Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Bích Nhĩ - Bác sĩ Chuyên khoa Mắt - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
U kết mạc mắt là khối u xuất phát từ kết mạc có thể là u lành tính hoặc ác tính, chỉ ảnh hưởng tới thẩm mỹ hay ảnh hưởng cả tới chức năng của kết mạc có khi cản trở tầm nhìn của mắt. U kết mạc mắt nếu không được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.
1. Phân loại u kết mạc
Người ta chia u kết mạc mắt ra làm 4 loại: U nhú không cuống, u nhú có cuống, u nhầy kết mạc, u sắc tố kết mạc.
- U nhú không cuống: Đây là loại khối u thường xảy ra ở người trẻ. Đặc trưng cơ bản của u không cuống là xuất hiện tổn thương dạng nhiều nhú nhỏ mọc thành chùm hoặc đơn lẻ, có màu hồng nhạt. Vị trí thường gặp ở kết mạc cùng đồ và kết mạc mi mắt. Khối u có nguyên nhân do virus HPV type 6 và type 11 ở kết mạc. Có thể thoái triển tự nhiên, hay tái phát sau phẫu thuật cắt bỏ.
- U nhú có cuống: U nhú có cuống được biểu hiện bằng sự tăng sinh của biểu mô dạng nhiều thùy, mỗi thùy có mạch máu trung tâm giống hình ảnh dâu tây, xung quanh là các tế bào gai, lớp tế bào biểu mô vảy không sừng hóa có chứa một số tế bào tiết nhầy, dạng này dễ bị loạn sản. Khối u dạng này thường có khả năng tái phát sau phẫu thuật cắt bỏ.
- U nhầy kết mạc: Nguyên nhân có thể do bẩm sinh hay mắc phải. Đặc trưng cơ bản là lớp tế bào biểu mô kết mạc tăng sinh tạo thành một khoang chứa chất dịch nhầy. U thường không có triệu chứng. Điều trị u nhầy kết mạc bằng phương pháp phẫu thuật cắt bỏ.
- U sắc tố kết mạc: Vị trí thường gặp ở kết mạc nhãn cầu, có màu nâu, không triệu chứng. U ít thay đổi kích thước và màu sắc. Theo dõi không cần điều trị.
2. Nguyên nhân gây u kết mạc mắt
- Tia cực tím
Vị trí khối u thường xuất hiện ở khe mi và rìa giác mạc nguyên nhân vì đây là vùng dễ bị ánh sáng mặt trời kích thích nhất. Khối u kết mạc mắt có thể phát sinh từ sự rối loạn chức năng của tế bào gốc và từ những tác nhân gây đột biến như tia cực tím UV gây đột biến gen TP53.
Một nghiên cứu miễn dịch cho thấy bức xạ tia cực tím có thể đóng vai trò kích thích các enzyme phân giải protein như: MMPs (matrix metalloproteinase), chất ức chế TIMPs có liên quan tới ung thư.
- HPV (Human Papilloma Virus)
HPV là virus có nguy cơ gây ung thư cổ tử cung nhưng đối với u tế bào vảy bề mặt nhãn cầu vẫn chưa được xác định. Sinh thiết cùng phân tích mô học cho thấy chủng nguy cơ thấp HPV type 16 và type 11 có liên quan khối u kết mạc mắt. Chủng nguy cơ cao HPV type 16 và 18 cũng liên quan với u nhú kết mạc được tìm thấy trong loạn sản mức độ cao và ung thư xâm lấn tế bào vảy kết mạc.
3. Phương pháp điều trị u kết mạc mắt
Nguyên tắc quan trọng là phát hiện, điều trị sớm và đúng cách, sẽ có triển vọng khỏi bệnh hoàn toàn, biến dạng ở mắt không đáng kể và phí tổn thấp.
Phẫu thuật là phương thức phù hợp với u lành kết mạc và u mỡ kết mạc, không cần xạ trị và hoá trị. Tuỳ kích thước, khối u lành kết mạc có thể cắt bỏ bằng laser, đốt điện hay dao kéo. Riêng với u kết mạc ác tính việc điều trị phức tạp hơn nhưng nếu được phát hiện sớm vẫn có kết quả điều trị khả quan. Đối với những khối u kết mạc có xâm lấn rộng, việc phẫu thuật rất phức tạp, thậm chí buộc phải nạo vét toàn bộ hốc mắt để cứu tính mạng người bệnh, sau đó chỉnh sửa thẩm mỹ.
Khi bị khối u kết mạc mắt đã di căn vào hạch trước tai hay dưới cằm thì khả năng sống sót rất thấp.
Sau phẫu thuật, nếu khối u kết mạc mắt lớn, cần phải băng ép, chăm sóc, vệ sinh tốt để không nhiễm trùng. Nên sưởi ấm ánh nắng vào sáng sớm. Tuyệt đối không để cho nước vào mắt. Đồng thời, bạn cũng cần đi khám lại theo chỉ định của bác sĩ đề phòng khối u tái phát.
Nếu những khối u này trở nên đủ lớn ảnh hưởng đến thị lực hoặc gây khó chịu dai dẳng, chúng có thể được phẫu thuật cắt bỏ bởi một bác sĩ nhãn khoa bằng thủ thuật không cần nằm viện. Chúng cũng thường được loại bỏ vì lý do thẩm mỹ.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
BS CKI Nguyễn Thị Bích Nhĩ có gần 10 năm kinh nghiệm về chuyên ngành mắt. Điều trị các bệnh lý nội khoa về mắt cũng như các phẫu thuật mắt như : Mộng thịt, Quặm mi mắt, u mi, Glocom và phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco. Bên cạnh đó còn điều trị bệnh lý võng mạc Đái tháo đường bằng phương pháp tiêm thuốc Anti-VEGF nội nhãn và phẫu thuật tạo hình mắt. Hiện bác sĩ đang là Bác sĩ Mắt thuộc khoa Khám bệnh - Nội khoa bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
XEM THÊM
- Bệnh viêm kết mạc mắt: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng tránh
- Viêm kết mạc do vi khuẩn nên dùng thuốc nhỏ mắt loại nào?
- Làm thế nào khi bị dị ứng vùng da quanh mắt?
