiện thường thấy ở người mắc bệnh tâm thần phân liệt, là căn cứ để bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Cùng với hoang tưởng, ảo thanh khiến người bệnh có hành động không bình thường, dẫn tới hành vi gây nguy hiểm cho bản thân mình và xã hội.
1. Ảo thanh là gì?
Tâm thần phân liệt là một trong những dạng nặng nhất của bệnh tâm thần, người bị tâm thần phân liệt luôn có những hoang tưởng và ảo thanh không sát với thực tế, khi bị ảo thanh, người bệnh luôn nghe thấy một âm thanh, tiếng nói ở đâu đó văng vẳng bên tai một cách chân thật, bản thân người bệnh sẽ không thể phân biệt được đâu là âm thanh thật và đâu là ảo thanh.
Những ảo thanh mà người bệnh tâm thần phân liệt nghe được có thể là tiếng nói của người thân quen, bạn bè hoặc cũng có thể là không giống bất cứ ai, khó nhận dạng, nhiều trường hợp người bệnh nghĩ rằng họ đã nghe thấy âm thanh của người thân đã mất.
2. Triệu chứng thường gặp khi bị ảo thanh
Mỗi người bệnh tâm thần phân liệt sẽ có thể có những ảo thanh khác nhau, thông thường toàn là những nội dung tiêu cực trong cuộc sống hoặc mối quan hệ gia đình, xã hội của người bệnh.
- Khi bị ảo thanh, người bệnh sẽ nghe thấy vang bên tai những câu nói với giọng điệu xúc phạm hoặc ra lệnh cho bệnh nhân phải thực hiện những hành vi tiêu cực hoặc nội dung tiêu cực khiến người bệnh cảm thấy dằn vặt nội tâm.
- Nhiều trường hợp ảo thanh còn trực tiếp ra lệnh cho bệnh nhân (ảo thanh mệnh lệnh).
- Người bệnh cũng có thể bị ảo thanh bình phẩm, nghĩa là nghe thấy giọng nói chê bai, chỉ trích họ, thậm chí là phê phán, nhạo báng.
- Những ảo thanh có thế xuất hiện theo thời điểm hoặc liên tục trong ngày, nội dung ảo thanh có thể là riêng tư hoặc vấn đề lớn.
- Cũng có nhiều trường hợp bệnh nhân nghe thấy ảo thanh không có lời mà chỉ có tiếng kêu của động vật hay tiếng nhạc...
Ngoài những ảo thanh tiêu cực thì người bệnh tâm thần phân liệt cũng có thể nghe được những ảo thanh dễ chịu và tích cực, điều này lý giải vì sao có nhiều người bệnh sau khi điều trị ảo thanh lại rơi vào trạng thái mất mát, buồn bực. Ngày nay, không chỉ những người mắc bệnh tâm thần phân liệt mà ngay cả người khỏe mạnh cũng có thể nghe thấy ảo thanh vài lần trong đời, tuy nhiên là những ảo thanh thân thiện, tích cực.
3. Ảo thanh gây ra tác hại gì cho người bệnh?
Vì ảo thanh xuất phát từ bên trong của người bệnh nên chúng có thể thấy hiểu những suy nghĩ, những điểm mạnh và điểm yếu, ảo tưởng, các nỗi sợ cũng như sự ghen tức thầm kín của người bệnh để tấn công vào những yếu điểm này và gây ra những hành vi tiêu cực.
Một lý do khác khiến ảo thanh trở nên nguy hiểm với người bệnh tâm thần phân liệt chính là người bệnh không có khả năng kiểm soát và điều khiển ảo thanh, cũng không có cách nào để thoát khỏi chúng và phải chịu khuất phục nó. Về lâu dài, bệnh nhân có xu hướng chờ đợi những sai khiến, mệnh lệnh từ ảo thanh hoặc tự động thực hiện các hành vi sai trái mà họ nghĩ ảo thanh sẽ sai bảo họ làm.
Ảo thanh khi kết hợp với hoang tưởng sẽ hướng suy nghĩ của người bệnh đến một hành vi cụ thể và dẫn đến hành vi sai trái. Đặc biệt, một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng, triệu chứng ảo thanh sẽ càng trở nên nguy hiểm khi người bệnh dùng ma túy hoặc rượu, gặp phải áp lực hay cảm xúc về tinh thần.
4. Nhận biết chứng ảo thanh ở người bệnh tâm thần phân liệt
Để nhận biết chứng ảo thanh của người bệnh tâm thần phân liệt không khó khăn, chỉ cần chú ý quan sát, thường thì những người bệnh nghe thấy ảo thanh thì họ sẽ không nói chuyện lại một cách công khai mà sẽ đi vào chỗ kín đáo, tuy nhiên cũng có trường hợp người bệnh nói chuyện với ảo thanh bất kỳ chỗ nào. Một khi đã nói chuyện với ảo thanh thì rất khó để khiến họ tập trung nói chuyện lại với mình.
Nhiều trường hợp có thể nhìn thấy người bệnh ảo thanh nói chuyện thành lời trong khi không có ai xung quanh, họ có thể nói chuyện sôi nổi, tranh luận hoặc la mắng, cười thành tiếng mà không có lý do. Sau mỗi cuộc nói chuyện như vậy thì người bệnh có thể trở nên tức giận, lo lắng hoặc la hét, vui vẻ...
Tóm lại, đối với người bệnh tâm thần phân liệt mắc chứng ảo thanh thì cần phải tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng ảo thanh là gì, xu hướng ảo thanh tiêu cực hay tích cực thì mới tìm ra được hướng điều trị phù hợp. Tối kỵ không được tranh luận với vấn đề ảo thanh của người bệnh vì sẽ làm cho mọi thứ phức tạp thêm và người bệnh sẽ bị kích động. Cần đưa người bệnh đến bệnh viện chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán và có phác đồ điều trị kịp thời, càng để lâu thì hiệu quả điều trị càng giảm, việc giúp người bệnh hồi phục sức khỏe hoàn toàn sẽ càng khó khăn hơn.
