U xơ tử cung kích thước bao nhiêu thì mổ?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên môn Phạm Thị Yến - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

U xơ tử cung là một bệnh lý phụ khoa thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là trong độ tuổi sinh sản. Phẫu thuật loại bỏ khối u được xem là một biện pháp điều trị hiệu quả và phòng ngừa tái phát u xơ tử cung. Vậy với u xơ tử cung kích thước bao nhiêu thì mổ?

1. U xơ tử cung là gì?

1.1 Định nghĩa

U xơ tử cung hiện nay thường được gọi là u xơ cơ tử cung, là một khối u lành tính phát triển không rõ nguyên nhân. Các khối u xơ là sự phát triển của sợi cơ trơn và mô liên kết nằm ở tử cung.

1.2. Tần suất

Hầu hết, các trường hợp u xơ cơ tử cung không có biểu hiện trên lâm sàng, ước tính chỉ có khoảng 25% u xơ cơ tử cung có biểu hiện lâm sàng ở những phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và khoảng 25% trong số đó triệu chứng tiến triển nặng cần phải điều trị.

1.3. Yếu tố nguy cơ

• Tuổi: Phụ nữ trên 40 tuổi có nguy cơ bị u xơ cơ tử cung cao hơn 4 lần phụ nữ dưới 40 tuổi.
• Chủng tộc: Người da đen thường có nguy cao mắc bệnh cao hơn 2 - 3 lần.
• Bệnh nhân có người thân trong gia đình bị u xơ cơ tử cung.
• Một số gen như MED12, CYP1A1, HMGA2 và CYP1B1 hoặc các bất thường NST như Trisomy 12, đảo đoạn 12q, 10q, 13q, 6p, mất đoạn 7q, 3q, 1p có liên quan đến sự hình thành của u xơ cơ tử cung.
• Khoảng cách giữa những lần sinh: Khoảng cách từ 5 năm trở lên làm tăng nguy cơ phát triển u xơ cơ tử cung lên 2 - 3 lần.
• Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh có nguy cơ bị u xơ cơ tử cung cao hơn 10 lần giai đoạn mãn kinh.
• Rối loạn chuyển hóa như tăng lipid máu, tăng huyết áp, béo phì, kháng insulin, hội chứng buồng trứng đa nang,...
• Lối sống và chế độ ăn uống.
• Sử dụng các chất phụ gia.

2. Chẩn đoán u xơ tử cung

2.1. Triệu chứng lâm sàng

• Ra kinh nhiều hoặc kéo dài là triệu chứng xuất huyết tử cung bất thường điển hình nhất trong u xơ cơ tử cung và cũng là triệu chứng thường gặp nhất.
• Các triệu chứng do chèn ép như khó chịu, đau vùng chậu, thận ứ nước nếu chèn ép niệu quản, bí tiểu, tiểu khó, táo bón nếu có chèn ép trực tràng.
• Sốt thường liên quan đến các trường hợp u xơ cơ tử cung thoái hóa.
• Thiếu máu biểu hiện da xanh, niêm mạc nhợt nhạt, mạch nhanh, huyết áp tụt,...
• Khám mỏ vịt có thể thấy khối u xơ cơ tử cung ở cổ ngoài cổ tử cung hoặc thấy u xơ cơ tử cung dưới niêm mạc nằm nhô ra ngoài cổ tử cung.
• Khám trong âm đạo có thể thấy tử cung to, đi động, không đều.
• Trong trường hợp thoái hóa ác tính, các khối u xơ thường to nhanh qua các lần thăm khám, quá trình thoái hóa có thể gây vỡ u xơ tử cung gây đau bụng nhiều và xuất huyết tử cung.

2.2. Triệu chứng cận lâm sàng

• Siêu âm: Là phương tiện chẩn đoán lựa chọn đầu tay có giá trị chẩn đoán u xơ tử cung cao. Siêu âm ngã âm đạo hoặc ngả bụng xác định kích thước của khối U, số lượng, vị trí khối u,... Siêu âm doppler nhằm đánh giá phân bố mạch máu trong u xơ cơ tử cung. Siêu âm bơm nước buồng tử cung thường chỉ định trong chẩn đoán u xơ cơ tử cung dưới niêm mạc.
• Chụp CT-scan hoặc MRI giúp chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác ở vùng chậu trong trường hợp u xơ cơ tử cung không điển hình.
• Soi buồng tử cung: Chẩn đoán và điều trị Polyp buồng tử cung.

