Ung thư đại trực tràng gia đình - Đa polyp tuyến gia đình (FAP)

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư được chẩn đoán phổ biến thứ ba ở Hoa Kỳ và theo ước tính có khoảng 10 -15% các trường hợp ung thư này có thể do bất thường di truyền trong gia đình gây ra. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc về ung thư đại trực tràng di truyền do rối loạn đa u tuyến gia đình (còn gọi là FAP).

FAP chiếm tỷ lệ rất hiếm ở mức ít hơn 1% các trường hợp ung thư đại trực tràng mới mỗi năm. Các ước tính về tỷ lệ mắc FAP thay đổi từ 1 trường hợp trên 7.000 người đến 1 trường hợp trên 22.000 người. Độ tuổi khởi phát trung bình của polyp ở bệnh nhân FAP là 16. Những bệnh nhân mắc phải bệnh này có thể phát triển hàng trăm đến hàng nghìn polyp tuyến. Những người bị FAP có 100% nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng ở tuổi 40 nếu họ không thực hiện phẫu thuật cắt bỏ ruột kết.

Đa polyp tuyến gia đình có thể được coi là tổn thương tiền ung thư vì trong số đó sẽ tiến triển thành ung thư. Do đó, một người càng có nhiều polyp thì khả năng phát triển thành ung thư càng lớn. Độ tuổi trung bình của các bệnh nhân được chẩn đoán ung thư đại trực tràng trong FAP là 39 tuổi.

Một số bệnh ung thư khác có liên quan đến FAP như ung thư tuyến giáp và đặc biệt những bệnh nhân FAP trẻ tuổi có thể phát triển u nang ở da trên mặt, da đầu, cánh tay và chân trong nhiều năm trước khi họ phát triển thành polyp ruột kết.

Phì đại bẩm sinh biểu mô sắc tố võng mạc (CHRPE) là một bất thường được tìm thấy ở võng mạc của mắt với biểu hiện giống như tàn nhang và không gây ra triệu chứng gì cho người bệnh. Mặc dù CHRPE có thể được nhìn thấy ở một mắt của những người không có FAP, nhưng cũng có thể xuất hiện ở cả hai mắt của bệnh nhân mắc FAP.

Khoảng 70% bệnh nhân FAP có các bất thường về răng như thừa răng, thiếu răng, chân răng bị hợp nhất hoặc các khối u xương hàm. Mặc dù những biểu hiện này không gây hại cho bệnh nhân nhưng chúng có thể là dấu hiệu cảnh báo của FAP và khiến bệnh nhân phải đi xét nghiệm FAP.

Có 10-20% bệnh nhân FAP sẽ phát triển các khối u desmoid. Đây là những khối u không phải ung thư, thường phát triển chậm và xảy ra ở vùng bụng. Mặc dù thực tế là những khối u này không phải là ung thư nhưng chúng có thể gây ra những tổn thương đáng kể do xung quanh bằng cách chèn ép và ăn mòn các cấu trúc lân cận và có thể cần phải phẫu thuật loại bỏ.

Trước đây, thuật ngữ "Hội chứng Gardner" được sử dụng để mô tả một nhóm nhỏ bệnh nhân FAP có CHRPE, bất thường về răng hoặc khối u samoid và được cho là khác biệt về mặt di truyền. Hiện nay người ta biết rằng những đặc điểm này gặp ở nhiều bệnh nhân FAP và những trường hợp này không khác nhau về mặt di truyền.

Năm 1991, gen chịu trách nhiệm về FAP được phát hiện và được đặt tên là Adenomatous Polyposis Coli (APC). Các nhà khoa học đã phát hiện ra hơn 300 đột biến khác nhau trong gen APC có thể gây ra FAP. Vị trí của đột biến trên gen thường có tương quan với số lượng polyp, tuổi khởi phát và các biểu hiện khác. FAP là một rối loạn di truyền trội trên NST thường, có nghĩa là một đứa trẻ của cha hoặc mẹ bị ảnh hưởng có 50% cơ hội thừa hưởng đột biến. Khoảng 30% các trường hợp FAP là "đột biến de novo", nghĩa là họ không có tiền sử gia đình về đột biến này.

Chẩn đoán FAP được thực hiện bằng cách phát hiện> 100 polyp tuyến hoặc thông qua xét nghiệm di truyền trong một họ FAP đã biết. Sau khi một người được chẩn đoán mắc hội chứng này nên phân tích gia đình để xác định khả năng những người thân khác mắc bệnh. Xét nghiệm di truyền có thể xác định sự bất thường cụ thể ở cá nhân bị ảnh hưởng và sau đó tìm kiếm khiếm khuyết này ở các thành viên khác trong gia đình. Những đứa con của bệnh nhân mắc FAP được khuyến cáo nên làm xét nghiệm di truyền hoặc sàng lọc nội soi ở tuổi lên 10. Nếu các xét nghiệm di truyền dương tính ở những trẻ em này, nên tiếp tục sàng lọc nội soi sau mỗi 1 đến 2 năm. Nếu xét nghiệm di truyền âm tính thì không cần sàng lọc chuyên sâu.

Cho đến hiện nay vẫn chưa có thuốc nào để ngăn chặn sự phát triển của polyp ruột kết trong FAP. Tuy nhiên, aspirin và một số loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAID như sulindac và indomethacin) đã được chứng minh là có tác dụng thu nhỏ hoặc giảm sự phát triển của polyp ở những bệnh nhân này. Một thử nghiệm lâm sàng gần đây đã kiểm tra lợi ích của một loại thuốc điều trị nhắm mục tiêu, erlotinib kết hợp với sulindac. Các thử nghiệm lâm sàng hiện đang xem xét các cách để ngăn chặn sự phát triển của polyp ở những bệnh nhân này.

Cho đến khi các phương pháp tốt hơn được tìm ra, những người mắc FAP sẽ được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ ruột kết để ngăn chặn sự phát triển của ung thư. Phẫu thuật này thường được thực hiện trong độ tuổi từ 17 đến 20 ở những thành viên không có triệu chứng của các gia đình FAP. Có một số lựa chọn phẫu thuật cho những bệnh nhân này, nhưng mục tiêu là loại bỏ tất cả các mô đại trực tràng có nguy cơ phát triển polyp và duy trì quá trình di chuyển bình thường của ruột qua hậu môn.

Nguồn tham khảo: oncolink.org