Giữ tay sạch sẽ là một trong những bước quan trọng nhất mà chúng ta có thể thực hiện để tránh bị bệnh và lây truyền mầm bệnh cho người khác. Nhiều bệnh truyền nhiễm được được chính minh sự lây lan xảy ra khi không rửa tay bằng xà phòng và nước sạch dưới vòi nước chảy. CDC khuyên bạn nên vệ sinh tay theo các cách được hướng dẫn để tránh bị mắc bệnh và lây truyền mầm bệnh sang người khác.
1. Các bước rửa tay thường quy
Để loại bỏ tất cả các khả năng tồn tại của virus trên tay của bạn, rửa tay trong một thời gian ngắn hoặc qua quýt không giúp ích gì cho bạn. Dưới đây là quy trình rửa tay từng bước để thực hiện rửa tay hiệu quả.
- Bước 1: Làm ướt tay với nước chảy
- Bước 2: Lấy đủ xà phòng để xoa khắp các bề mặt của tay
- Bước 3: Chà tất cả các bề mặt của bàn tay - bao gồm cả mu bàn tay, giữa các ngón tay và dưới móng tay (đầu ngón tay) - trong ít nhất 20 giây.
- Bước 4: Rửa kỹ với nước chảy
- Bước 5: Lau khô tay bằng khăn sạch hoặc khăn dùng một lần, hoặc máy sấy khô tay.
2. Tại sao lại phải rửa tay đủ 5 bước?
Bước 1+2: Làm ướt tay bằng nước sạch, ấm (ấm hoặc lạnh), tắt vòi nước, sau đó thoa xà phòng.
Vì tay có thể bị nhiễm bẩn nếu đặt trong chậu nước đã bị nhiễm bẩn thông qua lần sử dụng trước đó, vì thế chúng ta nên sử dụng nước sạch. Tuy nhiên, rửa bằng nước không uống trực tiếp được khi cần thiết vẫn mang lại một phần tác dụng bảo vệ bạn. Nhiệt độ của nước không ảnh hưởng đến việc loại bỏ vi khuẩn. Tuy nhiên, nước ấm hơn có thể gây kích ứng da nhiều hơn và ảnh hưởng nhiều hơn đến môi trường.
Tắt vòi sau khi làm ướt tay giúp tiết kiệm nước. Đã có một số ít dữ liệu chứng minh mầm bệnh có thể lây truyền qua đường tiếp xúc giữa tay và vòi nước.
Sử dụng xà phòng để rửa tay hiệu quả hơn so với việc chỉ sử dụng nước sạch vì các chất hoạt động bề mặt trong xà phòng có thể loại bỏ đất và vi khuẩn ra khỏi da, và mọi người cũng có xu hướng chà tay kỹ hơn khi sử dụng xà phòng, giúp loại bỏ mầm bệnh tốt hơn.
Bước 3: Làm sạch bàn tay của bạn bằng cách chà xát chúng cùng với xà phòng:
Hãy chắc chắn rằng bạn chà xát tay bằng xà phòng ở các vùng mu bàn tay, giữa các ngón tay và đầu các ngón tay, dưới móng tay của bạn.
Việc cọ xát và chà tay tạo ra ma sát, giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ và vi khuẩn khỏi da. Vi khuẩn có mặt trên tất cả các bề mặt của bàn tay, thường có nồng độ đặc biệt cao dưới móng tay, vì vậy toàn bộ bàn tay nên được chà sạch.
Chà tay trong ít nhất 20 giây. Nếu bạn cần một công cụ tiện lợi để đo lường thời gian. Hãy hát bài hát "Chúc mừng sinh nhật" từ đầu đến cuối hai lần. Các bác sĩ phẫu thuật có khả năng tiếp xúc với mầm bệnh và có nguy cơ lây nhiễm cao cho bệnh nhân những người được xem là dễ bị tổn thương, vì vậy họ có thể cần rửa tay lâu hơn là đối tượng phụ nữ trước khi cô ấy chuẩn bị bữa trưa tại nhà cho gia đình. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy rằng rửa tay trong khoảng 15-30 giây sẽ loại bỏ nhiều vi trùng khỏi tay hơn là rửa trong thời gian ngắn hơn.
Bước 4: Rửa sạch tay dưới vòi nước sạch.
Xà phòng và các động tác chà sát giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ và vi khuẩn, bao gồm cả vi trùng gây bệnh từ da để chúng có thể được rửa trôi khỏi tay. Rửa xà phòng cũng giảm thiểu kích ứng da. Vì tay có thể bị tái nhiễm nếu rửa trong chậu nước đọng đã bị ô nhiễm thông qua lần sử dụng trước đó. Vì thế nên sử dụng nước sạch để rửa tay. Một số khuyến nghị đưa ra là sử dụng khăn giấy để tắt vòi sau khi rửa tay, thực hành này dẫn đến việc sử dụng nước và khăn giấy tăng lên, và không có nghiên cứu nào cho thấy nó mang lại hiệu quả tốt hơn.