3. Điều trị u xơ tử cung

Chỉ định điều trị u xơ cơ tử cung được đặt ra nhằm giải quyết các triệu chứng chính như đau bụng vùng chậu, xuất huyết tử cung bất thường, các biến chứng của chèn ép, hoặc ảnh hưởng đến việc sinh sản.

3.1. Điều trị nội khoa

• Progestins: Sử dụng các loại Progestins như Lynestrenol, Norethisterone, Dydrogesterone, Nomegestrol acetate... Dụng cụ tử cung có chứa nội tiết (Levonorgestrel) giúp giảm cường kinh, đồng thời có tác dụng ngừa thai.
• Thuốc ngừa thai kết hợp
• Thuốc cầm máu như Tranexamic acid.
• Các chất đồng vận GnRH ví dụ như Triptorelin, Leuprorelin acetat, Goserelin...
• Chất điều hòa chọn lọc thụ thể Progesterone (SPRM) như Mifepristone, Ulipristal acetate (UPA).
• Chất điều hòa chọn lọc trên thụ thể Estrogen (SERM)
• Các phương pháp khác : Danazol, ít được sử dụng do nhiều tác dụng phụ.

3.2. Điều trị ngoại khoa

3.2.1. Chỉ định điều trị ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa là những phương pháp giúp loại bỏ một phần hoặc hoàn toàn khối u xơ cơ tử cung. Chỉ định điều trị ngoại khoa khi có những yếu tố sau:

• U xơ cơ tử cung kích thước lớn, đồng thời gây ảnh hưởng đến sinh hoạt cho bệnh nhân lớn tuổi và không mong muốn có thêm con.
• U xơ cơ tử cung kích thước nhỏ hoặc lớn có những biến chứng nặng bao gồm sẩy thai liên tiếp, xuất huyết tử cung bất thường nặng, biến chứng chèn ép gây bí tiểu, gây táo bón nặng.
• Không đáp ứng với các biện pháp điều trị nội khoa.

3.2.2 Các phương pháp điều trị ngoại khoa bao gồm

3.2.2.1. Bóc u xơ cơ tử cung

Là phương pháp được lựa chọn cho các trường hợp u xơ cơ tử cung có biến chứng nhưng vẫn mong muốn bảo tồn tử cung để tiếp tục mang thai.

Chỉ định :

• U xơ cơ tử cung ở những bệnh nhân mong muốn có thai.
• Bệnh nhân trẻ tuổi có xuất huyết tử cung nặng gây thiếu máu, có u xơ cơ tử cung làm biến dạng buồng tử cung (L0, L1, L2).
• Bệnh nhân trẻ tuổi có u xơ cơ tử cung gây đau vùng chậu nặng.
• U xơ cơ tử cung gây hiếm muộn hoặc sẩy thai liên tiếp.
• Bệnh nhân không muốn phẫu thuật cắt tử cung.

Phẫu thuật nội soi buồng tử cung bóc u xơ cơ tử cung

Chỉ định :

• Kích thước khối u xơ tử cung < 5 cm.
• Khối u xơ cơ tử cung dưới niêm L0, L1, L2 có biến chứng xuất huyết tử cung nặng, vô sinh và sẩy thai liên tiếp.

Mổ hở thành bụng bóc u xơ cơ tử cung

Chỉ định :

• Nhiều khối u xơ, khối u xơ cơ tử cung kích thước > 5 cm.
• Các khối u xơ cơ tử cung ở vị phân loại L2 đến L7.
• U xơ cơ tử cung có biến chứng nặng, không điều trị được bằng nội khoa.
• Bệnh nhân muốn bảo tồn tử cung hoặc mong muốn có thai.

Phẫu thuật nội soi ổ bụng bóc u xơ cơ tử cung

Chỉ định :

• U xơ cơ tử cung dưới thanh mạc và trong cơ có biến chứng.
• Kích thước u xơ cơ tử cung < 10cm.

