11 câu hỏi - đáp đầy đủ về buồng trứng đa nang

Bệnh đa nang buồng trứng xuất phát từ tình trạng không ổn định của hormone trong cơ thể phụ nữ. Bệnh không chỉ gây khó khăn trong việc thụ thai, mà còn có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BSCK II Phạm Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

1. Bệnh đa nang buồng trứng là gì?

Bệnh đa nang buồng trứng là một loại rối loạn nội tiết tố phổ biến, thường xuyên xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng, gây ra tình trạng chu kỳ kinh nguyệt không đều và tăng cường sản xuất nội tiết tố nam, dẫn đến sự hình thành nhiều nang nhỏ trong buồng trứng.

2. Nguyên nhân dẫn đến đa nang buồng trứng?

Mặc dù nguyên nhân cụ thể của hội chứng đa nang buồng trứng (PCOS) vẫn chưa được hoàn toàn xác định, nhưng có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến bệnh đa nang buồng trứng. Các yếu tố này bao gồm tình trạng kháng insulin, tăng hormone androgen và chu kỳ kinh nguyệt không đều.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác liên quan bao gồm:

• Di truyền: Nếu mẹ hoặc chị (em) gái mắc PCOS, nguy cơ mắc bệnh này của người bệnh cũng sẽ cao hơn so với người không có tiền sử gia đình.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn giàu tinh bột cũng có thể đóng vai trò trong phát triển của bệnh. 

3. Dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của buồng trứng đa nang là gì?

Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của bệnh đa nang buồng trứng bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Rối loạn kinh nguyệt có thể biểu hiện qua các dấu hiệu như không có kinh nguyệt trong thời gian dài, số ngày kinh nguyệt quá dài hoặc quá ngắn, lượng máu ra nhiều hoặc ít.
• Vô sinh: Bệnh đa nang buồng trứng (PCOS) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở phụ nữ.
• Béo phì: Gần 80% phụ nữ mắc đa nang buồng trứng thường gặp tình trạng béo phì.
• Tình trạng phát triển lông quá mức trên mặt, ngực, bụng hoặc đùi, xuất hiện ở hơn 70% phụ nữ mắc buồng trứng đa nang.
• Mụn trứng cá: Mụn trứng cá thường xuất hiện sau tuổi thiếu niên và không phản ứng với các phương pháp điều trị thông thường.
• Da nhờn.
• Da dày, mịn, và sẫm màu ở các vùng có nếp gấp (nách, cổ, háng) được gọi là chứng dày lớp gai đen.
• Túi nang: Nhiều túi nhỏ chứa dung dịch lỏng (túi nang) trong buồng trứng. 

4. Chẩn đoán

Để đưa ra chẩn đoán về bệnh đa nang buồng trứng, bác sĩ sẽ tiến hành thu thập thông tin về các triệu chứng, tình trạng sức khỏe hiện tại và tiền sử bệnh của bệnh nhân cũng như của gia đình.  

Ngoài ra, bác sĩ sẽ thăm khám các dấu hiệu như mụn trứng cá, sự phát triển của lông, tình trạng kháng insulin và các triệu chứng khác mà bệnh nhân có thể gặp phải. Dựa vào kết quả khám và tìm hiểu, bác sĩ sẽ lập kế hoạch cho các kiểm tra cận lâm sàng, bao gồm:

• Xét nghiệm máu
• Siêu âm

Trong trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh đa nang buồng trứng, bệnh nhân có thể được đề xuất thực hiện các xét nghiệm bổ sung để đánh giá các biến chứng tiềm ẩn. Các xét nghiệm bổ sung có thể bao gồm:

• Kiểm tra huyết áp, đo dung nạp glucose, cũng như đo mức cholesterol và triglyceride định kỳ.
• Đánh giá tình trạng trầm cảm và lo âu.
• Tầm soát hội chứng ngưng thở khi ngủ.

5. Điều trị buồng trứng đa nang như thế nào, trong bao lâu?

Bệnh đa nang buồng trứng gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý và cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, ngay khi được chẩn đoán mắc phải tình trạng này, người bệnh cần lập kế hoạch điều trị càng sớm càng tốt, theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, tình hình sức khỏe tổng thể và khả năng phản ứng với các phương pháp điều trị, người bệnh sẽ được hướng dẫn về phương pháp điều trị cụ thể. Quá trình điều trị thường bắt đầu từ việc điều chỉnh lối sống, bao gồm thay đổi thói quen ăn uống, giảm cân và tập thể dục.

