Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Táo bón là một trong những biến chứng có thể xảy ra của bệnh viêm loét đại tràng (UC). viêm loét đại tràng là một bệnh viêm ruột gây viêm dọc theo niêm mạc ruột già và trực tràng của bạn. Nguy cơ táo bón viêm loét đại tràng cao hơn khi tình trạng viêm xảy ra trong trực tràng của bạn.
1. Táo bón là gì?
Táo bón được định nghĩa là số lần đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần. Tiêu chí Rome định nghĩa chi tiết hơn về táo bón, người bệnh có ít nhất 2 trong các triệu chứng sau đây: Đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần, khó khăn trong đại tiện, phân cứng, cảm giác tắc nghẽn hậu môn trực tràng, cảm giác đi tiêu không hết, phải dùng tay hỗ trợ trong lúc đại tiện (Ví dụ một số người bệnh phải dùng tay moi phân hay đè ép thành bụng trong lúc đại tiện).
2. Viêm loét đại tràng là gì?
Viêm loét đại tràng (UC) là một loại bệnh viêm ruột (IBD). IBD bao gồm một nhóm các bệnh ảnh hưởng đến đường tiêu hóa. Viêm loét đại tràng xảy ra khi lớp niêm mạc của ruột già (còn gọi là ruột kết), trực tràng hoặc cả hai bị viêm.
Tình trạng viêm này tạo ra các vết loét nhỏ gọi là loét trên niêm mạc ruột kết của bạn. Nó thường bắt đầu ở trực tràng và lan dần lên trên. Nó có thể liên quan đến toàn bộ ruột kết của bạn.
Tình trạng viêm khiến ruột di chuyển nhanh chóng và làm rỗng ruột thường xuyên. Khi các tế bào trên bề mặt của niêm mạc ruột của bạn chết đi, các vết loét hình thành. Các vết loét có thể chảy máu, chảy dịch nhầy và mủ.
Trong khi bệnh này ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, hầu hết mọi người được chẩn đoán trong độ tuổi từ 15 đến 35. Sau tuổi 50, một sự gia tăng nhỏ khác trong chẩn đoán bệnh này được thấy, thường là ở nam giới.
3. Viêm loét đại tràng và táo bón
Loại viêm loét đại tràng này được gọi là proctitis. Do co thắt, sàn chậu không thư giãn. Điều này cản trở hoạt động bình thường của ruột, khiến bạn khó đi tiêu phân.
Táo bón là phân ít hơn ba lần một tuần, căng thẳng khi đi tiêu hoặc phân cứng như viên. Đây là vấn đề nếu bạn bị viêm loét đại tràng: Không thể đi ngoài phân có thể gây ra chứng đau dạ dày và đầy hơi, làm phức tạp thêm tình trạng bệnh.
Corticosteroid và thuốc ức chế miễn dịch thường được kê đơn để điều trị viêm loét đại tràng. Nhưng ngay cả khi bạn dùng những loại thuốc này cho tình trạng của mình, bạn có thể cần các biện pháp khắc phục khác để giúp kiểm soát táo bón:
Tăng lượng chất lỏng của bạn
Hydrat hóa góp phần vào chức năng đường tiêu hóa khỏe mạnh. Theo một nghiên cứu từ năm 2011, tăng lượng nước uống vào có thể làm giảm táo bón do mất nước làm cứng phân.
Cố gắng uống 2 đến 3 lít chất lỏng mỗi ngày. Uống nước hoặc trà đã khử caffein. Hạn chế uống đồ uống có chứa cafein. Caffeine là một chất lợi tiểu, có thể gây mất nước.
Dùng chất làm mềm phân
Các chất làm mềm phân, còn được gọi là thuốc nhuận tràng làm tăng khối lượng phân của bạn. Điều này có thể giúp họ vượt qua dễ dàng hơn. Uống những loại thuốc nhuận tràng này theo chỉ dẫn với 2 đến 3 lít chất lỏng, tốt nhất là nước hoặc nước trái cây.
Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi kết hợp một chất làm phồng phân với thuốc theo toa.
Bạn nên ngừng dùng loại thuốc nhuận tràng này nếu bạn gặp các tác dụng phụ, chẳng hạn như:
- Đau bụng
- Nôn mửa
- Buồn nôn
Dùng thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Các bác sĩ thường khuyên dùng thuốc nhuận tràng thẩm thấu làm tuyến phòng thủ tiếp theo nếu chứng táo bón không cải thiện với các tác nhân làm phồng phân. Loại thuốc nhuận tràng này kích thích hoạt động của ruột bằng cách tăng lượng nước trong ruột của bạn, giúp làm mềm phân. Đây là một loại thuốc nhuận tràng có tác dụng chậm, vì vậy bạn nên đi tiêu trong vòng hai đến ba ngày. Thuốc nhuận tràng này có thể an toàn hơn các loại thuốc nhuận tràng khác vì có ít nguy cơ phát triển các tác dụng phụ, chẳng hạn như:
- Trướng bụng
- Co thắt bụng
- Đầy hơi
Ăn nhiều chất xơ
Tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn để giảm bớt các triệu chứng Tuy nhiên, lưu ý rằng quá nhiều chất xơ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng ở một số người.