Phẫu thuật bóc nhân xơ cơ tử cung qua ngả âm đạo

Chỉ định :

• Khối u xơ cơ tử cung nhỏ < 5cm, nằm ở vị trí thuận lợi (thường là cùng đồ sau).
• Bệnh viện có phẫu thuật viên có kỹ năng cao và nhiều kinh nghiệm.

3.2.2.2 Cắt tử cung do u xơ cơ tử cung

Phẫu thuật cắt tử cung bán phần có giữ lại hai buồng trứng kèm cổ tử cung hoặc phẫu thuật cắt tử cung toàn phần kèm cắt hai buồng trứng là các biện pháp điều trị tận gốc đối với u xơ cơ tử cung có biến chứng.

Chỉ định:

• Nghi ngờ u xơ cơ tử cung thoái hóa ác tính.
• Đa u xơ tử cung, không còn mô lành và không thể bóc được.
• Trong khi bóc u xơ cơ tử cung mà không kiểm soát được tình trạng chảy máu.
• Phụ nữ lớn tuổi và đã đủ con.
• Bệnh nhân có bệnh lý kèm theo như bệnh tuyến cơ tử cung hoặc bệnh lý cổ tử cung.
• Nên cắt tử cung toàn phần kèm cắt hai buồng trứng nếu bệnh nhân trên 50 tuổi.

Phẫu thuật cắt tử cung hở qua ngả bụng

Chỉ định:

• Khi u xơ cơ tử cung có kích thước lớn (tử cung lớn hơn kích thước của tử cung khi mang thai 14 tuần).
• U xơ cơ tử cung lan tỏa, nhiều nhân.
• Bệnh nhân có chống chỉ định phẫu thuật ngả âm đạo hoặc nội soi ổ bụng.

Phẫu thuật cắt tử cung bằng nội soi ổ bụng

Chỉ định:

• Khi tử cung nhỏ hơn kích thước của tử cung khi mang thai 14 tuần.
• U xơ cơ tử cung không dính.

Phẫu thuật cắt tử cung thông qua ngả âm đạo

• Khối u xơ cơ tử cung nhỏ < 5cm, nằm ở vị trí thuật lợi (thường là cùng đồ sau).
• Bệnh viện có phẫu thuật viên có kỹ năng cao và nhiều kinh nghiệm.

3.2.3. Các phương pháp thay thế phẫu thuật

• Thuyên tắc động mạch tử cung.
• Phá hủy u xơ cơ tử cung bằng nhiệt.
• Phá hủy u xơ cơ tử cung bằng sóng cao tần.

3.3. Hỗ trợ giảm kích thước u xơ tử cung bằng thảo dược mà không cần mổ

Với chị em có kích thước u xơ tử cung nhỏ hơn 5cm, hoặc e ngại phẫu thuật, hoặc muốn phòng tái phát sau phẫu thuật có thể lựa chọn cách sử dụng sản phẩm bào chế từ 4 loại thảo dược như: trinh nữ hoàng cung, hoàng cầm, hoàng kỳ và khương hoàng. Sản phẩm này đã được nghiên cứu và đánh giá rất tốt về khả năng cũng như hiệu quả trong việc giải quyết nguyên nhân sâu xa gây u xơ tử cung.

Cụ thể khi dùng các loại thảo dược trên sẽ giúp điều hòa nội tiết tố nữ và tăng cường hệ miễn dịch hỗ trợ tiêu diệt khối u, đồng thời phòng ngừa và giảm kích thước khối u, cải thiện tình trạng viêm nhiễm phụ khoa, đau tức bụng, rối loạn kinh nguyệt, rong kinh ở những trường hợp bị u xơ tử cung; mặt khác còn giúp phòng ngừa tái phát sau phẫu thuật.

Giải pháp sử dụng thảo dược tự nhiên chứa trinh nữ hoàng cung, hoàng cầm, hoàng kỳ, khương hoàng đã được nghiên cứu lâm sàng tại bệnh viện sản phụ khoa. Kết quả cho thấy tác dụng hỗ trợ giảm kích thước khối u, giảm triệu chứng đau bụng, rong kinh hiệu quả. Hầu hết chị em đều rất hài lòng khi sử dụng phương pháp này trong hỗ trợ điều trị u xơ tử cung.