5.1 Giảm cân  

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc giảm cân từ 5 đến 10% cân nặng có thể điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và cải thiện các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Điều này không chỉ giúp cải thiện mức cholesterol và giảm insulin mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tiểu đường.

5.2 Ăn kiêng

Chế độ ăn ít carbohydrate được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm cân và giảm mức insulin trong cơ thể của những người mắc PCOS. Ăn uống có chỉ số đường huyết (GI) thấp cũng giúp cân bằng chu kỳ kinh nguyệt tốt hơn so với chế độ ăn thông thường.

5.3 Tập thể dục

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, tập thể dục đều đặn, với cường độ vừa phải trong khoảng 30 phút mỗi ngày, ít nhất 3 ngày mỗi tuần, giúp giảm cân cho phụ nữ mắc bệnh đa nang buồng trứng. Ngoài ra, tập thể dục cũng cải thiện quá trình rụng trứng và mức insulin ở phụ nữ. 

5.4 Trị liệu bằng thuốc

Để điều trị hội chứng đa nang buồng trứng, các loại thuốc sau có thể được sử dụng:

• Thuốc tránh thai: Sử dụng thuốc tránh thai kết hợp estrogen và progestin hàng ngày giúp cân bằng hormone trong cơ thể, điều chỉnh quá trình rụng trứng, giảm các triệu chứng của PCOS và ngăn ngừa ung thư nội mạc tử cung. Các lựa chọn bao gồm viên uống và vòng tránh thai.
• Metformin (Glucophage, Fortamet): Loại thuốc này cải thiện mức đường huyết bằng cách điều trị PCOS. Khi kết hợp với tập thể dục và chế độ ăn uống, Metformin đã được chứng minh giúp giảm cân và cải thiện rối loạn kinh nguyệt hiệu quả hơn so với không sử dụng thuốc.
• Clomiphene (Clomid): Thuốc này được sử dụng để kích thích sự phát triển của nang trứng, giúp phụ nữ mắc PCOS có thể mang thai.
• Phương pháp loại bỏ lông: Các phương pháp này giúp ngăn chặn sự phát triển lông không mong muốn do PCOS. Vaniqa là một loại kem kê đơn giúp làm chậm sự phát triển của lông. Ngoài ra, tẩy lông bằng laser hoặc điện phân cũng là các phương pháp hiệu quả khác.

Tuy nhiên, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và không nên tự y áp dụng thuốc để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra từ tác dụng phụ của thuốc.

5.5 Thụ tinh ống nghiệm ivf

Một phương pháp điều trị khác cho phụ nữ mắc bệnh đa nang buồng trứng là thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Quá trình này bắt đầu khi bác sĩ thu thập trứng và tinh trùng từ vợ chồng, sau đó thụ tinh hai tế bào này trong một môi trường phòng thí nghiệm để tạo thành phôi thai.  

Phôi thai sau đó được chuyển vào tử cung của phụ nữ để phát triển tiếp. Đây là một phương pháp hiệu quả giúp những cặp vợ chồng gặp khó khăn về vấn đề sinh sản có cơ hội có con.

6. Cách phòng tránh hội chứng buồng trứng đa nang

Mặc dù chưa rõ ràng về nguyên nhân chính xác của hội chứng buồng trứng đa nang, nhưng phụ nữ có thể ngăn ngừa bệnh và các biến chứng nguy hiểm thông qua lối sống lành mạnh và chăm sóc sức khỏe hàng ngày. Các biện pháp cụ thể bao gồm:

• Duy trì cân nặng hợp lý
• Hạn chế đường và tinh bột
• Thực hiện thể dục thường xuyên
• Thăm phụ khoa định kỳ
• Bác sĩ phụ khoa khuyến cáo phụ nữ nên thăm phụ khoa định kỳ ít nhất 6 tháng/lần hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

7. Các câu hỏi thường gặp khi mắc bệnh đa nang buồng trứng.

7.1 Kháng insulin là gì?

Kháng insulin là tình trạng mà các tế bào trong cơ thể không phản ứng với insulin. Khi điều này xảy ra, mức đường trong máu tăng lên do cơ thể không thể chuyển glucose hiệu quả vào các tế bào.  

Tình trạng này dẫn đến việc cơ thể sản xuất một lượng lớn insulin trong khi cơ thể vẫn cố gắng đưa glucose vào tế bào. Kháng insulin có thể gây ra tiểu đường và cũng có thể liên quan đến việc phát triển bệnh gai đen.

