Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Sản Phụ Khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Suy tuyến giáp khi mang thai có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả sản phụ và thai nhi. Do vậy, các bà mẹ cần nắm được dấu hiệu sớm của suy tuyến giáp để can thiệp kịp thời cũng như phòng ngừa bệnh bằng các biện pháp sàng lọc sơ sinh.
1. Suy tuyến giáp khi mang thai
Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng, điều tiết quá trình chuyển hóa của cơ thể. Khi mang thai, tuyến giáp tăng sự quy nạp iodine để bảo đảm mức độ bình thường của sản xuất hormon tuyến giáp. Vì vậy ở những vùng lượng iodine trong thức ăn hằng ngày không đủ, tuyến giáp có thể to lên trong khi có thai. Có khoảng 1% phụ nữ mang thai bị thiểu năng tuyến giáp.
Suy tuyến giáp khi mang thai là tình trạng giảm nồng độ hóc môn tuyến giáp trong máu sẽ gây ra bệnh suy giáp, khi đó, chức năng của tuyến giáp sẽ bị rối loạn không phóng thích ra đủ hormon tuyến giáp.
Nguyên nhân gây suy giáp trong thời kỳ mang thai bao gồm:
- Nguyên nhân phổ biến nhất là do viêm tuyến giáp mạn tính có tính chất tự miễn, hay còn gọi là bệnh Hashimoto. Bệnh có thể có từ trước khi mang thai hoặc cũng có thể xuất hiện lần đầu tiên khi có thai.
- Các nguyên nhân gây suy năng tuyến giáp khác có thể là do đã bị cắt tuyến giáp hoặc điều trị iodine phóng xạ, hoặc do đang điều trị Basedow bằng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp liều quá cao.
- Các trường hợp có tiền sử gia đình nhiều người bị bệnh tuyến giáp, người có bướu cổ to, người đã bị viêm tuyến giáp hoặc suy giáp trong lần có thai trước, thai phụ trong vùng bị thiếu iodine cần được theo dõi và thăm dò.
2. Ảnh hưởng của suy giáp đến bà bầu và thai nhi
2.1 Ảnh hưởng của suy giáp tới bà bầu
- Nếu suy năng tuyến giáp không được điều trị hoặc điều trị không đầy đủ thì người mẹ có thể mắc phải tất cả các biến chứng của suy giáp như: chậm chạp, táo bón, thiếu máu, đau yếu cơ, suy tim,...
- Nguy cơ bị các biến chứng liên quan đến sản khoa bao gồm: đẻ con nhẹ cân, tiền sản giật, chảy máu sau đẻ,... thậm chí là sẩy thai. Những biến chứng này đa số gặp ở các phụ nữ bị suy năng tuyến giáp nặng, còn các trường hợp bị suy năng tuyến giáp nhẹ có thể không có triệu chứng gì.
2.2 Ảnh hưởng của suy giáp tới thai nhi
- Tuyến giáp của thai nhi chỉ được hình thành và bắt đầu hoạt động ở tuần thứ 10-12 của thai kỳ. Trong 12 tuần đầu thai nhi phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn hormon tuyến giáp từ người mẹ. Nếu mẹ bị suy giáp thì con cũng sẽ bị suy giáp. Ngoài ra, thai nhi còn phụ thuộc vào lượng iodine do người mẹ cung cấp.
- Hormon tuyến giáp có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phân chia, hình thành các cơ quan cũng như sự phát triển bộ não của trẻ. Nếu không được điều trị thích hợp thì dễ bị sảy thai, thai chết lưu và có khuyết tật bẩm sinh, kể cả chứng đần độn.
- Những đứa trẻ bị suy giáp bẩm sinh có thể có những bất thường trầm trọng cả về sự phát triển trí tuệ và thể chất nếu không phát hiện và điều trị kịp thời.
3. Phòng ngừa suy tuyến giáp khi mang thai
Nguyên nhân gây suy năng tuyến giáp ở thời kỳ mang thai vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, khi có thai, cơ thể sẽ tăng sự dung nạp iodine để bảo đảm mức độ bình thường của sản xuất hormon tuyến giáp. Ở nước ta, đặc biệt là vùng núi, các thức ăn thường thiếu iodine nên đa số người dân ở đây thường gặp bệnh bướu cổ. Vì vậy, cách đề phòng tốt nhất là thực hiện tốt chương trình phòng chống bướu cổ của Bộ Y tế là dùng muối có iodine thay cho muối thường trong bữa ăn hằng ngày.
Một số biện pháp phòng ngừa bao gồm:
- Người mang thai cần lựa chọn những thực phẩm giàu iodine như các loại cá biển, trứng, sữa, rau có màu xanh đậm, quả chín có màu vàng...
- Nấu canh cần để nguội mới cho muối vào canh để tránh bay hơi, vì iot rất dễ bay hơi khi gặp nhiệt độ cao.
- Từ tuổi vị thành niên, nếu phát hiện bướu cổ phải điều trị sớm dù là bướu cổ đơn thuần.
- Cần sàng lọc cho các bà mẹ ở trong 3 tháng đầu thai kỳ và tốt nhất là cho phụ nữ muốn có thai. Đặc biệt ở những phụ nữ có nguy cơ.
- Phụ nữ bị bệnh tuyến giáp nếu muốn có thai tốt nhất là điều trị ổn định bệnh cho đến khi khỏi hẳn. Trong khi đang điều trị bệnh, nếu có thai ngoài ý muốn mà muốn giữ thai cần đến ngay cơ sở y tế khám chuyên khoa nội tiết để được tư vấn và đưa ra lời khuyên tốt nhất.
- Sàng lọc sơ sinh ngay sau sinh để phát hiện sớm các trường hợp mắc suy giáp bẩm sinh để có thể điều trị sớm cho trẻ, tránh các hậu quả lâu dài.
Tóm lại, suy tuyến giáp khi mang thai ảnh hưởng không nhỏ đến sản phụ và thai nhi, thậm chí có thể dẫn tới sảy thai. Do đó, để phòng ngừa suy năng tuyến giáp, các bà mẹ cần sàng lọc trong 3 tháng đầu thai kỳ là tốt nhất.
Trong thời kỳ mang thai cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và iot cho sản phụ, đặc biệt là những loại thức ăn như cá biển, trứng, quả chín có màu vàng... Khi thấy có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và có những can thiệp kịp thời, tránh để lại những hậu quả không mong muốn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
