Tuổi dậy thì là quãng thời gian có nhiều thay đổi lớn về mặt tâm sinh lý ở trẻ em nam và nữ. Theo đó, đây cũng là giai đoạn có nhiều thay đổi về thể chất và có những ảnh hưởng khác nhau ở mỗi giới. Những hình ảnh sau sẽ là minh chứng cho những thay đổi ở lứa tuổi này.
1. Các giai đoạn dậy thì
Tuổi dậy thì là một giai đoạn trong quá trình trưởng thành đánh dấu sự phát triển và hoàn thiện về khả năng sinh sản của cơ thể. Đối với nam giới, tuổi dậy thì được tính từ lần xuất tinh đầu tiên (thường trong khoảng 11-12 tuổi) trong khi đó ở nữ giới, được xác định kể từ thời điểm xuất hiện kinh nguyệt (trung bình khoảng 10-11) tuổi. Một số trường hợp xuất hiện tình trạng dậy thì sớm ở trẻ.
Thông thường, dậy thì ở cả bé trai và bé gái đều trải qua 5 giai đoạn được tóm tắt như sau:
- Giai đoạn 1: Đầu và giữa của giai đoạn này gần như chưa có bất kỳ biểu hiện nào đáng kể. Tuy nhiên đến cuối giai đoạn 1 các tín hiệu bắt đầu xuất hiện: Vùng dưới đồi bắt đầu giải phóng hormone GnRH, tuyến yên cũng sản xuất 2 loại hormone là hormone LH (có vai trò điều chỉnh chức năng tinh hoàn ở nam giới và buồng trứng ở nữ giới) và hormone FSH (hormone kích thích nang trứng).
- Giai đoạn 2: Đánh dấu điểm khởi đầu của sự phát triển về thể chất khi mà các hormone bắt đầu gửi tín hiệu đi khắp cơ thể
- Giai đoạn 3: Là giai đoạn xuất hiện những thay đổi rõ ràng về thể chất ở cả nam và nữ giới
- Giai đoạn 4: Giai đoạn phát triển thể chất mạnh mẽ nhất mà bất cứ ai cũng có thể cảm nhận được
- Giai đoạn 5: Đây là giai đoạn cuối cùng đánh dấu sự hoàn thiện về thể chất cũng như chức năng sinh sản của cơ thể.
2. Dậy thì bé trai
Quá trình dậy thì ở các bé trai được miêu tả qua một số hình ảnh:
Sau khi ngực và tinh hoàn phát triển, râu và lông ở nhiều bộ phận như tay, chân, nách, mu cũng bắt đầu xuất hiện và mọc ngày càng nhiều hơn. Kèm theo đó là mụn trứng cá.
Phát triển cơ bắp là biểu hiện rõ ràng ở nam giới trong tuổi dậy thì. Vai rộng và cao hơn trong khi mặt bớt tròn và xuất hiện những góc cạnh giống người lớn. Tuy không bằng các bạn nữ nhưng chiều cao của các bạn nam cũng phát triển nhanh trong độ tuổi này.
Vỡ giọng: Giọng nói của nam giới dần trở nên trầm hơn do sự giải phóng của hormone testosterone. Chúng tác động làm thanh quản lớn hơn và dây thanh âm dài ra.
3. Dậy thì bé gái
Quá trình dậy thì ở bé gái được thể hiện qua một số hình ảnh điển hình:
Tuổi dậy thì ở bé gái thường bắt đầu trong khoảng 9-13 tuổi, ngực to dần lên, các đường cong trên cơ thể bắt đầu xuất hiện, chiều cao và cân nặng cũng tăng lên bên cạnh sự xuất hiện của kinh nguyệt.
Lông mu và lông nách bắt đầu xuất hiện và ngày càng dày hơn theo quá trình phát triển của cơ thể.
Mụn có thể là dấu hiệu đầu tiên trên mặt, ngực hoặc lưng, là dấu hiệu bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì. Nguyên nhân là bởi các tuyến bã nhờn hoạt động quá mức dưới tác dụng của hormone.Theo đó, cần cố gắng giữ vệ sinh da thay vì sử dụng các loại mỹ phẩm trang điểm, mụn trứng cá sẽ nhanh chóng biến mất vào giai đoạn cuối tuổi dậy thì.
Đổ nhiều mồ hôi với mùi khó chịu. Đây là kết quả của việc hoạt động quá mức các tuyến mồ hôi trong cơ thể đặc biệt là vùng nách. Tuy nhiên nó không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, nếu cảm thấy thiếu tự tin vì mùi cơ thể các bé gái hoàn toàn có thể sử dụng lăn khử mùi.
Âm đạo bắt đầu tiết dịch xuất hiện các vết màu trắng hoặc vàng. Đây là cơ chế tự bảo vệ và giữ ẩm của âm đạo. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng như ngứa âm đạo, dịch tiết mùi khó chịu cần trao đổi với mẹ để tìm cách giải quyết vì đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
Bắt đầu chú ý nhiều hơn đến các bạn khác giới. Các bậc cha mẹ cũng nên quan tâm hơn đến con của mình trong giai đoạn này để tránh xảy ra những tình huống vượt quá giới hạn. Các bé gái trong tuổi dậy thì còn dành sự quan tâm lớn đến vóc dáng của bản thân. Thường hay so sánh cơ thể của mình với bạn bè cùng giới hay thậm chí cả các người mẫu ảnh chuyên nghiệp.
Tuổi dậy thì là một giai đoạn trong sự phát triển bình thường của trẻ. Nó đánh dấu sự thay đổi ở nam giới từ một cậu bé trở thành một chàng trai cao lớn hay từ một cô bé trở thành thiếu nữ. Không chỉ xuất hiện những thay đổi về mặt thể chất, tâm lý của trẻ cũng có sự chuyển biến mạnh mẽ, muốn chứng minh mình đã trưởng thành và thể hiện bản thân trước các bạn khác giới.
Các bậc cha mẹ nên hết sức quan tâm đến con cái trong giai đoạn này. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ ngày nếu nhận thấy một số tình trạng như:
- Các dấu hiệu dậy thì sớm xuất hiện trước 6 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai
- Các dấu hiệu dậy thì muộn xuất hiện sau 13 tuổi ở bé gái và sau 14 tuổi ở bé trai
- Sự thay đổi của cơ thể không diễn ra bình thường theo các giai đoạn của tuổi dậy thì.
Giai đoạn dậy thì - vị thành niên là giai đoạn trung gian chuyển mình từ trẻ con sang người lớn ở trẻ. Cha mẹ cần hết sức lưu ý chăm sóc sức khỏe tâm sinh lý của trẻ ở giai đoạn này để con có bước đệm vững chắc cho giai đoạn trưởng thành.
Thông tin trong bài viết trên đây là những minh chứng giải thích các giai đoạn dậy thì bằng hình ảnh. Nếu các bậc cha mẹ phát hiện những bất thường trong giai đoạn này, nhất là tình trạng dày thì sớm ở trẻ thì nên cho con đi khám để nhận được tư vấn của bác sĩ, giúp điều chỉnh lối sống, sinh hoạt để bảo vệ sự phát triển lành mạnh cho con theo đúng lứa tuổi.
Nguồn tham khảo: medlineplus.gov, medicinenet.com, webmd.com, healthline.com, teens.webmd.com