7.2 Mức độ androgen cao ảnh hưởng gì đến cơ thể phụ nữ?

Khi cơ thể sản xuất một lượng hormone androgen cao hơn mức bình thường có thể làm giảm khả năng buồng trứng phóng trứng mỗi tháng, còn được gọi là quá trình rụng trứng.  

Nồng độ androgen cao cũng có thể gây ra sự phát triển nhanh chóng của lông và mụn trứng cá, hai triệu chứng thường gặp ở phụ nữ mắc bệnh đa nang buồng trứng.

7.3 Kinh nguyệt không đều có thể dẫn đến tình trạng gì?

Chu kỳ kinh nguyệt không đều có thể gây ra vô sinh. Ngoài ra, ở một số phụ nữ, tình trạng này có thể dẫn đến sự phát triển quá nhiều các túi nang trong buồng trứng.

7.4 Những rủi ro sức khỏe cho phụ nữ bị buồng trứng đa nang là gì?

Bệnh đa nang buồng trứng không chỉ ảnh hưởng đến hệ sinh sản mà còn tác động đến nhiều phần khác của cơ thể, tình trạng này dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe kéo dài suốt đời cho phụ nữ.

Cơ chế kháng insulin tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 và bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, một tình trạng khác liên quan đến PCOS là hội chứng chuyển hóa, đóng góp vào việc phát triển cả bệnh tiểu đường và bệnh tim.

Phụ nữ mắc PCOS cũng thường có nguy cơ tăng sinh nội mạc tử cung, làm cho niêm mạc tử cung trở nên quá dày. Tình trạng này tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư nội mạc tử cung. 

7.5 Có phương pháp điều trị nào có khả năng đáp ứng với phụ nữ bị đa nang buồng trứng không?

Một loạt các phương pháp điều trị có thể giúp giải quyết các vấn đề của bệnh đa nang buồng trứng. Tuy nhiên, các phương pháp này khác nhau cho từng người tùy thuộc vào triệu chứng bệnh, các vấn đề sức khỏe khác liên quan và mong muốn có thai của người bệnh.

7.6 Có thể sử dụng thuốc tránh thai kết hợp nội tiết tố để điều trị cho phụ nữ bị buồng trứng đa nang hay không?

Các loại thuốc tránh thai kết hợp có thể được áp dụng dài hạn cho phụ nữ chứng mắc bệnh đa nang buồng trứng và không muốn thụ thai. Các loại thuốc này chứa cả estrogen và progestin, được thiết kế để giảm các dấu hiệu của PCOS.

Thuốc tránh thai giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và giảm mức độ lông phát triển cũng như mụn trứng cá bằng cách hạ nồng độ hormone androgen trong cơ thể.

Thêm vào đó, thuốc tránh thai cũng giúp giảm rủi ro mắc ung thư nội mạc tử cung.

7.7 Giảm cân có tác dụng gì đối với phụ nữ mắc buồng trứng đa nang?

Đối với phụ nữ thừa cân, quá trình giảm cân thường được thực hiện bằng cách điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Giảm cân không chỉ giúp cải thiện mức độ cholesterol và insulin trong cơ thể mà còn giảm đi các vấn đề như tóc mọc nhanh và mụn trứng cá. 

7.8 Tác dụng của các loại thuốc nhạy cảm với insulin trong việc điều trị cho phụ nữ bị buồng trứng đa nang là gì?

Thuốc nhạy cảm với insulin thường được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường, cũng như thường được áp dụng trong liệu pháp điều trị bệnh đa nang buồng trứng.

Thuốc giúp cơ thể tăng cường phản ứng với insulin. Ở phụ nữ chứng mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), những loại thuốc này có tác dụng giảm nồng độ androgen và cải thiện quá trình rụng trứng.  

Quá trình khôi phục giai đoạn rụng trứng giúp chu kỳ kinh nguyệt trở nên đều đặn và dễ dự đoán hơn.

7.9 Có thể làm gì để tăng cơ hội mang thai cho phụ nữ mắc PCOS?

Rụng trứng thành công là bước quan trọng đầu tiên để thụ thai. Đối với phụ nữ thừa cân, quá trình giảm cân thường giúp người bệnh đạt được mục tiêu này.  

Ngoài ra, thuốc cũng có thể được sử dụng để kích thích rụng trứng. Phẫu thuật buồng trứng là phương pháp cuối cùng được áp dụng khi các phương pháp khác không hiệu quả. Tuy nhiên, tác động dài hạn của những phương pháp này vẫn chưa được chứng minh.