Bước 5: Lau khô tay bằng khăn sạch hoặc sấy khô chúng
Vi trùng có thể được di chuyển từ bàn tay ướt dễ dàng hơn là tay khô; do đó, nên làm khô tay sau khi rửa. Tuy nhiên, cách tốt nhất để làm khô tay sau khi rửa tay vẫn chưa rõ ràng vì có rất ít nghiên cứu về các cách làm khô tay và kết quả của những nghiên cứu này mâu thuẫn. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy rằng sử dụng khăn sạch hoặc máy sấy khô tay là tốt nhất
3. Thời điểm để rửa tay là khi nào?
Trong bối cảnh phòng ngừa COVID-19, bạn nên đảm bảo rửa tay vào những thời điểm sau:
- Sau khi xì mũi, ho hoặc hắt hơi
- Sau khi tham quan một không gian công cộng, tham gia phương tiện giao thông công cộng, chợ và các địa điểm tôn giáo, thờ cúng
- Sau khi chạm vào các bề mặt không thuộc phạm vi trong nhà (bên ngoài), bao gồm cả tiền
- Trước, trong và sau khi chăm sóc người bệnh
- Trước và sau khi ăn
Nói chung, bạn nên luôn rửa tay vào những thời điểm sau:
- Sau khi đi vệ sinh
- Trước và sau khi ăn
- Sau khi xử lý rác
- Sau khi chạm vào động vật và vật nuôi
- Sau khi thay tã cho trẻ sơ sinh hoặc giúp trẻ sử dụng nhà vệ sinh
- Khi tay bạn bẩn
4. Làm thế nào tôi có thể giúp con tôi rửa tay?
Bạn có thể hướng dẫn bé tự rửa tay và khiến cho việc rửa tay trở nên dễ dàng hơn, ví dụ, bằng cách thiết lập một chiếc ghế cao để chúng có thể tự mình tiếp cận với nước và xà phòng khi rửa tay. Bạn có thể làm trẻ hứng khởi hơn bằng cách hát những bài hát yêu thích của chúng trong khi bạn giúp bé xoa tay.
5. Tôi có cần dùng nước ấm để rửa tay không?
Không, bạn có thể sử dụng bất kỳ nhiệt độ của nước để rửa tay. Nước lạnh và nước ấm đều có hiệu quả như nhau trong việc tiêu diệt vi trùng và vi rút - miễn là bạn sử dụng xà phòng! Tuy nhiên nước nóng có thể làm da tay bạn trở nên khô hơn.
6. Cách nào tốt hơn: rửa tay hoặc sử dụng nước rửa tay?
Nói chung, cả rửa tay bằng xà phòng và nước và dùng chất khử trùng tay nhanh, khi được thực hành / sử dụng đúng cách, đều có hiệu quả cao trong việc tiêu diệt hầu hết các mầm bệnh. Chất khử trùng tay thường thuận tiện hơn khi bạn ở ngoài nhà, nhưng có thể đắt tiền hoặc khan hiếm trong bối cảnh khẩn cấp. Ngoài ra, chất khử trùng tay chứa cồn giết chết coronavirus, nhưng nó không tiêu diệt tất cả các loại vi khuẩn và vi rút. Ví dụ, nó tương đối không hiệu quả đối với norovirus và rotavirus.
7. Nếu tôi không có xà phòng thì sao?
Sử dụng nước khử trùng bằng clo hoặc nước rửa tay nhanh có chứa ít nhất 60% cồn là những lựa chọn thứ hai tốt nhất nếu bạn không có xà phòng và vòi nước chảy. Trong trường hợp những thứ này không có sẵn, sử dụng nước xà phòng giặt có thể giúp loại bỏ vi khuẩn, mặc dù không hiệu quả bằng. Nếu các phương pháp này được sử dụng, điều quan trọng là phải rửa tay càng sớm càng tốt khi bạn có khả năng tiếp cận các thiết bị rửa tay và tránh tiếp xúc với người và bề mặt các vật dụng trong khi không có điều kiện để rửa tay.
8. Làm thế nào tôi có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của coronavirus?
- Thực hành các biện pháp bảo vệ khi ho và hắt hơi: Che miệng và mũi bằng khuỷu tay hoặc khăn giấy khi ho hoặc hắt hơi, vứt bỏ khăn giấy đã sử dụng ngay lập tức và rửa tay
- Tránh chạm vào mặt (miệng, mũi, mắt)
- Thực hành cách ly xã hội (social distancing): tránh bắt tay, ôm hoặc hôn người khác, chia sẻ thức ăn, đồ dùng, cốc và khăn
- Tránh tiếp xúc gần với bất kỳ ai có triệu chứng cảm lạnh hoặc cúm
- Hãy đến cơ sở y tế sớm nếu bạn hoặc con bạn bị sốt, ho hoặc khó thở
- Làm sạch các bề mặt vật dụng mà có khả năng chứa đựng vi-rút và thực hành chúng thường xuyên hơn (đặc biệt là trong các không gian công cộng)
Nguồn: unicef.or; cdc.gov; nhs.uk