Có thể hữu ích khi ghi nhật ký thực phẩm để xác định các loại thực phẩm tiềm ẩn có vấn đề. Ví dụ, cơ thể bạn có thể dung nạp một số loại trái cây nhưng không dung nạp được những loại khác. Hoặc bạn có thể gặp các triệu chứng tồi tệ hơn sau khi ăn bông cải xanh hoặc bắp cải, nhưng các loại rau khác không phải là vấn đề.
Lượng chất xơ được khuyến nghị là 20 đến 35 gam mỗi ngày. Tăng lượng chất xơ từ từ và để cơ thể điều chỉnh. Thực phẩm giàu chất xơ bao gồm:
- Rau
- Trái cây
- Các loại ngũ cốc
Nếu trái cây và rau sống gây kích ứng viêm đại tràng của bạn, hãy hấp hoặc nướng những thực phẩm này và theo dõi các triệu chứng của bạn.
Nói chuyện với bác sĩ về việc bổ sung chất xơ nếu tình trạng táo bón không cải thiện.
Tham gia hoạt động thể chất thường xuyên
Hoạt động thể chất giảm cũng có thể đóng một vai trò trong chứng táo bón viêm loét đại tràng. Một lối sống ít vận động làm chậm quá trình tiêu hóa và co bóp ruột. Điều này làm cho phân khó đi qua đường ruột của bạn hơn.
Tăng mức độ hoạt động thể chất của bạn để xem liệu chứng táo bón có được cải thiện hay không. Bắt đầu với các bài tập cường độ thấp đến trung bình, sau đó tăng dần cường độ khi sức bền của bạn được cải thiện.
Đi bộ hoặc bơi lội, đạp xe hoặc tham gia các môn thể thao thú vị. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị tập thể dục 150 phút mỗi tuần, tương đương với 30 phút trong năm ngày hoặc 40 phút trong bốn ngày.
4. Hỏi bác sĩ của bạn về phản hồi sinh học
Hỏi bác sĩ về phản hồi sinh học nếu bạn không thể tự giải quyết chứng táo bón viêm loét đại tràng. Loại liệu pháp hành vi này có thể cải thiện chức năng ruột.Nó rèn luyện lại cơ sàn chậu thông qua các kỹ thuật thư giãn, do đó có thể kích thích hoạt động của ruột. Trong một nghiên cứu trên 63 người bị táo bón mãn tính, tất cả những người tham gia cho biết họ đi tiêu hàng tuần nhiều hơn đáng kể với liệu pháp phản hồi sinh học thích ứng. Sử dụng phản hồi sinh học kết hợp với các loại liệu pháp và biện pháp khắc phục bệnh viêm loét đại tràng khác, chẳng hạn như:
- Một loại thuốc theo toa
- Tăng lượng chất lỏng
- Hoạt động thể chất
- Thực hiện theo các khuyến nghị của nhà trị liệu hành vi của bạn để có kết quả tốt nhất.
Kết luận
Táo bón với viêm loét đại tràng có thể gây đau bụng và đầy hơi, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng của bạn. Đừng bỏ qua tình trạng táo bón kéo dài. Nếu không được điều trị, táo bón viêm loét đại tràng có thể gây ra một biến chứng nghiêm trọng được gọi là megacolon độc hại. Nếu những biện pháp khắc phục này không giúp bạn kiểm soát táo bón viêm loét đại tràng , hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn.
Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City đang áp dụng phương pháp điều trị cho các trường hợp táo bón do giảm hoặc mất phản xạ đại tiện bằng kích thích điện hậu môn kết hợp với sóng giao thoa, tập phản hồi sinh học (Biofeedback). Phương pháp trên đã giúp cho > 80% các bệnh bệnh nhân phục hồi phản xạ đại tiện, cải thiện tình trạng nhu động ruột và quá trình tống phân giúp cải thiện tình trạng táo bón.
Tùy vào tình trạng táo bón của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các thăm dò cần thiết như: chụp khung đại tràng có thuốc cản quang, đo áp lực hậu môn trực tràng, đánh giá chức năng đại tiện và các bệnh lý liên quan đến vùng sàn chậu... để tìm nguyên nhân, từ đó đưa ra phác đồ điều trị tối ưu. Hàng trăm bệnh nhân ở những độ tuổi khác nhau đã đạt được kết quả điều trị mong muốn. Tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá thành công điều trị là bệnh nhân đi ngoài đều đặn hàng ngày, đi ngoài dễ dàng hơn,...
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo
- Collins, P., & Rhodes, J. (2006, August 12). Ulcerative colitis: Diagnosis and management. British Medical Journal, 333(7563), 340-343 ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1539087/
- Hanauer, S. B., Present, D. H., & Rubin., D. T. (2009, June). Emerging issues in ulcerative colitis and ulcerative proctitis: Individualizing treatment to maximize outcomes. Gastroenterology and Hepatology, 5(6 Suppl 15), 4-16 ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2886411/
- Mayo Clinic Staff. (2014, September 9). Ulcerative colitis: Lifestyle and home remedies mayoclinic.org/diseases-conditions/ulcerative-colitis/basics/lifestyle-home-remedies/con-20043763
- Popkin, B. M., D’Anci, K. E., & Rosenberg, I. H. (2010, August). Water, hydration, and health. Nutrition Reviews, 68(8), 439-458 ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2908954/
- Portalatin, M., & Winstead, N. (2012 March). Medical management of constipation. Clinics in Colon and Rectum Surgery, 25(1), 12-19 ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3348737/.