Để giảm cân, người bệnh nên xây dựng một chế độ ăn giàu chất xơ và vitamin, ít tinh bột và đường cũng như việc tập thể dục đều đặn, tránh căng thẳng và hạn chế thức khuya.

Bên cạnh đó, thuốc kích thích rụng trứng có thể được sử dụng qua đường uống hoặc tiêm, và có tác dụng hỗ trợ những phụ nữ mong muốn thụ thai.

Phẫu thuật buồng trứng có thể giúp giảm lượng hormone nam và tăng cường quá trình rụng trứng. Mặc dù phương pháp này chỉ có tác dụng tạm thời nhưng khoảng 50% phụ nữ có thai sau 1 năm từ khi thực hiện phẫu thuật.

7.10 Tại sao bị buồng trứng đa nang nhưng kinh nguyệt vẫn đều?

Chu kỳ kinh nguyệt không đều là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh đa nang buồng trứng. Người bệnh có thể gặp phải các vấn đề như ra máu kinh quá nhiều hoặc quá ít, kinh thưa, thậm chí là mất kinh.  

Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp mặc dù mắc bệnh nhưng phụ nữ vẫn có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn hàng tháng. Nguyên nhân là do một bên buồng trứng bị ảnh hưởng nhẹ, buồng trứng bên kia vẫn hoạt động bình thường, sản xuất hormone sinh dục đủ để duy trì một chu kỳ kinh nguyệt ổn định.

7.11 Phụ nữ gầy có bị đa nang buồng trứng không?

Hầu hết phụ nữ mắc bệnh đa nang buồng trứng thường thừa cân hoặc béo phì. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng là như vậy, và có trường hợp người cân đối hoặc gầy cũng mắc bệnh này.

Vì vậy, để đảm bảo xác định chính xác liệu mình có mắc hội chứng này hay không, phụ nữ cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán đúng và tiếp nhận liệu pháp phù hợp kịp thời.

7.12 Buồng trứng đa nang có con được không?

Phụ nữ mắc hội chứng đa nang buồng trứng vẫn có khả năng mang thai và sinh con tự nhiên, nhưng tỷ lệ thành công thường thấp hơn so với phụ nữ không mắc bệnh.

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh kéo dài có thể tăng nguy cơ vô sinh hoặc hiếm muộn. Vì vậy, khi có các biểu hiện không bình thường, phụ nữ cần thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

7.13 Đa nang buồng trứng 2 bên có nguy hiểm không?

Đa nang buồng trứng 2 bên là tình trạng mà cả hai bên buồng trứng đều xuất hiện nhiều nang nhỏ, có kích thước khác nhau. Những nang này thường không phát triển đầy đủ, gây cản trở cho quá trình rụng trứng, thụ tinh và hình thành thai kỳ.

Cho dù là đa nang buồng trứng 1 bên hay 2 bên, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, người bệnh có nguy cơ giảm khả năng sinh sản và gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch, đột quỵ…

Đa nang buồng trứng 2 bên cũng tăng nguy cơ vô sinh hoặc hiếm muộn. Tuy nhiên, với liệu pháp phù hợp và điều trị kịp thời, người bệnh vẫn có thể mang thai và sinh con tự nhiên.

7.14 Buồng trứng đa nang có phải mổ không?

Trong trường hợp các phương pháp điều trị bằng thuốc không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể khuyến nghị phẫu thuật để điều trị buồng trứng đa nang và tăng cơ hội thụ thai, mang thai ở phụ nữ.

Hiện nay, có một số phương pháp phẫu thuật được sử dụng để điều trị bệnh đa nang buồng trứng, bao gồm cắt góc buồng trứng, xẻ múi cam để kích thích sự phóng noãn, kỹ thuật đốt điểm buồng trứng để tăng rụng trứng, và phẫu thuật mổ nội soi để đốt điểm buồng trứng.  

Phương pháp nội soi ít gây tổn thương, mang lại hiệu quả cao và giảm thiểu biến chứng trong và sau phẫu thuật, do đó thường được ưa chuộng và ưu tiên sử dụng.

7.15 Khi nào phụ nữ cần đi kiểm tra PCOS?

Để duy trì sức khỏe phụ nữ, việc thăm khám phụ khoa định kỳ là rất quan trọng, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Trễ kinh mà không phải là do mang thai.
• Các triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) như lông mọc nhiều trên khuôn mặt và cơ thể, cảm giác đói khát tăng lên đột ngột, giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Vợ chồng quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai nhưng sau hơn 12 tháng vẫn không thụ thai. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Bài viết tham khảo nguồn Acog.org